Την άνοιξη του 1970, η Ελίζαμπεθ Κάτλετ, η Μεξικανοαμερικανή καλλιτέχνιδα και ακτιβίστρια, αναγκάστηκε να εκφωνήσει την ομιλία της στο συνέδριο για τις λειτουργικές πτυχές της μαύρης τέχνης (Confaba) στο Πανεπιστήμιο Northwestern του Ιλινόις μέσω τηλεφώνου, αφού η πρεσβεία των ΗΠΑ στο Μεξικό την είχε χαρακτηρίσει «απειλή για την ευημερία των Ηνωμένων Πολιτειών», όπως είπε, και απέρριψε την αίτησή της για βίζα.

«Στο βαθμό που οι Ηνωμένες Πολιτείες αποτελούν απειλή για τους μαύρους ανθρώπους, σε αυτό το βαθμό και περισσότερο, ελπίζω ότι έχω κερδίσει αυτή την τιμή», είπε στους ακροατές της στο Confaba. «Γιατί ήμουν, είμαι και ελπίζω πάντα να είμαι μια μαύρη επαναστάτρια καλλιτέχνιδα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται».

Η νέα έκθεση

Η φράση της αυτή (μαύρη επαναστάτρια καλλιτέχνιδα) είναι σήμερα ο τίτλος για μια νέα καλλιτεχνική έρευνα για την Ελίζαμπεθ Κάτλετ, η οποία πέθανε το 2012. Η πιο ολοκληρωμένη που έχει υπάρξει ποτέ στις ΗΠΑ, παρουσιάζεται αυτόν τον μήνα στο Μουσείο του Μπρούκλιν και στη συνέχεια θα ταξιδέψει στην Εθνική Πινακοθήκη (NGA) στη γενέτειρα της καλλιτέχνιδας, την Ουάσινγκτον, και στο Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο.

Η έκθεση που προέκυψε περιλαμβάνει περισσότερα από 150 αντικείμενα που καλύπτουν οκτώ δεκαετίες, από τα σκίτσα που έκανε η Κάτλετ ως προπτυχιακή φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο Χάουαρντ τη δεκαετία του 1930 έως τις δημόσιες αναθέσεις έργων τέχνης που ολοκλήρωσε τη δεκαετία του 1990 και στις αρχές της δεκαετίας του 2000.

Θα καταγράψει επίσης το μορφολογικό εύρος του έργου της, από τις εκτυπώσεις κοινωνικού ρεαλισμού που άρχισε να δημιουργεί στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1940 και ανέπτυξε περαιτέρω στην Πόλη του Μεξικού μετά τη μετακόμισή της εκεί, μέχρι τα κομψά κεραμικά γλυπτά της, τα μοντερνιστικά ξύλινα αγάλματα και πολλά άλλα.

Πολιτική και αισθητική

«Επειδή η καριέρα της κάλυψε τον 20ό αιώνα, υπάρχουν στιγμές που το έργο της συμβαδίζει απόλυτα με το κυρίαρχο καλλιτεχνικό ρεύμα, ιδίως στα πρώτα της βήματα, όταν εργάζεται στον κοινωνικό ρεαλισμό, που ήταν η lingua franca της εποχής, ιδίως στις Ηνωμένες Πολιτείες», λέει η Dalila Scruggs, επιμελήτρια της αφροαμερικανικής τέχνης στο Μουσείο Αμερικανικής Τέχνης του Smithsonian, η οποία συνδιοργάνωσε την έκθεση με την Catherine Morris του Μουσείου του Μπρούκλιν και τη Mary Lee Corlett, πρώην μέλος του NGA.

«Αλλά και αργότερα στο Μεξικό, με την εμφάνιση του μεξικάνικου μοντερνισμού, το έργο της συντονίζεται σε μεγάλο βαθμό με την πολιτική και την αισθητική και των δύο αυτών στιγμών», λέει η Scruggs.

Τα πιο γνωστά έργα της Κάτλετ στην έκθεση προέκυψαν από πολύ συγκεκριμένα ιστορικά και πολιτικά γεγονότα, αλλά έχουν μια δύναμη που τα υπερβαίνει. Για παράδειγμα, ανέπτυξε το Sharecropper του 1952 κατά τη διάρκεια της θητείας της στην κολεκτίβα Taller de Gráfica Popular arts στην Πόλη του Μεξικού και εμπνεύστηκε από τους αγώνες των εργατών στις ΗΠΑ και το Μεξικό. Με τη μίνιμαλ παλέτα και το εκθαμβωτικό μείγμα αντιθετικών μοτίβων, η εικόνα έχει ταυτόχρονα μια αίσθηση ήρεμης αξιοπρέπειας, θυμίζοντας τις φωτογραφίες της Μεγάλης Ύφεσης της Ντοροθέα Λανγκ και του Γουόκερ Έβανς.

Το γλυπτό «Homage to My Young Black Sisters (1968)», με τη λιτή γυναικεία φιγούρα να υψώνει τη γροθιά της, δείχνει το ενδιαφέρον της Κάτλετ για την παραδοσιακή τέχνη της Αφρικής και της Αμερικής. Μαρτυρά επίσης την υποστήριξή της στο κίνημα Black Power στις ΗΠΑ και τη δέσμευσή της στη διεθνή και διαθεματική φεμινιστική πολιτική.

«Ο φεμινισμός της Κάτλετ αντικατοπτρίζει σε μεγάλο βαθμό μια διεθνή φεμινιστική σειρά προτεραιοτήτων που επικεντρώνονται στην οικογένεια, σε πτυχές της υγείας, της διαβίωσης και της ασφάλειας της κοινότητας, με τρόπο που δίνει μια πολύ διαφορετική εικόνα του φεμινισμού του 20ού αιώνα από αυτές στις οποίες είμαστε σε μεγάλο βαθμό εκτεθειμένοι στις Ηνωμένες Πολιτείες», λέει η Morris μιλώντας στο The Art Newspaper.

*Με πληροφορίες από: The Art Newspaper | Benjamin Sutton | Κεντρική φωτογραφία θέματος: June Kelly Gallery, New York © Charles Storer | Πηγή: in.gr