Σε κάποιο σημείο του περιπάτου, εσταματήσαμε τζιαι εκουμπήσαμε σε ένα προστατευτικό κάντζιελλο. Καφέ, πασιά λαδομπογιά, χαραγμένη σε διάφορα σημεία του καντζιελλιού τζιαι με φανερές τες ππάτσιες, 'που στρώση, σε άλλη στρώση του πογιατίσματος. Θυμίζει μπογιά που χρησιμοποιούσαμε στον στρατό για να βάφουμε τες σκοπιές.

Μέσα του Ιούλη, αφόρητη ζέστη. Ακόμα τζιαι ο αέρας που φυσά στον Πενταδάκτυλο ζεστός, σαν αναπνοή δράκοντα. Τζιαι ησυχία, μόνο οι ζίζιροι της Κύπρου να μας κρατούν συντροφκιά. Δίπλα μας το κάστρο του Αγίου Ιλαρίωνα να υψώνεται, αρχοντικό τζιαι ξεχασμένο με τα εκατοντάδες σκαλιά στα πόθκια του να μας προκαλούν να τα ανεβούμε.

Έκαμεν μου μεγάλη εντύπωση το πόσο απότομα πετάσσεται 'που μέσα στη γη το βουνό, τζιαι πόσο απόκοσμοι τζιαι απότομοι είναι οι γκρεμοί του Πενταδακτύλου. Σαν να τζιαι κάποιος εκουβάλησεν βράχους που τον Μασιαιρά, τζιαι έναν-έναν εστοίβασεν τους για να δημιουργήσει τούτο το τείχος που χωρίζει την πάνω πλευρά της Κύπρου που το υπόλοιπο νησί. Στες χωρισιές των βράχων τα πεύκα όπου έβρουν βλαστούν. Μπροστά μας η Κερύνεια, τζιαι στο βάθος, χαλί απέραντο, η θάλασσά της.

«Βλέπεις χτίζονται συνέχεια άλλα κτήρια. Νομίζω τζείνο το τεράστιο που βλέπουμε μπροστά στον κύριο δρόμο έν' ξενοδοχείο τζιαι καζίνο», είπε, δείχνοντάς μου μια κακόγουστα υπέρογκη οικοδομή με στρογγυλή οροφή που εθύμιζε κάτι μεταξύ τζαμιού, εκκλησίας τζιαι ελικοδρομίου. «'Που τη μια θωρείς καινούργια κτήρια, μπλοκ διαμερισμάτων, ξενοδοχεία. 'Που την άλλη βλέπεις εγκαταλελειμμένα, ερειπωμένα σπίτια τζιαι παλιούς, απεριποίητους δρόμους. 'Που τη μια διά σου μια αίσθηση πολυτέλειας, ανάπτυξης τζιαι 'που την άλλη ο τόπος φαίνεται να μεν προχωρά, κάτι να τον σταματά».

Ετράβησε πίσω που το καντζιέλλι, εστάθηκε ίσια τζιαι έβαλε τα σιέρκα στις τζέπες. Είπε με σιγουριά: «Η κατεχόμενη Κύπρος είναι ένα μέρος μεταξύ σκότους και φωτός. Μεταξύ γης και Άδη. Ένα μέρος ημιτελές με μια κοινωνία σε άγνοια, θεωρώ», έκαμε μια παύση τζιαι εσυνέχισε να μιλά, με λλιο πιο χαμηλή φωνή. «Με την περιφρούρηση τζιαι την επιτήρηση του στρατού».

Άκουσα τον τζιαι η αλήθκεια έν' ότι έβαλε με σε πολλές σκέψεις. Έσιει δίκιο, η κατεχόμενη Κύπρος είναι ένα μέρος σε κατάσταση limbo. Ολόκληρη η Κύπρος δηλαδή, αλλά ιδιαίτερα η κατεχόμενη. Βλέπεις δηλαδή ότι υπάρχει η προσπάθεια μιας ξεκάθαρα (κατά τη γνώμη μου) ανάπτυξης βιτρίνας. Δηλαδή μιας ανάπτυξης που στόχο έσιει να εντυπωσιάσει παρά να εξυπηρετήσει. Την ίδια στιγμή βλέπεις ότι πολλά πράγματα ίσως να έμειναν ανέγγιχτα τζιαι απείραχτα που τον τζιαιρό του πολέμου.

