O Ντέιβιντ Λιντς υπήρξε ο δημιουργός των πρωτοποριακών και έντονα εφευρετικών ταινιών Eraserhead (1977), The Elephant Man(1980), Blue Velvet (1986), Lost Highway (1997), Mulholland Drive (2001) και Inland Empire (2006), καθώς και της τηλεοπτικής σειράς Twin Peaks(1990-91) και Twin Peaks: The Return (2017).

Σπούδασε ζωγραφική στη Σχολή του Μουσείου Καλών Τεχνών της Βοστώνης και στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Πενσιλβάνια (PAFA). H καριέρα του διήρκεσε περισσότερο από πέντε δεκαετίες και περιλαμβάνει ένα εκτενές σώμα έργων ζωγραφικής, σχέδιο, φωτογραφία, χαρακτική, εγκαταστάσεις, μουσική και κινηματογράφο. Ενώ σπούδαζε στην PAFA στα τέλη της δεκαετίας του '60, είχε την έμπνευση να δημιουργήσει την πρώτη του «κινούμενη ζωγραφική», έναν γλυπτικό πίνακα κάτω από μια κινούμενη προβολή με τίτλο Six men getting sick (1967).

Αυτό το πολυμεσικό έργο σηματοδότησε την πρώτη του απόπειρα στον τομέα του βίντεο και του κινηματογράφου. Από εκείνη την εποχή το έργο του έχει ασχοληθεί με το σώμα και βιομηχανικά τοπία σε διάφορους βαθμούς αποσύνθεσης, περιγράφοντας μια βαθύτερη ανθρώπινη εμπειρία που ξεπερνά αλλά και διαπραγματεύεται το καθημερινό.

«Οι ιδέες καθοδηγούν το καράβι, για μένα είναι σαν δώρα, πολύτιμα πράγματα, ευλογίες. Μερικές είναι για τον κινηματογράφο, τις ερωτεύομαι και με πάνε προς τα εκεί. Με τον ίδιο τρόπο, έρχεται κάποια ιδέα και με ωθεί να ζωγραφίσω. Άρα όλα έχουν να κάνουν με τις ιδέες. Επιθυμώ τις ιδέες, αλλά ποτέ δεν ξέρω πότε θα εμφανιστούν».

Συχνά απεικονίζει αυτές τις σκηνές με μια γλώσσα σουρεαλισμού και μυστηρίου, το έργο του ισορροπεί στην πωρώδη διαχωριστική γραμμή μεταξύ του σώματος και του κόσμου που κατοικεί.

Η τέχνη του Λιντς συχνά αφορά στιγμές διαταραχής σε καθημερινά, οικεία περιβάλλοντα. Φωτ.: David Lynch

Σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του, ο Λιντς υπήρξε αντικείμενο μεγάλων ατομικών εκθέσεων στο Fondation Cartier στο Παρίσι, στο Bonnefantenmuseum στο Μάαστριχτ της Ολλανδίας, στην Queensland Art Gallery στο Μπρισμπέιν της Αυστραλίας, στο Garage Center for Contemporary Culture στη Μόσχα – η πιο πρόσφατη ήταν μια αναδρομική στο HOME του Μάντσεστερ (2019). Παράλληλα, η τέχνη του εκτίθεται σε μεγάλα μουσεία και συλλογές σε ολόκληρο τον κόσμο.

H τέχνη του Λιντς συχνά αφορά στιγμές διαταραχής σε καθημερινά, οικεία περιβάλλοντα. Γεμάτο ανατρεπτικές, απειλητικές και αινιγματικές εικόνες, το έργο του αντλεί από τη γλώσσα του σουρεαλισμού και της art brut.

Οι ημιαφηρημένες ζωγραφιές του, οι οποίες συχνά περιλαμβάνουν επίπεδες συνθέσεις και παραμορφώσεις της προοπτικής, φέρνουν σε διάλογο φανταστικές μορφές και μέσα. Στον πυρήνα του έργου του υπάρχει μια διάχυτη ανησυχία που μιλά για τις σκοτεινές πραγματικότητες της σύγχρονης αμερικανικής ζωής.

