Η Τζόι Αλπουέρτο Ρίτερ είναι μία από τις χορεύτριες που θα κλείσουν το φετινό Φεστιβάλ Σύγχρονου Χορού Κύπρου με το σόλο της «BABAE», μέρος του πρότζεκτ/πλατφόρμας «Πορτρέτα Ετερότητας» του Άκραμ Καν. Η σκυτάλη της γνώσης που έχτισε, αυτή των νέων δρόμων που χάραξε στον χορό και της κληρονομιάς που δημιούργησε και δημιουργεί η περίφημη ομάδα του Άκραμ Καν περνάει σε χαρισματικούς, ξεχωριστούς, ανερχόμενους χορογράφους υπό την εποπτεία του ίδιου του Άκραμ Καν και την καθοδήγηση του Φαρούκ Σοντρί, παραγωγού της ομάδας χορού Akram Khan Company και στενού συνεργάτη του κορυφαίου χορευτή και χορογράφου.

Γεννημένη στο Λος Άντζελες, η Τζόι μεγάλωσε στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας, όπου σπούδασε στη σχολή μπαλέτου Ballettschule Armin Krain, και μυήθηκε στους λαϊκούς χορούς των Φιλιππινών, σε μια πολιτιστική χορευτική ομάδα στην οποία δίδασκε η μητέρα της. Αποφοίτησε από τη σχολή Palucca School στη Δρέσδη με πτυχίο στον χορό. Ξεκίνησε να εργάζεται ως ελεύθερη επαγγελματίας χορεύτρια με κορυφαίους χορογράφους όπως οι Christoph Winkler, Heike Hennig Wangramirez, Constanza Macras και Yui Kawaguchi. Έχοντας επεκτείνει το ρεπερτόριό της σε διάφορα urban χορευτικά στυλ, έγινε μέλος της χιπ χοπ και voguing σκηνής στο Βερολίνο και κέρδισε πολλά βραβεία σε χορευτικές «μάχες». Το 2011 έγινε μέλος του Cirque du Soleil ως χορεύτρια και καλλιτέχνις εναέριου χορού κατά την περιοδεία της θεατρικής παραγωγής Michael Jackson: The Immortal World Tour. Από το 2013 εργάζεται ως χορεύτρια και υπεύθυνη πρόβας στην ομάδα χορού Akram Khan Company.

Το 2016 προτάθηκε για Βραβείο Καλύτερης Ερμηνείας (Μοντέρνος Χορός) για τη συμμετοχή της στην παράσταση Until the Lions των Εθνικών Βραβείων Χορού του ΗΒ.

Μιλήσαμε μαζί της για το σόλο που θα παρουσιάσει και την εμπειρία της ως χορογράφου.

Ποια είναι η προσέγγισή σου ως χορογράφος;

Δουλεύοντας ως χορεύτρια σε διαφορετικά πλαίσια και στυλ, αφιέρωσα τον χρόνο μου εδώ και πολλά χρόνια για να ενσωματώσω διαφορετικά στυλ και τεχνικές, ακαδημαϊκού σύγχρονου χορού, μπαλέτου και στοιχεία φολκλορικού χορού και είδη χορού από υποκουλτούρες όπως το voguing και το hip hop. Βιώνοντας αυτές τις διαφορετικές ενέργειες και πολιτισμικούς τρόπους μάθησης, αυτό είναι σαν μια ενίσχυση της μνήμης του σώματος και ως χορογράφος είναι σαν να έχω διαφορετικές τράπουλες που θα μπορούσα να χρησιμοποιήσω για να εκφράσω ορισμένα συναισθήματα ή καταστάσεις. Είναι λοιπόν μια παιχνιδιάρικη έρευνα μέσω της οποίας μου αρέσει να βρίσκω διαφορετικές ποιότητες κίνησης ή αισθητικής, κάπως απροσδιόριστες στην αρχή, όπου υπάρχει πάντα μια μικρή ανατροπή. Έτσι μου αρέσει να προσεγγίζω διαφορετικά στυλ που θα μπορούσαν να ταιριάζουν καλά σε αυτό που θέλω να πω και στην αισθητική του σώματος και να δώσουν ένα διαφορετικό στοιχείο. Λατρεύω τη μουσικότητα και τον ρυθμό, τον ακουστικό ρυθμό αλλά και τον ρυθμό στο σώμα που δίνει ένα συγκεκριμένο groove ή διαφορετικές υφές και επίσης μου αρέσει να βάζω το στοιχείο της μεταμόρφωσης στα κομμάτια μου, σωματικά αλλά και διανοητικά. Το ξεκινάς μέσα από μια κατάσταση και να τελειώνεις κάπου αλλού. Είναι λοιπόν ένα συναισθηματικό και σωματικό ταξίδι.

