Γράφει η Μερόπη Μωυσέως

Τη σύσταση εθνικής επιτροπής για την πάταξη της σύλησης και της παράνομης διακίνησης της πολιτιστικής κληρονομιάς αποφάσισε σε συνεδρία του στις 3 Μαρτίου 2015 το Υπουργικό Συμβούλιο.

Η απόφαση άργησε τουλάχιστον μια δεκαπενταετία, αν όχι τέσσερις ολόκληρες δεκαετίες, από το 1974 δηλαδή, όταν ήταν σε έξαρση η παράνομη διακίνηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της Κύπρου στις κατεχόμενες περιοχές.

Επί της ουσίας

Σε κάθε περίπτωση, η σύσταση της εν λόγω εθνικής επιτροπής, οι αρμοδιότητες της οποίας εκτείνονται από τον συντονισμό και την τυποποίηση των διαδικασιών εντοπισμού και επαναπατρισμού παράνομα εξαχθέντων πολιτιστικών αγαθών μέχρι την ενημέρωση του κοινού για θέματα πολιτιστικής κληρονομιάς, θα αξίζει έστω και αργά, εάν επικεντρωθεί ουσιαστικά στο πολυδαίδαλο έργο της.

Επικεφαλής το τμ. Αρχαιοτήτων

Σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, της επιτροπής θα προεδρεύει ο/η εκάστοτε διευθυντής/ντρια του τμήματος Αρχαιοτήτων ή εκπρόσωπός του/της.
Η επιτροπή θα απαρτίζεται, επιπλέον, από έναν/μια εκπρόσωπο εκ των πιο κάτω:

Νομική υπηρεσία
υπουργείο Συγκοινωνιών και Έργων
υπουργείο Εξωτερικών
τμήμα Τελωνείων
Πολιτιστικές υπηρεσίες του υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού
υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως
Εκκλησία της Κύπρου

Τα μέλη της επιτροπής θα διορίζονται από τον υπουργό Συγκοινωνιών και Έργων για περίοδο πέντε ετών, μετά από υπόδειξη της κάθε εμπλεκόμενης υπηρεσίας.

Ο συντονισμός και η τυποποίηση των διαδικασιών εντοπισμού και επαναπατρισμού παράνομα εξαχθέντων πολιτιστικών αγαθών θα είναι μία από τις κύριες αρμοδιότητες της επιτροπής.
Επιπλέον:

• 
  

  η αναζήτηση, τεκμηρίωση της προέλευσης και διακίνησης και η διακίνηση των πολιτιστικών αγαθών τα οποία είναι προϊόντα κλοπής, υπεξαίρεσης, παράνομης ανασκαφής ή ανέλκυσης ή έχουν παρανόμως διακινηθεί στο εσωτερικό ή εξωτερικό.

  
  


• 
  

  Η υποβολή εισηγήσεων για σύναψη πρόσθετων συμφωνιών με τρίτες χώρες, ώστε να παρεμποδίζεται η κλοπή, η παράνομη εισαγωγή και η εξαγωγή πολιτιστικών αγαθών. Η μελέτη και η αξιολόγηση της εθνικής και διεθνούς νομοθεσίας σχετικά με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.

  
  


• 
  

  Ο συντονισμός της ενοποίησης των βάσεων δεδομένων που διατηρούν οι διάφορες υπηρεσίες/οργανισμοί.

  
  


• 
  

  Η διοργάνωση επιστημονικών συνεδρίων, με θέματα που αφορούν όλες τις πτυχές της παρεμπόδισης της σύλησης και της παράνομης διακίνησης πολιτιστικών αγαθών. Ανάμεσα στους βασικούς σκοπούς των εκδηλώσεων αυτών θα είναι η ανάπτυξη ενός εποικοδομητικού διαλόγου με την ανταλλαγή εμπειριών και τεχνογνωσίας μεταξύ κρατών, τόσο της ΕΕ όσο και τρίτων χωρών.

  
  


• 
  

  Η ανταλλαγή πληροφοριών και βέλτιστων πρακτικών με διάφορους σχετικούς οργανισμούς, όπως Europol, Interpol, EU CULTNET, ICOM, RILO κ.ά.

  
  


• 
  

  Η έκδοση σχετικών κωδικών καλής πρακτικής προς το κοινό.

  
  


• 
  

  Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα που αφορούν την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η επιδίωξη ανάπτυξης του διαλόγου μεταξύ του κοινού και των υπηρεσιών/οργανισμών.

  
  

Για την ιστορία

Η Κύπρος αποτελεί μια χώρα «πηγή», όπως ονομάζονται οι χώρες από τις οποίες οι λαθρέμποροι μπορούν να αντλήσουν πολιτιστικά αγαθά και να τα διοχετεύσουν στη διεθνή αγορά.

Μάλιστα, τις δεκαετίες ’80 και ’90 ήταν στην κορυφαία τριάδα, μαζί με τις Ιταλία και Ελλάδα, εξαιτίας της ευκολίας με την οποία δρούσαν οι λαθρέμποροι στις κατεχόμενες περιοχές.

Το αποτέλεσμα αυτής της δράσης είναι ευρέως γνωστό κυρίως μέσα από την υπόθεση του αρχαιοκάπηλου Αϊντίν Ντικμέν, ο οποίος διοχέτευσε εκατοντάδες κειμήλια [αρχαιότητες και εκκλησιαστικούς θησαυρούς] στον διεθνή χώρο. Το 1997 εντοπίστηκαν στο διαμέρισμά του στη Γερμανία περισσότερα από 300 κειμήλια κυπριακής προέλευσης, εκ των οποίων τα 85 εξακολουθούν να εκκρεμούν στο δικαστήριο του Μονάχου [η απόφαση για την τύχη τους θα εκδοθεί στις 16 Μαρτίου].

Έκτοτε δεν καταρτίστηκε έστω ένας κατάλογος των πολιτιστικών θησαυρών της Κύπρου και η διαδικτυακή διάθεσή του, δεν υπήρξε κανένας ουσιαστικός συντονισμός για τον εντοπισμό και άλλων αρχαιοτήτων, ενώ μπάχαλο και μυστικοπάθεια επικρατούν σε σχέση με την κρατική δράση σε αυτό τον τομέα.

ΠΗΓΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ SAVINGANTIQUITIES.ORG