Εξήντα δύο χρόνια μετά την επανάσταση που ανέτρεψε ένα διεφθαρμένο καθεστώς και το αντικατέστησε με κάτι που όλοι πίστευαν πως θα ήταν καλύτερο, ένας αριθμός ξαφνιάζει τους πάντες, διεθνώς: τρία εκατομμύρια Κινέζοι έχουν παρακολουθήσει τη σειρά διαλέξεων του Αμερικανού φιλόσοφου -καθηγητή στο Χάρβαρντ- Μάικλ Σάντελ, ο οποίος είναι γνωστός για τα ζητήματα δικαιοσύνης και πολιτικής ηθικής που προωθεί. 

Οι διαλέξεις διατίθενται στο NetEase, ένα από τα πιο δημοφιλή πόρταλ της Κίνας.

Αναφέρει σχετικά η εφημερίδα The Independent:

Θα έλεγε κανείς ότι η χώρα που σε λίγα χρόνια θα είναι η ισχυρότερη και πλουσιότερη στον κόσμο δεν χρειάζεται αναλαμπές ελπίδας ή δικαιοσύνης. Ότι είναι αρκετό που η χώρα αυτή εξάγει περισσότερα προϊόντα από οποιαδήποτε άλλη και η οικονομία της αναπτύσσεται την ώρα που η οικονομία των υπολοίπων χωρών του κόσμου βρίσκεται στα όρια της κατάρρευσης.

Θα μπορούσε ακόμη να πει κανείς ότι το μίγμα κομμουνισμού και άγριου καπιταλισμού έχει αποτελέσματα, αφού 1,3 δισεκατομμύριο άνθρωποι βγήκαν από τη φτώχεια τους. Και ότι κατόπιν αυτού, η Κίνα δεν χρειάζεται μαθήματα από κανέναν.

Κι όμως: 3 εκατομμύρια άνθρωποι που παρακολουθούν διαλέξεις ενός αμερικανού καθηγητή είναι ένας τεράστιος αριθμός. Πολύ περισσότερο που οι διαλέξεις αυτές δεν αφορούν το μάρκετινγκ ή τις πωλήσεις, αλλά την ευθύνη, τη δημοκρατία και τα όρια των αγορών.


Απόσπασμα διάλεξης του Μάικλ Σάντελ για την ηθική και την ελεύθερη αγορά.

Οι διαλέξεις του Σάντελ [του οποίου τα βιβλία «Ο Φιλελευθερισμός και τα όρια της δικαιοσύνης» και «Δικαιοσύνη. Τι είναι το σωστό;» κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις ΠΟΛΙΣ] δεν δίνουν απαντήσεις. Διατυπώνουν ερωτήματα. Πώς είναι δυνατόν, για παράδειγμα, όταν όλοι έχουμε δικαιώματα στη ζωή, την ελευθερία και την ιδιοκτησία, μια κυβέρνηση να μπορεί να επιβάλει νόμους για τη φορολογία. Υπάρχουν δικαιολογίες για τα βασανιστήρια; Πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί το γεγονός ότι οι άνθρωποι έχουν διαφορετικές ιδέες για το τι είναι καλό;

Όπως γράφει η αρθρογράφος Κριστίνα Πάτερσον, είναι ενδιαφέρον ότι σε μια χώρα που δεν θέλησε ποτέ να μιλήσει για ιστορία, και που εξακολουθεί να μην αφήνει τους πολίτες της να ενημερώνονται ελεύθερα για όσα συμβαίνουν στον κόσμο, τρία εκατομμύρια άνθρωποι να επιλέγουν να παρακολουθήσουν μέσω του Διαδικτύου διαλέξεις για τα ατομικά δικαιώματα και την ελευθερία της επιλογής. Η για το τι συμβαίνει όταν οι υποχρεώσεις μας απέναντι στην οικογένεια ή την κοινότητα συγκρούονται με τις υποχρεώσεις μας απέναντι στην ανθρωπότητα. Η για το αν πρέπει ένας λαός να αποζημιώνεται για «ιστορικές αδικίες».

Τρία εκατομμύρια άνθρωποι σε σύνολο 1,3 δισεκατομμυρίων είναι βέβαια πάντα μια μικρή μειοψηφία. Είναι όμως πολύ περισσότεροι από αυτούς που τους τελευταίους έξι μήνες έμαθαν πώς να πυροβολούν και να πετούν βόμβες και χειροβομβίδες στη Λιβύη. Δεν ξέρουμε τι σκέφτονται αυτοί οι τελευταίοι για το δικαίωμα στη ζωή, την ελευθερία και την ιδιοκτησία, ξέρουμε όμως πως πολλοί απ’αυτούς θεωρούν πως ό,τι βρίσκουν μετά τον πόλεμο είναι δικό τους. Ξέρουμε ότι ήθελαν να απαλλαγούν από ένα δικτάτορα, και ότι τους αρέσει η ιδέα της δημοκρατίας, δεν ξέρουμε όμως αν ξέρουν τι δημοκρατία θέλουν, και πώς να την αποκτήσουν.

Θα ήταν καλό αυτοί οι άνθρωποι, που όπως οι Κινέζοι δεν είναι εξοικειωμένοι σε πολιτικές συζητήσεις, γιατί στις δικτατορίες οι πολιτικές συζητήσεις είναι απαγορευμένες, να μπορούσαν να παρακολουθήσουν αυτές τις διαλέξεις, και να μάθουν ότι ο καλύτερος τρόπος να ζήσουν οι άνθρωποι μαζί, με κάποια ελευθερία και κάποια ευθύνη, είναι να ζυγίζουν συνέχεια τα πράγματα, να ρωτούν τους άλλους τι πιστεύουν και τι θέλουν, και να αποφασίζουν αναλόγως.

Θα ήταν καλό επίσης όλοι εμείς που ζούμε σε δημοκρατίες αλλά προτιμάμε τα εύκολα και αποφεύγουμε τα δύσκολα, να παρακολουθήσουμε επίσης αυτές τις διαλέξεις [μπορούμε να τις βρούμε στην ιστοσελίδα www.justiceharvard.org]. Αν το κάνουμε, θα συνειδητοποιήσουμε ότι ελάχιστα πράγματα στη ζωή είναι «απλά και καθαρά». Κι ότι παρόλο που η κατάσταση της οικονομίας είναι κάτι πολύ σοβαρό, υπάρχουν κι άλλα πολύ σοβαρά πράγματα. Όπως οι επιλογές που κάνουμε καθημερινά.

Θα συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να κάνουμε στη ζωή μας, και με την ψήφο μας, που θα βελτιώσουν τη ζωή άλλων ανθρώπων, και πράγματα που δεν θα τη βελτιώσουν. Αυτό είναι που ο Σάντελ αποκαλεί «ηθική φιλοσοφία», και η «ηθική φιλοσοφία» έχει σημασία. Αν μερικές χιλιάδες άνθρωποι μπορούν να ανατρέψουν ένα δικτάτορα, τότε μερικά εκατομμύρια άνθρωποι που σκέπτονται, και συνεχίζουν να σκέπτονται, ίσως να μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο».

ΠΗΓΗ: The Independent