Ένα βιβλίο το οποίο ο Νίκος Θέμελης ξεκίνησε να γράφει το 2010 και ολοκλήρωσε το 2011, λίγο προτού μπει στο νοσοκομείο και αφήσει την τελευταία του πνοή, την 1η Αυγούστου 2011, θα κυκλοφορήσει μετά θάνατον.
Σύμφωνα με τα αθηναϊκά Νέα, στο στενό περιβάλλον του Έλληνα συγγραφέα ήταν γνωστό πως είχε γράψει ένα τελευταίο βιβλίο το οποίο δεν πρόλαβε να εκδώσει, το είχε μάλιστα δώσει σε φίλους και δικούς του ανθρώπους για να το διαβάσουν.
Τίτλος: «H Αναχώρηση»
Πρόκειται για ένα βιβλίο 160 σελίδων το οποίο, σύμφωνα πάντα με τα Νέα, ο ίδιος είχε ολοκληρώσει και αν ήταν να αλλάξει κάτι, αυτό θα γινόταν μόνο σε επίπεδο επιμέλειας.
Το κείμενο του μικρού μυθιστορήματος ήταν στον υπολογιστή του και το επιμελήθηκε η μόνιμη επιμελήτρια των κειμένων του, Ελένη Μπούρα. Ο ιστορικός Βασίλης Παναγιωτόπουλος, τον οποίο είχε συμβουλευθεί για ορισμένες ιστορικές λεπτομέρειες, έγραψε επίμετρο που διαφωτίζει τον αναγνώστη για το περιβάλλον του 1824, όπου διαδραματίζεται το πρώτο μέρος του βιβλίου. Στο δεύτερο, που διαδραματίζεται το 2009, ο Νίκος Θέμελης επέλεξε έναν τίτλο τον οποίο διάλεξε και ως γενικό τίτλο του βιβλίου: «Η αναχώρηση»…
To σημείωμα της επιμελήτριας του βιβλίου, Ελένης Μπούρα:
«Αυτό είναι ένα συναισθηματικό σημείωμα για τη μικρή ιστορία του χειρογράφου, που η Μαριάννα Θέμελη ανέσυρε απ’ τον υπολογιστή του συγγραφέα και έφτασε στα χέρια μου.
Με τον Νίκο Θέμελη συνεργάστηκα ως επιμελήτρια στην έκδοση όλων των βιβλίων του – απ’ την Αναζήτηση (Κέδρος 1998) έως τη Συμφωνία των ονείρων (Μεταίχμιο 2010).
Από την έκδοση της Συμφωνίας και μέχρι τον Ιούλιο του 2011 τηλεφωνικά άκουγα κάποιες σκέψεις του για τον καινούργιο κόσμο στον οποίο έμπαινε συγγραφικά: για την Επανάσταση του ’21 – και πώς οι σύγχρονοι καιροί αρχίζουν να παίρνουν σχήματα του παρελθόντος. Μόλις όμως τολμούσα να ψελλίσω: «Θα μου δώσεις να διαβάσω», μου απαντούσε: «Μόλις θα είμαι έτοιμος». Ποτέ δεν μου έδινε να διαβάσω κάτι πριν να έχει μια σχεδόν ολοκληρωμένη μορφή.
Τέλη Ιουλίου του 2011 ήταν να συναντηθούμε για την καινούργια νουβέλα – όλη εκείνη η περίοδος όμως ήταν αρκετά επώδυνη για κείνον εξαιτίας της αρρώστιας του. Δεν συναντηθήκαμε τότε, μπήκε στο νοσοκομείο, όπου τον συνάντησα στις 18 Αυγούστου και δύο μέρες αργότερα, στις 20, πέθανε.
Εκείνες τις μέρες είχαμε ξεχάσει όλοι ότι υπήρχε βιβλίο του μέχρι που κάτι γράφτηκε στον Τύπο μετά τον θάνατό του, στις 28 Αυγούστου. Όταν το συζητήσαμε με τη Μαριάννα Θέμελη, μου απάντησε ότι θα το δούμε αργότερα – πού μυαλό και διάθεση να σκεφτεί το βιβλίο. Δεν την ξαναενόχλησα για το θέμα. Θεώρησα ότι όταν εκείνη θα αισθανόταν έτοιμη να ασχοληθεί θα το κουβεντιάζαμε. Το φθινόπωρο του 2013 μου το εμπιστεύτηκε.
Ειλικρινά το να πάρω στα χέρια μου και να επιμεληθώ το βιβλίο που ήξερα ότι ο Νίκος Θέμελης είχε γράψει ήταν ό,τι δυσκολότερο είχα αντιμετωπίσει. Από την πρώτη στιγμή που πήρα το αρχείο του υπολογιστή του παρόντος βιβλίου μέχρι την έκδοσή του, διάβασα λέξη λέξη το κείμενο άπειρες φορές.
Αποφασίσαμε με τη Μαριάννα πως θα το δουλέψω όπως όλα τα προηγούμενα βιβλία, δηλαδή, όπου το κείμενο έχει ανάγκη – σε παραγράφους, ορθογραφικές ή άλλες διορθώσεις, αβλεψίες, αντιφάσεις. Απλώς δεν θα τον είχα απέναντί μου να συζητάμε και την πιο ασήμαντη λεπτομέρεια. Αυτή τη φορά είχα δίπλα μου τη Μαριάννα. Σ’ εκείνη απηύθυνα ερωτήματα. Και στον ιστορικό Βασίλη Παναγιωτόπουλο, από τον οποίο ζήτησα να γράψει και το Επίμετρο. Τον συμβουλεύτηκα, κι η κριτική του σκέψη, εκτός των άλλων, ήταν καθοριστική στην επιμέλεια.
Κι όπως πάντα, το φρόντισα εκδοτικά: από το εξώφυλλο –ένας από τους πίνακές του– έως την τυπογραφική του μορφή.
Στο δεύτερο κεφάλαιο, διέκρινα πίσω από τις λέξεις της μυθοπλασίας και τη δική του, την πραγματική αναχώρηση».