Απομακρύνεσαι που τα κεντρικά σημεία των πόλεων τζιαι έν' σαν να τζιαι κάμνεις ένα ταξίδι στον χρόνο. Κοντά στον κάβο Κορμακίτη τζιαι στον δρόμο προς το Ριζοκάρπασο, ένιωσα ότι έβλεπα την Κύπρο το λιγότερο τριάντα χρόνια πριν. Ενώ στο Τρίκωμο υπάρχει μια ακόμα πιο εντυπωσιακή ανάπτυξη σε σχέση με την Κερύνεια, νάκκον παρακάτω στα χωριά πριν την Καρπασία η κατάσταση είναι περίπου διαφορετική.

Ίσως επειδή δεν υπάρχουν οι πόροι, τα λεφτά. Νομίζω όμως ότι έν' όντως λόγω του ότι υπάρχει μια αβεβαιότητα, ότι είναι μια κοινωνία σε limbo. Υπάρχει μια κατάσταση που φωνάζει: «Εντάξει, είμαστε δαμαί! Τι να κάμουμε; Να τα σάσουμε; Να περιμένουμε; Να μείνουμε; Να φύγουμε; Έν' δικά μας; Δεν είναι δικά μας; Ποιανού είναι; Εννά λυθεί; Εν θα λυθεί;» τζιαι καθώς συμβαίνει τούτο έρκεται άτσαλα το καθεστώς τζιαι χτίζει ένα τεράστιο ξενοδοχείο στη μέση της πόλης.

Σίγουρα εκφέρω γνώμη σαν παρατηρητής, δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω ακριβώς τους λόγους που υπάρχει τούτη η σποραδική τζιαι υπερφίαλη ανάπτυξη στην κατεχόμενη Κύπρο. Αν κρίνω που τη δική μας πλευρά, στόχος είναι να πλουτίσουν ορισμένοι αγνοώντας κάθε αρνητικό κοινωνικό αντίκτυπο που ίσως να επέλθει. Επίσης, δεν μπορώ να γνωρίζω ούτε πώς νιώθουν αλλά ούτε τζιαι πώς αντιδρούν οι Τουρκοκύπριοι συμπατριώτες μας για την κατάσταση. Νομίζω όμως ότι οποιοσδήποτε Κυπραίος (ελληνόφωνος ή τουρκόφωνος) θα πρέπει να αντιλαμβάνεται τούτο το πέπλο απελπισίας που απλώνεται πάνω 'που τη βόρεια πλευρά του νησιού.

Υπάρχει ένας θρήνος, μια βαριά ατμόσφαιρα, καθώς ταξιδεύεις στην κατεχόμενη Κύπρο τζιαι όταν βρίσκεσαι σε σημεία του νησιού που όντως φαίνονται ξεχασμένα τζιαι αφημένα. Εν μπορείς να πάεις δηλαδή στον Άγιο Ιλαρίωνα τζιαι να μεν νιώσεις ότι δεν υπάρχει η πρόνοια να διατηρείται το μνημείο σε καλή κατάσταση ή στη σιειρόττερη περίπτωση να διατηρείται απλώς καθαρό. Το ίδιο τζιαι στο Μπέλλα Παΐς, στον Απόστολο Αντρέα, στον Απόστολο Βαρνάβα τζιαι αλλού. Ένιωσα μια παραίτηση, μια αδιαφορία. Όσα μνημεία επισκέφθηκα ήταν σε κακή κατάσταση, απεριποίητα, ξεχασμένα, αφημένα τζιαι θλιβερά. Σε όλα όμως είσιεν έλεγχο τζιαι έπρεπε να πλερώσεις για να τα δεις. Σαν να τζιαι ο μόνος που ενδιαφέρεται έν' τζείνος που εννά πάει τζιαμαί τζιαι να βάλει εισιτήριο εισόδου στα μνημεία ή τζείνος που εννά βεβαιωθεί ότι έν' σε περίοπτη θέση οι σημαίες.

