Παράθυρο logo
«Quo Vadis EKATE» | επιστολή από τον Γιάννο Οικονόμου
Δημοσιεύθηκε 12.03.2013
«Quo Vadis EKATE» | επιστολή από τον Γιάννο Οικονόμου

Παραλάβαμε χθες επιστολή του Γιάννου Οικονόμου, καλλιτέχνη και τέως γραμματέα του διοικητικού συμβουλίου του Επιμελητηρίου Καλών Τεχνών.


Η επιστολή είναι επακόλουθο της απόφασης του ΕΚΑΤΕ να διακόψει τη συνεργασία του με τον Σύνδεσμο των Τ/κύπριων καλλιτεχνών (ΕΜΑΑ), επειδή στεγάζεται σε οικία Ε/κύπριου, του κ. Κωστάκη Κοντεάτη.


Η επιστολή δημοσιεύεται αυτούσια:


Διαβάζοντας την απάντηση του ΕΜΑΑ για τη διακοπή εκ μέρους του ΕΚΑΤΕ της συνεργασίας μεταξύ των δύο ομάδων, λίγο πικραμένη αλλά και σαφώς σ’ ένα ύφος αντιπαράθεσης, έρχεται στον νου το πόσο πιο εύκολο είναι να δυναμιτίσει κάποιος ένα γεφύρι απ’ όσο να το κτίσει. Καιρός είναι πίσω από τα μεγάλα λόγια να διακρίνουμε πού είναι ο αγώνας, πού ο ηρωισμός και πού οι εύκολες λύσεις.


Οι καλλιτέχνες και οι πνευματικοί άνθρωποι ήταν από τις πρώτες ομάδες που προσπάθησαν να διαπεράσουν τη διαχωριστική γραμμή, και αυτό δεν είναι τυχαίο: η τέχνη σαν αυτόνομη διαδικασία μπορούσε να επικοινωνήσει σε διαφορετικά μονοπάτια από αυτά της πολιτικής και της διπλωματίας. Ναι, αντιμετωπίζαμε μια δύσκολη πλοήγηση ανάμεσα στους νομικούς, συμβολικούς, διπλωματικούς και εθνικούς υφάλους, αλλά ξέραμε πως αυτά ήταν εμπόδια που έπρεπε να ξεπεραστούν για να εγκαθιδρυθεί ένας διάλογος στο δικό μας επίπεδο. Ανοίχτηκαν δρόμοι. Για παράδειγμα η έκθεση «Το μικρό μαύρο ψαράκι», η οποία έγινε στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας 2010 στην Κωνσταντινούπολη, διαπραγματεύτηκε δύσκολα θέματα όπως η προσφυγιά, η απώλεια, η ταυτότητα, η ανεπάρκεια των πολιτικών μας, ακόμα και εγκλήματα που έγιναν, όχι με ένα απλοϊκό, διδακτικό τρόπο, αλλά με την πολυπλοκότητα και την ευαισθησία που αρμόζει. Δεν υπήρχε καμιά χροιά προπαγάνδας, αλλά μια αυθεντική προσπάθεια συζήτησης αυτών των θεμάτων. Αλλά αυτά ήταν τότε που υπήρχε η θετική στάση για επικοινωνία. Τώρα καταντήσαμε να μιλούμε για το καθεστώς ιδιοκτησίας των οικημάτων μας.


Δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται μια παρέμβαση με καθαρά πολιτικά κριτήρια -να θυμίσω τη Μανιφέστα ή τον σάλο που προκλήθηκε για μια τούρκικη φρεγάδα στο φόντο της αφίσας της κυπριακής αποστολής στην Μπιενάλε Βενετίας. Είναι, όμως, η πρώτη φορά που το πρόβλημα προέρχεται από εμάς τους ίδιους. Και δεν βοήθησε καθόλου το ότι το παρόν δ.σ. του ΕΚΑΤΕ απαξίωσε εντελώς να μιλήσει στους Τ/κύπριους πριν πάει στον ε/κυπριακό τύπο. Ούτε το ότι αποφεύγει τον διάλογο με τα μέλη που διαφωνούν -αρνείται πεισματικά να κοινοποιήσει την επιστολή διαμαρτυρίας τριάντα μελών, εκ των οποίων η πλειονότητα είναι τέως πρόεδροι ή μέλη του δ.σ. ή και ιδρυτικά μέλη. Τα στεγνά ανακοινωθέντα, οι ψυχρές διευκρινίσεις και υπόνοιες προς συνεργάτες μας που κοπίασαν για το επιμελητήριο δεν είναι καθόλου εποικοδομητικά. Προβλήματα βλέπω και στην άλλη πλευρά: η εντύπωσή μου είναι πως το κείμενο του ΕΜΑΑ, γραμμένο στα τουρκικά για τον τ/κυπριακό τύπο και μεταφρασμένο πρώτα στα αγγλικά και μετά στα ελληνικά, προσπαθεί να ισορροπήσει και την κριτική που δέχονται και αυτοί από το δικό τους κατεστημένο, και όχι μόνο να απαντήσει προς εμάς.