Στην ατομική του έκθεση στην Pace στη Νέα Υόρκη με τίτλο «Big bongo night» έδειξε γλυπτά, ζωγραφιές και ένα έργο σε χαρτί – όλα έριχναν φως στις εκπληκτικές αφηγηματικές του ικανότητες. Τα γλυπτά από μεικτά μέσα που κυριάρχησαν ήταν φτιαγμένα με διάφορους συνδυασμούς χάλυβα, ξύλου, ρητίνης, πλεξιγκλάς και γύψου και προέρχονταν από τις πρώιμες ζωγραφιές του καλλιτέχνη και τις πειραματικές του δουλειές με τις προβολές και τις κινούμενες εικόνες. Ανάλογα με τη σύνθεση των υλικών τους, αυτές οι δομές κυμαίνονται από γραμμικές και γεωμετρικές έως βιομορφικές.

David Lynch, Binder Works #1 and #2 (1970-2006) Φωτ.: David Lynch

David Lynch, Binder Works #1 and #2 (1970-2006) Φωτ.: David Lynch

David Lynch, Binder Works #1 and #2 (1970-2006) Φωτ.: David Lynch

Όταν το Fondation Cartier το 2007 αφιέρωσε τους χώρους του στην τέχνη του, ο Λιντς δημιούργησε ξεχωριστά περιβάλλοντα που συνοδεύονταν από διαπεραστικούς ήχους, όλα σχεδιασμένα από τον ίδιο τον καλλιτέχνη. Επρόκειτο για την αναπαράσταση σε φυσικό μέγεθος ενός καθιστικού με μεγάλης κλίμακας κουρτίνες, δομές στις οποίες ήταν αναρτημένοι οι πίνακές του και μια μικρή κινηματογραφική αίθουσα εμπνευσμένη από την ταινία του Eraserhead.

Η έκθεση ήταν μια μοναδική ευκαιρία να αλληλεπιδράσει ο θεατής με μια νέα πλευρά του οράματος του Λιντς σε ένα περιβάλλον αποκλειστικά δημιουργημένο από τον ίδιο. Οι πίνακες, οι φωτογραφίες και τα σχέδιά του ανασυνέθεταν τις παιδικές του εμπειρίες, τις εφηβικές του φαντασιώσεις και τις ενήλικες ενασχολήσεις του. Το επαναλαμβανόμενο θέμα του σπιτιού με το σκοτεινό και τρομακτικό πάτωμα κάτω από τις σανίδες του οποίου πάντα κρυβόταν η αίσθηση κάποιας απειλής αναπαρίσταται σε σκοτεινούς πίνακες γεμάτους κρυπτικά μηνύματα.

Η εξωφρενική αίσθηση χιούμορ του Λιντς, ωστόσο, είναι παρούσα σε όλα του τα έργα, απηχώντας το εντυπωσιακό κωμικό ανάγλυφο που εντοπίζεται σε όλο το κινηματογραφικό του έργο. Η φωτογραφία του καταγράφει επίσης διάφορες διαθέσεις και ατμόσφαιρες, από αισθησιακές και ονειρικές έως ζοφερές και ανησυχητικές.

Μιλώντας σε μια συνέντευξη για την τέχνη του, περιγράφει ένα ταξίδι που έκανε στην Ευρώπη για να συναντήσει τον Όσκαρ Κοκόσκα και να σπουδάσει κοντά του. Προφανώς, τα έντονα, στοιχειωμένα, εξαιρετικά στυλιζαρισμένα έργα του είχαν εντυπωσιάσει τον νεαρό σπουδαστή της Σχολής Καλών Τεχνών της Βοστώνης, αλλά όταν έφτασε στο Σάλτσμπουργκ είδε ότι δεν υπήρχε καμία σχολή, το μέρος του φάνηκε «πολύ καθαρό» και έμεινε μόνο δεκαπέντε ημέρες.

David Lynch, Untitled, 2007-09 Φωτ.: David Lynch.

Φωτ.: David Lynch.

David Lynch, Do you want to know what I really think?, 2003 Φωτ.: David Lynch.

Η αρχική του έμπνευση, η μεγαλύτερη όπως λέει, ήταν η πόλη της Φιλαδέλφειας. «Τότε ήταν μια απίστευτη πόλη, γεμάτη φόβο, παραφροσύνη, διαφθορά, σήψη, βία και πολλές αναταραχές. Αλλά μου άρεσε η αρχιτεκτονική και η αίσθηση ενός εργοστασιακού κόσμου, με τις καπνοδόχους βιομηχανιών και κτιρίων να συνοδεύουν αυτό το τοπίο. Μου αρέσει και η ανθρώπινη μορφή όμως. Δεν ξέρω… Έλεγα πρόσφατα πως ακόμα προσπαθώ να εντοπίσω αυτό το αίσθημα. Συνεχίζω να ζωγραφίζω για να το βρω».

