Η εποχή των ειδημόνων

ΠΑΡΑΘΥΡΟ Δημοσιεύθηκε 25.11.2024
Στο εσωτερικό εγκαταλελειμμένου κτηρίου επί της οδού Γενεθλίου Μιτέλλα, στη Λεμεσό. Φωτ.: Χριστοθέα Ιακώβου.

Γράφει το αδέσποτο 

Η πολιτιστική ζωή της Κύπρου, παραδοσιακά ένας χώρος πλούσιος σε δημιουργικότητα και ιδέες, βρίσκεται αντιμέτωπη με μια παρατεταμένη στασιμότητα. Η τάση της σύγχρονης κοινωνίας να προσκολλάται σε απόλυτες απόψεις και δογματικές αντιλήψεις έχει παρεισφρήσει στον χώρο του πολιτισμού, υπονομεύοντας την εξέλιξη και τη δυνατότητα ανανέωσης. Μέσα από μια διαρκή ανακύκλωση θεματικών, η τέχνη συχνά αποτυγχάνει να δώσει βήμα σε φρέσκιες ιδέες και προσεγγίσεις που να αντικατοπτρίζουν τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες του παρόντος.

Ένα από τα πλέον ανησυχητικά φαινόμενα στον χώρο του πολιτισμού είναι η εξύμνηση της μετριότητας. Σε μια εποχή όπου η τεχνολογία έχει δημοκρατικοποιήσει την έκφραση και δίνει φωνή σε κάθε δημιουργό, η ποιότητα συχνά θυσιάζεται στον βωμό της ποσότητας. Στην Κύπρο, αυτό γίνεται εμφανές μέσα από εκδηλώσεις, δράσεις και πολιτιστικά γεγονότα που αναλώνονται σε επιφανειακές προσεγγίσεις, εστιάζοντας περισσότερο στην πρόσκαιρη εντύπωση παρά στη διαχρονική αξία.

Παράλληλα, οι πάλαι ποτέ κλειδοκράτορες και απόλυτοι άρχοντες των γραμμάτων και των τεχνών, οι οποίοι είχαν κάποτε τον ρόλο του πνευματικού οδηγού και του κριτικού της τέχνης, φαίνεται να έχουν υιοθετήσει μια νοοτροπία που περισσότερο εμποδίζει την εξέλιξη παρά την ενθαρρύνει. Αυτή η αμυντική στάση απέναντι στο καινούργιο και το διαφορετικό έχει αρχίσει να κατατρώει τα θεμέλια του πολιτισμού, υπονομεύοντας τον ρόλο του ως πυλώνα πνευματικής και κοινωνικής ανανέωσης.

Σημαντικό μέρος της καλλιτεχνικής παραγωγής στην Κύπρο παραμένει εγκλωβισμένο σε θεματολογίες που επικεντρώνονται κυρίως σε ιστορικά γεγονότα -όπως ο πόλεμος- και τον πόνο που αυτά άφησαν πίσω τους. Το παρελθόν χρησιμοποιείται συχνά ως μοναδικό σημείο αναφοράς, κάτι που περιορίζει τη δυνατότητα της τέχνης να απευθυνθεί στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας. Αυτή η εμμονή, ωστόσο, δεν χαρακτηρίζει αποκλειστικά τους παλαιότερους δημιουργούς αλλά και πολλούς νέους καλλιτέχνες, οι οποίοι ακολουθούν ασφαλείς διαδρομές, αναπαράγοντας δοκιμασμένα μοτίβα.

Η τέχνη που επιχειρεί να εξερευνήσει πιο σύγχρονα θέματα ή να εκφράσει διαφορετικές ανησυχίες συχνά έρχεται αντιμέτωπη με αδράνεια και αμφισβήτηση. Νέοι καλλιτέχνες, που προσπαθούν να προσεγγίσουν σύγχρονα ζητήματα δυσκολεύονται να βρουν το έδαφος να καλλιεργήσουν τις ιδέες τους. Το κοινό και οι πολιτιστικοί θεσμοί δείχνουν συχνά προσκόλληση στο οικείο και το γνώριμο, εμποδίζοντας έτσι την καλλιτεχνική ποικιλία.