Στον Απόστολο Βαρνάβα, σε μια γωνιά έσιει έναν τάφο. Κάποιοι ξεναγοί είπαν ότι έν' ο τάφος της μάνας των τελευταίων τριών μοναχών που ήταν αδέρφια. Ξέρεις ελυπήθηκα, επειδή εσκέφτηκα ότι εννά ήταν σαν τη γιαγιά μου που εφύτευκεν τριαντάφυλλα τζιαι βασιλιτζιές μες στους ττενεκκέες τζιαι άρεσκεν της να κάθεται το δείλις πάσ' την αναπαυτική τζιαι να ποθαυμάζει τον κήπο της. Τζιαι τζείνη την ώρα έν' σαν να τζιαι είδα την πάνω στον τάφο της να κάθεται τζιαι να μαραζώνει. Σύμβολο των φαντασμάτων που περιφέρονται αλύτρωτα στην κατεχόμενη Κύπρο, μεταξύ κόλασης τζιαι παραδείσου.

Πλανιέται πάνω 'που το νησί μια συλλογική πληγή, μια κατάρα. Εξεχάσαμε τον τόπο μας, Ελληνοκύπριοι τζιαι Τουρκοκύπριοι το ίδιο. Οι μισοί είτε εκουραστήκαν να καρτερούν τζιαι εφύαν είτε εκουραστήκαν να προσπαθούν τζιαι επαραιτηθήκαν. Οι άλλοι μισοί απευαισθητοποιηθήκαν, τζιαι επαναπαυτήκαν στην άνεση της καθημερινότητας. Πολλοί δεν γνωρίζουν καν τα βασικά γεγονότα που μας εφέραν ώς δαμαί. Εμεγαλώσαν με συνθήματα, λόγια του αέρα. Τζείνοι ποτζεί, εμείς ποδά. Πολιτικοί τζιαι πολιτικάντηδες ανάλογα, βολεύκουνται στη μονιμότητα τούτης της προσωρινής κατάστασης για να διατηρούν είτε τες θέσεις τους, είτε τους πελάτες τους, είτε την περιουσία που αρπάξαν ή εδημιουργήσαν εκμεταλλευόμενοι την κατάσταση. Οι χαμένοι; Ούλλοι οι καθημερινοί πολίτες εκατέρωθεν που ζουν σε μια μοιρασμένη χώρα με την απειλή των όπλων.

Τι κρατά τον τόπο πίσω; Αντρόσιην τα φαντάσματα των προηγούμενων γενιών που ζουν ακόμα στα χωρκά γυρώ 'που την κοιλάδα της Μεσαριάς, στα κοπάθκια με τα άγρια γαϊδούρια της Καρπασίας τζιαι στες δόμες του Πενταδακτύλου. Υπάρχει μια πληγή που είτε αγνοούμε, είτε δεν θέλουμε να γιάνουμε. Με αποτέλεσμα σιγά-σιγά η μισή Κύπρος να αφήνεται στην παρακμή τζιαι στην αλλοίωση, να εξελίσσεται σε ένα μέρος άγνωστο τζιαι ξένο για όλους τους Κυπρίους, ανεξαρτήτως εθνικότητας τζιαι γλώσσας. Για να πάει ο τόπος μπροστά, η λύση είναι να διεκδικήσουμε τον τόπο που μας αξίζει. Δυστυχώς όμως τα χρόνια περνούν, τζιαι ο χρόνος σκοτώνει. Στο κάτω-κάτω, κάτι πεθανίσκει πραγματικά όταν το ξεχάσουν ούλλοι.