Μιλώντας για τα χρόνια στη Φιλαδέλφεια που συνέπεσαν με μερικές από τις πιο σκοτεινές μέρες της δεκαετίας του '60, ο Λιντς λέει ότι, αντί να βλέπει την ευρύτερη εικόνα, προτιμούσε έναν μικρότερο κόσμο. «Νιώθω ότι στον μικρό κόσμο υπάρχουν όσα και στον μεγάλο. Πρόκειται μόνο για άτομα, λεπτομέρειες και υφές. Με ενδιέφερε να προσπαθήσω να διεισδύσω σε αυτόν τον μικρό κόσμο».

Μιλώντας για τη ζωγραφική του, εξηγεί: «Οι ιδέες καθοδηγούν το καράβι. Οι ιδέες για μένα είναι σαν δώρα, πολύτιμα πράγματα, ευλογίες. Μερικές είναι για τον κινηματογράφο, τις ερωτεύομαι και με πάνε προς τα εκεί. Με τον ίδιο τρόπο, έρχεται κάποια ιδέα και με ωθεί να ζωγραφίσω. Άρα όλα έχουν να κάνουν με τις ιδέες. Επιθυμώ τις ιδέες, αλλά ποτέ δεν ξέρω πότε θα εμφανιστούν.

Έχω, επίσης, την αίσθηση ότι όσο περισσότερα κάνει κάποιος, τόσο περισσότερο ρέουν οι ιδέες. Το πρόβλημα είναι ότι όταν δουλεύεις σε μια ταινία, το κάνεις σχεδόν 24/7. Έτσι, αν μου έρθει μια ιδέα για ζωγραφική, δεν έχω χρόνο να την υλοποιήσω και μέχρι να τελειώσει η ταινία αυτή η ιδέα έχει δώσει πλέον τη θέση της σε άλλες. Έτσι, όσες μου έρχονται κατά τη διάρκεια μιας ταινίας δεν ζωγραφίζονται ποτέ κι αυτό είναι κατά κάποιον τρόπο λυπηρό».

«Κατά κάποιον τρόπο, η εικόνα γίνεται ολοένα φθηνότερη, έτσι ο κόσμος έχει γεμίσει με εκατομμύρια εικόνες. Όμως ένας πίνακας είναι κάτι μοναδικό. Αυτό που βλέπεις μπροστά σου δεν έχει γίνει σε υπολογιστή και είναι κάτι ξεχωριστό. Με τον ίδιο τρόπο μια λιθογραφία είναι επίσης πολύ διαφορετική από μια εικόνα που εκτυπώνεται από έναν υπολογιστή. Έτσι, αυτά τα πράγματα, στο μυαλό μου, είναι ακόμη πιο πολύτιμα σήμερα απ' ό,τι παλιότερα.

Ξέρετε, τα πράγματα πάνε κατά κύματα, και νομίζω ότι ο κινηματογράφος δεν θα πεθάνει ποτέ, ούτε η ζωγραφική, ούτε η λιθογραφία, ούτε και η φωτογραφία. Τα μέσα ήρθαν για να μείνουν και έχουν μεγάλο βάθος. Θα έρθουν ιδέες για να τα πάνε παραπέρα, αλλά παραμένουν φανταστικά. Τρελαίνεσαι όταν σκέφτεσαι πόσο πολλά έχεις να ανακαλύψεις και να κάνεις».

David Lynch, Untitled, 2007-09 Φωτ.: David Lynch

David Lynch, Hands Up, Cowboy!, 2020, mixed media painting on wood, 41 3/4"x 3711/16" x 47/8" (106 cm x 95.7 cm x
12.4 cm) @ David Lynch. Photo by Robert Wedemeyer, Los Angeles w.: David Lynch

David Lynch, House and Garden, 2014 Φωτ.: David Lynch

David Lynch, White Table Top Lamp, 2022, cold-rolled steel, plaster, resin, 13-3/4" × 6" × 6" (34.9 cm × 15.2 cm × 15.2 cm) © David Lynch Φωτ.: David Lynch

David Lynch, Gauze Lamp, 2002-2003, cold-rolled steel, plaster, gauze, resin, 50" x 14" × 12" (127 cm x 35.6 cm x 30.5 cm) @
David Lynch, photo by Robert Wedemeyer, Los Angeles Qw.: David Lynch

David Lynch, The Library of Mysteries, 2011 Φωτ.: David Lynch

Πηγή: lifo.gr