Πώς η καταγωγή σου πληροφορεί τη χορογραφική σου δουλειά;

Και οι δύο γονείς μου είναι από τις Φιλιππίνες. Μετακομίσαμε στη Γερμανία όταν ήμουν παιδί, όταν παντρεύτηκε έναν Γερμανό. Έτσι συνέχισε να μου μεταφέρει τις ρίζες και τον πολιτισμό των Φιλιππινών και δημιούργησε μια ομάδα παραδοσιακών χορών από τις Φιλιππίνες, εκεί έμαθα φιλιππινέζικους λαϊκούς χορούς. Δεν είχα πάει στις Φιλιππίνες μέχρι τα 25 μου περίπου. Ήταν πολύ ενδιαφέρον και σημαντικό να μάθω αυτούς τους χορούς από τη μητέρα μου σε μια εντελώς διαφορετική χώρα. Το ότι μπόρεσα να αφοσιωθώ και να εντρυφήσω στις ρίζες μου με αυτόν τον τρόπο είμαι πολύ ευγνώμων.

Δούλεψες με την ομάδα Cirque du Soleil και την ομάδα του Άκραμ Καν. Δύο αρκετά μεγάλα πρότζεκτ και πολύ διαφορετικά μεταξύ τους. Τι έμαθες από αυτά;

Μου αρέσουν οι προκλήσεις και το Cirque du Soleil ήταν ένα μεγάλο σόου, με μια μεγάλη ομάδα με πολλές τεχνικές απαιτήσεις, έκανα πολλή εναέρια δουλειά και έμαθα νέες δεξιότητες, επίσης κάναμε πολλές περιοδείες. Έτσι ήταν πολύ συναρπαστικό το να κάνεις το ίδιο σόου σε διαφορετικές χώρες, όπως ήταν το ίδιο με την ομάδα του Άκραμ Καν. Δουλεύεις σε διαφορετικό χώρο με διαφορετικό κοινό κάθε φορά, οπότε μέσω της επανάληψης κάπως εξελίσσεσαι μέσα από την παράσταση και εμβαθύνεις σε αυτήν, ειδικά στη δουλειά του Καν, όσο περισσότερο το κάνεις τόσο περισσότερο επιτρέπεις στον εαυτό σου να εμβαθύνει σε έναν χαρακτήρα ή ρόλο ως καλλιτέχνης και να γίνεις πιο δυνατός σωματικά. Στο Cirque du Soleil υπήρχαν πολλά τεχνικά πράγματα που έπρεπε να αντιμετωπίσω, να αντιδράσω και να βρω λύση στη στιγμή ακολουθώντας τη διαίσθησή μου… Επίσης, και τα δύο ασχολούνται με τον ρυθμό διαφορετικά, το Cirque du Soleil αφορούσε τη μουσική του Michael Jackson ενώ του Καν το έργο ασχολείται με τον ρυθμό με πολύ διαφορετικό τρόπο με μια διαφορετική πτυχή στο groove και στον ρυθμό, τα οποία βρήκα αρκετά ενδιαφέροντα. Η σύνδεσή τους θα έλεγα ότι είναι και σωματικές και αιχμηρές στο στυλ κίνησης. Αλλά μου αρέσει να βλέπω τον χορό με διαφορετικούς τρόπους και υπό διαφορετικές οπτικές γωνίες, γι' αυτό χορεύω για πιο εμπορικές παραγωγές αλλά και σε ένα περιβάλλον θεάτρου όπου ο χορός μπορεί να είναι πιο αφηρημένος ή να αφηγείται μια ιστορία. Μου αρέσει ο χορός στην καθαρότητά του, δηλαδή ότι είναι ουσιαστικά η μουσική, η κίνηση και η ενέργεια.

Πιστεύεις ότι ο σύγχρονος χορός γίνεται πιο εννοιολογικός κατά κάποιον τρόπο;

Στη χορευτική σκηνή του Βερολίνου υπάρχει πολύς χώρος για εξερεύνηση και πειραματισμό, έτσι οι χορευτές μπαίνουν περισσότερο στο πεδίο μιας πιο εννοιολογικής δουλειάς, επίσης λόγω της ανάγκης για χρηματοδότηση πρέπει με κάποιον τρόπο να θεωρητικοποιήσεις τη δουλειά σου και να τη βάλεις κάτω στο χαρτί. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να γίνεται κάπως πιο εγκεφαλική αντί να ασχολείσαι απλώς με την κίνηση χωρίς να χρειάζεται πάντα να τη δικαιολογείς. Μερικές φορές οι έννοιες είναι πιο περίπλοκες από την κίνηση. Ως χορογράφος πρέπει να μπορείς να γράφεις καλά. Υπάρχουν πολλά από αυτά που εκτιμώ κατά κάποιον τρόπο, αλλά στην καρδιά μου μου αρέσει να κινούμαι. Είμαι περισσότερο mover.