Όπως καταδεικνύεται και μέσα από την παράσταση Out of Necessity, όπως και το ίδιο το κράτος έτσι και η τέχνη στην Κύπρο μοιάζει συχνά εγκλωβισμένη σε μια στατική κατάσταση. Από τα μουσεία έως τις παραστάσεις, τις εκθέσεις και τη λογοτεχνία, παρατηρείται μια διαρκής επανάληψη. Ενώ η επαφή με το παρελθόν είναι σημαντική, η υπερβολική έμφαση σε αυτό καταλήγει να περιορίζει τη δημιουργική δυναμική. Η τέχνη έτσι γίνεται εύκολα όχημα για όσους επιδιώκουν να χρησιμοποιήσουν τον πολιτισμό ως μέσο προβολής, αποδυναμώνοντας την αληθινή του αποστολή: να ανανεώνει, να εμπνέει και να ενώνει.

Η έξοδος από αυτή την κατάσταση απαιτεί αλλαγές που να ενισχύουν τη φωνή των νέων δημιουργών και να ενθαρρύνουν τη σύνδεση του πολιτισμού με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Ο σεβασμός στο παρελθόν και η κατανόηση της ιστορικής κληρονομιάς δεν πρέπει να έρχονται σε σύγκρουση με τη φιλοδοξία για κάτι νέο. Ο πολιτισμός μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα, συνδέοντας όσα μας καθόρισαν με όσα μπορούν να μας εξελίξουν. Η τέχνη που βασίζεται σε φρέσκιες ιδέες και επικεντρώνεται σε θεματικές που αγγίζουν τις προκλήσεις της εποχής μας μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για έναν πιο δυναμικό και πολυσχιδή πολιτιστικό διάλογο.

Η πολιτιστική σκηνή της Κύπρου έχει ανάγκη από μια νέα πνοή, από τη στήριξη δημιουργών που τολμούν να δουν πέρα από το οικείο και να καταπιαστούν με τις σύγχρονες προκλήσεις. Μια τέχνη που συνδυάζει την κατανόηση του παρελθόντος με το βλέμμα στο μέλλον μπορεί να αναδείξει τον πολιτισμό ως δύναμη προόδου και ενότητας. Το ζητούμενο δεν είναι να απορριφθεί το παρελθόν, αλλά να δοθεί χώρος στη δημιουργική εξέλιξη, επιτρέποντας στον πολιτισμό να ανακαλύψει ξανά τη θέση του ως μοχλός κοινωνικής και πνευματικής ανανέωσης. 

Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων
Οι ιδιοκτήτες της ιστοσελίδας parathyro.politis.com.cy διατηρούν το δικαίωμα να αφαιρούν σχόλια αναγνωστών, δυσφημιστικού και/ή υβριστικού περιεχομένου, ή/και σχόλια που μπορούν να εκληφθεί ότι υποκινούν το μίσος/τον ρατσισμό ή που παραβιάζουν οποιαδήποτε άλλη νομοθεσία. Οι συντάκτες των σχολίων αυτών ευθύνονται προσωπικά για την δημοσίευση τους. Αν κάποιος αναγνώστης/συντάκτης σχολίου, το οποίο αφαιρείται, θεωρεί ότι έχει στοιχεία που αποδεικνύουν το αληθές του περιεχομένου του, μπορεί να τα αποστείλει στην διεύθυνση της ιστοσελίδας για να διερευνηθούν. Προτρέπουμε τους αναγνώστες μας να κάνουν report / flag σχόλια που πιστεύουν ότι παραβιάζουν τους πιο πάνω κανόνες. Σχόλια που περιέχουν URL / links σε οποιαδήποτε σελίδα, δεν δημοσιεύονται αυτόματα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