Το πορτραίτο ενός “Ευτυχισμένου Πρίγκιπα”

Γράφει η Δένα Αναξαγόρου

Όλοι γνωρίζουμε τον Όσκαρ Ουάιλντ ως θεατρικό συγγραφέα, ποιητή, κριτικό, μα κυρίως από το μυθιστόρημά του “Το Πορτραίτο του Ντόριαν Γκρέυ”. Λίγοι από μας όμως τον ξέρουμε ως παραμυθά. Σας λέει κάτι “Ο Ευτυχισμένος Πρίγκιπας”; Εμένα, η μία και μοναδική του ανάγνωση στις μικρές άλλοτε κόρες μου, τελείωσε με δάκρυα βροχής να μουσκεύουν τα μαξιλάρια τους. Η πλοκή μα και το τέλος δεν μας “κάλυπταν” και διερωτήθηκα, τότε, αν επρόκειτο για παιδικό παραμύθι ή για ένα βιβλίο που θέτει υπαρξιακά και εσωτερικά ερωτήματα και… ζητήματα σ’ εμάς τους μεγάλους. Τόσο που αν δεν είμαστε έτοιμοι για αυτογνωσία και εσωτερική ταπείνωση, τότε το καταχωνιάζουμε στα ψηλά ράφια της βιβλιοθήκης. Αυτό έπραξα τότε κι εγώ και το έσβησα για χρόνια από τη μνήμη μου. Μέχρι χθες που έπεσε στα χέρια μου μια ανανεωμένη έκδοσή του, στο εξώφυλλο της οποίας ένας κυβιστικός πρίγκιπας του Δ. Κ. Σωτηρόπουλου είχε το βλέμμα στραμμένο προς τις σελίδες που θα ακολουθούσαν, με την “Αποκαθήλωση” του πρίγκιπα και το ταξίδι του χελιδονιού, του φίλου του, στην πόλη και ταυτόχρονα στον εσωτερικό κόσμο του κάθε αναγνώστη. Ξαναδιάβασα το παραμύθι που έρρεε μέσα από τη γλώσσα, δείγμα πως η μετάφραση του Παναγιώτη Θωμά είναι άρτια. Κατέληξα στο Επίμετρο, του Γιώργου Κυθραιώτη, με τίτλο “Η ιστορία μιας υψωτικής καθόδου”, που προφανώς δεν απευθύνεται σε παιδιά:

“Για να μπορέσει ο νεαρός πρίγκιπας της ιστορίας να δει πέρα από τον ψηλό τοίχο που τον έκοβε παντελώς απ’ την πόλη των ανθρώπων και τον κρατούσε σώκλειστον κι ευτυχισμένον στον απατηλό κόσμο του ανακτόρου -που κατ’ ακρίβεια δεν ήταν κόσμος, αλλά προέκταση του εαυτού, φτιαγμένος μόνο για να υπηρετεί τη γαληνότητά του- χρειάστηκε ένας θάνατος. Θάνατος βιολογικός ή θάνατος εκείνου του παλιού εαυτού που αδυνατούσε να δει πέρα απ’ την περίφραξη του εγώ; Δεν έχει σημασία… Διαβαίνοντας το στενό πέρασμα του θανάτου, άφησε πίσω του εκείνο τον κόσμο όπου είχε περίπου χαθεί η δυνατότητα όρασης του άλλου, και βρέθηκε αντίπερα, μετετέθη σε μια θέση πανοραμική, από την οποία όλοι και όλα έγιναν αίφνης αναπόφευκτα ορατά… Έχοντας πια το χελιδόνι για αγγελιαφόρο-άγγελο, ο Πρίγκιπας χωρίς να στρέφει ούτε στιγμή την κεφαλή προς τα πίσω, συνεχίζει τη μεγάλη πορεία της οικειοθελούς απογυμνώσεως, στο όνομα της αγάπης. Όλα πια είναι συνειδητά: για ν’ ανακουφίσει τον πόνο που βλέπει, δίνει όχι μόνο ό,τι έχει, αλλά κι ό,τι είναι, ό,τι τον κάνει πρίγκιπα…. Ό,τι δίνεται για την ανάγκη του Άλλου, γυρίζει αμέσως πίσω ως χαρά πολλαπλάσια που ζεσταίνει και φωτίζει την ύπαρξη του δότη. Αυτή τη ζεστασιά ένιωθε και το χελιδόνι μέσα στο καταχείμωνο, που δεν είν’ παρά η ζεστασιά που μένει όταν κάνεις το καλό – η ζεστασιά που διώχνει μακριά το μηδέν και τη θλίψη, η ζεστασιά που σε κάνει πιο ευτυχισμένον από τον Ευτυχισμένον”. Ο Γιώργος Κυθραιώτης, σαν σε μια ανοικτή επιστολή, μας θέτει αντιμέτωπους με τα δικά μας όρια και “μέτρα”. Μας καλεί να κοιτάξουμε πέρα από το Εγώ, και τον εαυτό μας και να αναμετρηθούμε με τις εσωτερικές μας δυνατότητες, δυνάμεις, μα κυρίως αδυναμίες. Το Επίμετρο μού φέρνει στη μνήμη την Επιστολή προς Κορινθίους του Αποστόλου Παύλου. Η αξία της αγάπης είναι τόσο μεγάλη που ξεπερνά κάθε άλλην αρετή. Πέρα από την πίστη ή την ελπίδα, μεγαλύτερη και ισχυρότερη είναι η Αγάπη, που είναι ατέρμονη και παντοτινή. Ο Σουηδός σκηνοθέτης Ίνγκμαρ Μπέργκμαν στην ταινία του “Μέσα από τον Σπασμένο Καθρέφτη” είχε χρησιμοποιήσει τους στίχους από την προς Κορινθίους επιστολή “Τώρα βλέπουμε σαν σε καθρέφτη και μάλιστα θαμπά, τότε όμως θα βλέπουμε αλλιώς. Το ένα πρόσωπο, το άλλο πρόσωπο”.

Όσοι από σας θέλετε να μάθετε περισσότερα για την ιστορία του Ευτυχισμένου Πρίγκιπα που είναι και δική μας ιστορία, μπορείτε να καταδυθείτε στο παραμύθι, 19 μόνο σελίδων, και να αναδυθείτε μέσω του Επιμέτρου, 12 μόνο σελίδων. Αλλιώς να μείνετε “Μες στην κλειστή μοναξιά” σας και τον εγωισμό απ’ όπου μόλις βγήκα κι εγώ, χάρη σε ένα χελιδόνι και έναν Πρίγκιπα, κάτω από το άγαλμα του οποίου υποκλίνομαι, ταπεινά.