Τι θα δούμε στο σόλο σου;

«ΒABAE» σημαίνει «γυναίκα» στη γλώσσα Tagalog των Φιλιππινών. Μια σόλο παράσταση εμπνευσμένη από τον Χορό των Μαγισσών της Mary Wigman, μιας πρωτοπόρου του σύγχρονου χορού τη δεκαετία του '20. Ξεκίνησε όταν έμαθα το πρωτότυπο σόλο στη σχολή χορού μου και 20 χρόνια αργότερα η δημιουργός του έργου Witch Dance μου ζήτησε να δημιουργήσω μια εκδοχή του στο πλαίσιο μιας πρόσκλησης σε χορογράφους να δημιουργήσουν τη δική τους έμπνευση για τον χορό των μαγισσών. Ήξερα ότι ήθελα να κάνω ένα σόλο. Ήταν η πρώτη μου χορογραφική δουλειά που μου επέτρεψε να ρωτήσω τι το ιδιαίτερο έχω σαν χορεύτρια. Με ποια ποιότητα κίνησης και τεχνικής θέλω να πω την ιστορία έχοντας ήδη πολλές πληροφορίες από μέντορες και χορογράφους με τους οποίους δούλεψα στο παρελθόν. Έτσι το συνέδεσα με τη γυναικεία φιγούρα και με λαϊκούς χορούς των Φιλιππινών.Υπάρχει αυτή η πολύ γυναικεία κίνηση με τα χέρια και τους γοφούς, εμπνευσμένη από τη λέξη bala που σημαίνει δοχείο. Υπάρχει επίσης έμπνευση από το voguing, το οποίο για μένα είναι επίσης ένα πολύ δυναμικό και θηλυκό είδος χορού. Ήθελα να δείξω τη γυναίκα στις διαφορετικές εκδοχές της, τη δυναμικότητά της καθώς και τη ζωτικότητα και τη σαγηνευτική της ποιότητα. Είναι δομημένο σαν ένα είδος τελετής που επαναλαμβάνεται και όσο κάνω το τελετουργικό τόσο περισσότερα μαθαίνω για τον εαυτό μου και τη δύναμή μου, που με υπερβαίνει σε διαφορετικές καταστάσεις ύπαρξης και έκστασης. Είναι μια πολύ πνευματική διαδικασία και στο τέλος του τελετουργικού συνδυάζω όλα τα δοχεία μαζί που αντιπροσωπεύουν στοιχεία της φύσης, επειδή ο χορός των μαγισσών κατά τη γνώμη μου είναι συνδεδεμένος με τη φύση, το νερό, τη φωτιά, τη γη και τον άνθρωπο, οπότε όταν συνδέονται περνάει σε μια επόμενη διάσταση ή πνευματικότητα. Έχει επίσης να κάνει με την ευθύνη του να έχεις περισσότερη γνώση και δύναμη ως γυναίκα.

Τι θα διδάξεις στο εργαστήριο «Υβριδικές Κινήσεις» το Σάββατο;

Μου αρέσει να αναμειγνύω την παιχνιδιάρικη διάθεση και ανταλλαγή της urban χορευτικής κουλτούρας. Θα δουλέψουμε επίσης με αυτοσχεδιασμούς και πώς μπορούμε να βρούμε μια προσωπικότητα ως χορευτές ή χαρακτήρες, αλλά ταυτόχρονα θα τους δώσω υλικό για να τους προκαλέσω σε σχέση με τον ρυθμό, των απομονώσεων στο σώμα. Το εργαστήρι θα επικεντρωθεί σε τεχνικές όπως είναι ο κυματισμός του σώματος (waving). Θα αγγίξει, επίσης, θεματικές όπως είναι ο ρυθμός και η μουσικότητα του σώματος. Μου αρέσει λοιπόν να ισορροπώ την πρόκληση, ώστε να μπορούν να είναι δημιουργικοί με τον δικό τους τρόπο, αλλά και να τους δίνω τη συμβολή μου και το στυλ κίνησής μου.

*Το πρότζεκτ περιλαμβάνει δύο χορευτικά σόλο σε χορογραφία των Τζόι Αλπουέρτο Ρίτερ (ΒΑΒΑΕ) και Ντίξον Μπι (DUENDE). Στις 24 Ιουνίου στο Θέατρο Ριάλτο στις 8 μ.μ. E-ticket: www.rialto.com.cy, Rialto App.Tαμείο: 77777745. cypruscontemporarydancefestival.com