Πολιτιστικό trafficking: Ευρωπαϊκή ασπίδα προστασίας

Γράφει η Μερόπη Μωυσέως

Την ανάγκη η διεθνής κοινότητα και δη τα ευρωπαϊκά κράτη να αναλάβουν τις ευθύνες τους και να συντονιστούν για την καταπολέμηση της παράνομης εμπορίας πολιτιστικών αγαθών ως αποτέλεσμα λεηλασιών σε περιόδους ένοπλων συγκρούσεων, τόνισαν οι συμμετέχοντες σε συμπόσιο που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή στο Στρασβούργο.

Το συμπόσιο, το οποίο χαιρέτισαν ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης ως προεδρεύων της Επιτροπής Εξωτερικών του Συμβουλίου της Ευρώπης, η γενική διευθύντρια της UNESCO Ιρίνα Μπόκοβα και ο γενικός γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης Θόρμπγιορν Γιάγκλαντ, είχε ως κύριο θέμα συζήτησης την καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς από το Ισλαμικό Κράτος στη Συρία και το Ιράκ αλλά και το παράνομο εμπόριο πολιτιστικών αγαθών που αποτελεί μια από τις σημαντικές πηγές χρηματοδότησης του ISIS.

Οι τρεις ομιλητές παρουσιάστηκαν ανήσυχοι σχετικά με την ισοπεδωτική δράση του ISIS, με τον Κύπριο υπουργό Εξωτερικών να κάνει λόγο για «πολιτιστική γενοκτονία».

Το μέγεθος της καταστροφής αρχαιολογικών χώρων και μνημείων στις δύο χώρες είναι, είπε ο κ. Κασουλίδης, ο λόγος για τον οποίο η προστασία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς βρέθηκε ψηλά στις προτεραιότητες για την προστασία των ίδιων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

«Έχουμε ευθύνη»

Προσφωνώντας το συμπόσιο, ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών σημείωσε την ανάγκη και την ευθύνη της διεθνούς κοινότητας να δράσει ενόψει της μεγάλης κλίμακας και συχνότητας επιθέσεων κατά μνημείων που αποτελούν παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά.

Ο κ. Κασουλίδης ανέφερε ότι στόχος της καταστροφής είναι αφενός η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας μέσα από το παράνομο εμπόριο πολιτιστικών αγαθών και αφετέρου η εκρίζωση του πολιτιστικού και εθνολογικού συνδέσμου των τοπικών πληθυσμών με τις πατρίδες τους.
«Η Κύπρος», σημείωσε ο υπουργός, «είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη στο θέμα αυτό λόγω και της δικής της εμπειρίας» και αναφέρθηκε στις προσπάθειες της κυπριακής κυβέρνησης να αναπτύξει διεθνείς πρωτοβουλίες για την ενίσχυση του νομικού πλαισίου προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Όπως τόνισε, το θέμα αυτό αποτελεί και προτεραιότητα της Κυπριακής Προεδρίας της Επιτροπής Υπουργών του ΣτΕ.

Από αριστερά οι Ιωάννης Κασουλίδης, Θόρμπγιορν Γιάγκλαντ και Ιρίνα Μπόκοβα. Και οι τρεις αναφέρθηκαν στην παράνομη εμπορία πολιτιστικών αγαθών από τη Συρία και το Ιράκ ως σημαντικό κομμάτι της χρηματοδότησης του Ισλαμικού Κράτους. Χαιρέτισαν, επίσης, τη νέα σύμβαση που ετοιμάζει η ΕΕ και η οποία θα δίνει στα κράτη τα απαραίτητα εργαλεία πρόληψης και αντιμετώπισης του παράνομου εμπορίου.

Έντονος στις δηλώσεις του σχετικά με την ευθύνη της Ευρώπης απέναντι στο παράνομο εμπόριο πολιτιστικών αγαθών ήταν και ο γ.γ. του ΣτΕ, Θόρμπγιορν Γιάγκλαντ. Ο κ. Γιάγκλαντ ανέφερε χαρακτηριστικά ότι ο ISIS κάνει «χρυσές δουλειές» με το παράνομο εμπόριο πολιτιστικών αγαθών, επισημαίνοντας ότι «η ανθρωπότητα είναι θύμα ληστείας της κοινής της κληρονομιάς» και τονίζοντας ότι τα κράτη οφείλουν να αντιδράσουν σε αυτή την πολιτιστική καταστροφή.

Παίρνοντας τον λόγο, η γενική διευθύντρια της UNESCO Ιρίνα Μπόκοβα αποκάλυψε ότι η πολιτιστική κληρονομιά της Συρίας και του Ιράκ λεηλατείται σε συστηματική βάση, σε πρωτοφανή κλίμακα και με τρόπους που δεν έχουν προηγούμενο.

Νέα σύμβαση

Για τη σύνταξη μιας νέας σύμβασης σχετικής με τα αδικήματα που αφορούν τα πολιτιστικά αγαθά εργάζεται ομάδα τεχνοκρατών (ειδικών σε θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς, δικηγόροι κ.ά.) στην Ευρώπη.

Η απόφαση της νέας αυτής σύμβασης λήφθηκε τον περσινό Μάρτιο και όταν ολοκληρωθεί, θα αποτελεί τη μοναδική διεθνή σύμβαση η οποία θα εστιάζει σε καταδικαστικά μέτρα επί παράνομων πράξεων όπως η καταστροφή και εμπορία πολιτιστικών αγαθών. Η εν λόγω σύμβαση θα παρέχει, επιπλέον, προς όλα τα κράτη που θα την υιοθετήσουν, τα απαραίτητα εργαλεία πρόληψης και αντιμετώπισης της παράνομης εμπορίας και εσκεμμένης καταστροφής πολιτιστικών αγαθών.

Ο κ. Κασουλίδης ανέφερε στο πλαίσιο του χθεσινού συμποσίου ότι η Κύπρος είναι έτοιμη να φιλοξενήσει το συνέδριο κατά το οποίο θα υπογραφεί η νέα σύμβαση αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπογραφεί στη διάρκεια της υπουργικής διάσκεψης που θα λάβει χώρα στη Λευκωσία τον ερχόμενο Μάιο.
Επί του θέματος της νέας σύμβασης, ο γ.γ. του ΣτΕ εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη σύναψή της, η οποία θα είναι ανοιχτή και σε κράτη που δεν είναι μέλη της ΕΕ. Υπογράμμισε ωστόσο την ανάγκη αυτή η διεθνής σύμβαση όχι απλώς να υπογραφεί αλλά να εφαρμόζεται όπου και όταν χρειάζεται. Γι’ αυτό, ανέφερε, είναι αναγκαία η στήριξή της από έκαστη κυβέρνηση.

Η γενική διευθύντρια της UNESCO χαιρέτισε με τη σειρά της την επικείμενη σύναψη της εν λόγω σύμβασης αναφέροντας ότι αναμένει την ολοκλήρωσή της ώστε να δοθεί τέλος σε νομικά κενά που επιτρέπουν την ανάπτυξη του παράνομου εμπορίου πολιτιστικών αγαθών.