Η Ντοροθέα Λανγκ ήταν εκείνη που έδωσε «πρόσωπο» στην Μεγάλη Ύφεση του 1930 στις ΗΠΑ και επηρέασε όσο λίγοι την εξέλιξη της φωτογραφίας που καταγράφει την Ιστορία.

Τα πορτραίτα της αιχμαλώτισαν την ανθρώπινη απόγνωση και φτώχεια και ταυτόχρονα τη δύναμη και την αξιοπρέπεια. Πρόκειται για εικόνες που αποτυπώνουν την αλήθεια σχεδόν αδιαμεσολάβητα και σίγουρα χωρίς φίλτρα οποιουδήποτε είδους ή προσπάθεια ωραιοποίησης για χάρη της τέχνης.

Το ασπρόμαυρο φιλμ (εξ)υπηρέτησε τη δύναμη με την οποία κατέγραψε η Λανγκ τα βασανισμένα πρόσωπα της φτώχειας στην αμερικανική ύπαιθρο όπου ταξίδευε, παρά τα προβλήματα που είχε αφήσει στο σώμα της η πολιομυελίτιδα.

Η γέννηση μιας φωτορεπόρτερ

Η Ντοροθέα Λανγκ γεννήθηκε στις 26 Μαΐου 1895 σε προάστιο του Νιου Τζέρσεϊ, αλλά σύντομα βρέθηκε στη Νέα Υόρκη, όταν ο πατέρας της εγκατέλειψε την οικογένεια και αναγκάστηκαν να μετακομίσουν για να επιβιώσουν οικονομικά. Σπούδασε φωτογραφία στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια καθώς και δίπλα σε καταξιωμένους φωτογράφους.

Η Λανγκ αρχικά φωτογράφιζε κυρίως πορτρέτα της κοινωνικής ελίτ του Σαν Φρανσίσκο, όπου βρέθηκε τα πρώτα χρόνια της καριέρας της. Σύντομα όμως, με το μεγάλο κραχ της δεκαετίας του 1930 να πυροδοτεί μια άνευ προηγουμένου ύφεση, η φωτογράφος εγκατέλειψε το lifestyle για το φωτορεπορτάζ και την απεικόνιση της σκληρής πραγματικότητας.

Ο φακός της κατέγραψε ανεπανάληπτα πορτραίτα, όπως είναι η «Μετανάστρια Μητέρα» -μια εικόνα από τις πιο αναγνωρίσιμες του 20ου αιώνα, σχεδόν ταυτόσημη της έννοιας Μεγάλη Ύφεση.

«Μετανάστρια Μητέρα» © Dorothea Lange - U.S. National Archives and Records Administration

Η Μετανάστρια Μητέρα

Η Λανγκ εντόπισε τη μητέρα και τα παιδιά της κάπως τυχαία. Οδηγούσε τον Μάρτιο του 1936 ένα κρύο, βροχερό απόγευμα στο Nipomo της Καλιφόρνια όταν πέρασε από μια πινακίδα που έγραφε "Pea-Pickers Camp". Συνέχισε να οδηγεί αλλά δεν μπόρεσε να προσπεράσει. Στα απομνημονεύματά της γράφει σχετικά με τη φωτογράφιση αυτή: «Ήμουν καθ' οδόν και μετά βίας είδα μια πρόχειρη πινακίδα με ένα βέλος στην άκρη του δρόμου. Την είδα, με την άκρη του ματιού μου, αλλά την είδα. Έχοντας πείσει τον εαυτό μου για είκοσι μίλια ότι μπορούσα να συνεχίσω τον δρόμο μου, τελικά έκανα το αντίθετο. Σχεδόν χωρίς να το συνειδητοποιήσω, έκανα μια αναστροφή στον άδειο αυτοκινητόδρομο».

Όταν η Λανγκ έφτασε για πρώτη φορά στον καταυλισμό των μεταναστών συλλεκτών μπιζελιού, τράβηξε δύο στιγμιότυπα από τη σκηνή της μητέρας και των παιδιών της. Στη σκηνή ήταν η μητέρα, η έφηβη κόρη της και τρία μικρά παιδιά. Συνειδητοποιώντας ότι αυτές οι φωτογραφίες στερούνταν κεντρικής εστίασης, ο Λανγκ ξαναπροσπάθησε με διαφορετική σύνθεση και διαφορετικό κάδρο. Η μητέρα ήταν κουρασμένη και κοιτούσε χαμηλά, καθώς θήλαζε το μωρό της.

Αν και η Λανγκ ήταν κατά της παρέμβασης στο θέμα που απεικόνιζε κάθε φορά, το χαμηλωμένο βλέμμα στη φωτογραφία έμοιαζε σαν η γυναίκα να είχε παραδοθεί, διαλυμένη από την ανέχεια. Αυτή η αίσθηση δεν αποτύπωνε την αλήθεια που έβλεπε η Λανγκ σε αυτήν τη γυναίκα. Η φωτογράφος ζήτησε να αλλάξουν θέση τα παιδιά στην αγκαλιά της μητέρας τους και τότε η γυναίκα κοίταξε τον ορίζοντα. Αυτό ήταν το κλικ που έμεινε στην Ιστορία.

Η Ντοροθέα Λανγκ βραβεύθηκε, έκανε κι άλλα ταξίδια αργότερα για να συνεχίζει την καταγραφή ανθρώπινων ιστοριών και έμεινε στην Ιστορία ως μια από τις πιο επιδραστικές και ασυμβίβαστες φωτογράφους. Πέθανε, σαν σήμερα στις 11 Οκτωβρίου 1965 από καρκίνο του οισοφάγου στο Σαν Φρανσίσκο, έχοντας αφήσει πίσω της σημαντική παρακαταθήκη.

Dorothea Lange - U.S. National Archives and Records Administration

Dorothea Lange - U.S. National Archives and Records Administration

Dorothea Lange - U.S. National Archives and Records Administratio

Dorothea Lange - U.S. National Archives and Records Administratio

athensvoice.gr