Η υποτροπή αυτή δεν είναι απλώς πολιτικό θέμα. Πιστεύω πως υποβαθμίζουμε πρώτα και κύρια τον ρόλο της τέχνης, τον περιορίζουμε, τον καλουπιάζουμε στους ζουρλομανδύες των θεσμικών πλαισίων και των νομικίστικων διαδικασιών. Με όλο τον σεβασμό προς τον κ. Κοντεάτη, του οποίου τον αγώνα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στηρίζουμε, οι καλλιτεχνικές μας δραστηριότητες αντικειμενικά πρέπει να παραμείνουν ανεξάρτητες από αυτά τα ζητήματα. Όχι μόνο επειδή εμείς απλώς εφαρμόζουμε τους οδυνηρούς συμβιβασμούς που η πολιτεία επέλεξε σαν απαραίτητους για την επανένωση της χώρας μας, όχι διότι όπως και οι παραστάσεις στο Μαρκίδειο Θέατρο στην Πάφο τίποτε δεν έχουν να κάνουν με το αν το κτήριο είναι τ/κυπριακή ιδιοκτησία ή όχι*, αλλά γιατί δεν θα μπορούσε ποτέ να λειτουργήσει η τέχνη μέσα σε αλλότρια πλαίσια. Η τέχνη είναι πολιτικοποιημένη, αλλά δεν εκπληρώνει τον στόχο της όποτε βρίσκεται προσαρτημένη σε επίσημες, κρατικές και μη ιδεολογίες. Η τέχνη και η καλώς νοούμενη πολιτική -όχι ο πολιτικαντισμός- είναι δύο ξεχωριστές διαδικασίες φιλοσοφικής αλήθειας.


Αλλά για να φτάσουμε έως εκεί χρειάζεται σθένος και τόλμη. Οι εύκολες πεπατημένες λύσεις δεν αρκούν. Φοβούμαι πως μετά από τα τελευταία γεγονότα το κρύσταλλο έχει ραγίσει. Πιστεύω πως οι υπόλοιπες πνευματικές ομάδες δεν θα ακολουθήσουν την πορεία καταστροφής των δεσμών που χτίστηκαν μέσα σε δεκαετίες. Αλλά για το ΕΚΑΤΕ διαφαίνεται μια δύσκολη πορεία για να αποφευχθεί η περιθωριοποίησή του. Ήδη το νέο καταστατικό, σε αντίθεση με τους προηγούμενους στόχους των άλλων δ.σ., θα αντιλαμβάνεται κλειστοφοβικά την έννοια του καλλιτέχνη με αρχές που ξεπεράστηκαν εδώ και μισό τουλάχιστο αιώνα, αντί να αγκαλιάσει τη σύγχρονή της πολυμορφία. Οι ανοιχτοί ορίζοντες κλείνουν σιγά σιγά. Ο δρόμος προς την απομόνωση είναι πλατύς και κατηφορικός.


* Όσον αφορά το νομικό/πολιτικό θέμα, η Κυπριακή Δημοκρατία στις 26 Φεβρουαρίου 2006 ενέκρινε να δοθεί βοήθεια από την ΕΕ προς την τ/κυπριακή κοινότητα, με προτεραιότητα πρότζεκτ που έχουν δικοινοτικό χαρακτήρα. Η χορηγία προς το ΕΜΑΑ, το οποίο ζήτησε συνεργασία με το ΕΚΑΤΕ, δόθηκε για μια συγκεκριμένη εκδήλωση, «Το μικρό μαύρο ψαράκι», και ήταν μέρος αυτών των κονδυλίων. Είναι φανερό πως δεν τίθεται νομικό θέμα και είναι γι’ αυτό που πολλοί από μας βλέπουν ιδεολογικά κίνητρα πίσω από την απόφαση.


ΓΙΑΝΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, τέως γραμματέας του δ.σ. του ΕΚΑΤΕ, 08/03/2013