Γράφει η Μερόπη Μωυσέως

Τον δρόμο της επιστροφής παίρνουν εκατό ακόμη έργα τέχνης, όλα πορτρέτα, όπως ανέφερε στον «Π» ο Τουρκοκύπριος ζωγράφος Ουμίτ Ινατσί, πρωτεργάτης για την επιστροφή των 218 που ήδη ανακοινώθηκαν

Μιλώντας στον «Π», ο κ. Ινατσί ανέφερε ότι πρόκειται για πορτρέτα τα οποία προέρχονται από διάφορες περιοχές στα κατεχόμενα, κυρίως όμως από την επαρχία Κερύνειας.

Ο γνωστός Τουρκοκύπριος ζωγράφος είναι ένας από τους ανθρώπους που αρθρογραφούσαν και πίεζαν για την επιστροφή των 218 έργων τα οποία βρίσκονται από το 1974 στο Πολιτιστικό Κέντρο Ατατούρκ (AKM) και που όπως ανακοινώθηκε από τους δύο ηγέτες, τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον Μουσταφά Ακιντζί, αποτελούν ένα μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

Ηθικό το θέμα

Είναι μια ιδιαίτερα θετική εξέλιξη, δήλωσε στον «Π» ο κ. Ινατσί, αναφερόμενος στην επιστροφή όλων αυτών των έργων που, για τον ίδιο, δεν ήταν ποτέ θέμα «καλής πράξης, αλλά θέμα ηθικό». «Καιρός ήταν να πραγματοποιηθεί αυτή η επιστροφή», σχολίασε ακόμη ο κ. Ινατσί, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Ανατολικής Μεσογείου στην κατεχόμενη Λευκωσία. «Μήνες πριν έγραφα άρθρα για αυτό το θέμα», ενώ από το 2000 προσπαθεί να πείσει ανθρώπους στα κέντρα αποφάσεων να διευθετήσουν την επιστροφή των έργων. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι 218 πίνακες -όπως και οι 100 επιπλέον- φυλάχτηκαν στις αποθήκες του ΑΚΜ από το 1974 μαζί με έπιπλα από σπίτια που λεηλατήθηκαν και που πωλούνταν στους Τουρκοκύπριους για να επιπλώσουν τα σπίτια στα οποία μπήκαν. «Το ίδιο και οι πίνακες. Πωλούνταν σε εξευτελιστικές τιμές, ο κόσμος δεν γνώριζε καν αν έχουν κάποια αξία. Αλλά φυσικά και έχουν. Είναι έργα του Πολ Γεωργίου, του Τηλέμαχου Κάνθου και πολλών άλλων σημαντικών Ελληνοκύπριων ζωγράφων». Ως καλός γνώστης των έργων Ε/Κ συναδέλφων του, ο κ. Ινατσί καλείται να αναγνωρίσει σήμερα όσα έργα παραμένουν χωρίς «ταυτότητα», εξαιτίας καλλιτεχνικών υπογραφών που δεν είναι ξεκάθαρες.

Αυτά τα έργα ανήκουν στους Ε/Κ και με ενοχλεί η ιδέα της ανταλλαγής τους

«Να πειστούν κι άλλοι»
Ίσως η πιο θετική εξέλιξη σε όλη αυτή την υπόθεση, κατά τον κ. Ινατσί, είναι πως με τη δημοσιοποίηση του θέματος ίσως πειστούν κι άλλοι Τουρκοκύπριοι κάτοχοι έργων να τα παραδώσουν. «Αυτά τα έργα ανήκουν στους Ε/Κ», τόνισε. «Και με ενοχλεί η ιδέα της ανταλλαγής τους», εννοώντας το πάρε (έργα)-δώσε (αρχεία) όπως ανακοινώθηκε από τους δύο ηγέτες.

Ένας «Χατζησωτηρίου» παραδίδεται στον γιο του

Στο μεταξύ, αίσιο τέλος είχε η περιπέτεια ενός από τα έργα του γνωστού Αμμοχωστιανού ζωγράφου Ξάνθου Χατζησωτηρίου (1920-2002). Όταν ένας Τουρκοκύπριος πλησίασε τον Ουμίτ Ινατσί για να πουλήσει έναν πίνακα του Χατζησωτηρίου, ο κ. Ινατσί τον αποθάρρυνε λέγοντάς του ότι πρέπει να βρεθούν οι κληρονόμοι για να επιστραφεί σε αυτούς.

Ο πίνακας προερχόταν από το εργαστήρι του Χατζησωτηρίου, το «Μαναστήρι», όπως το ονόμασε ο ζωγράφος, το οποίο βρισκόταν στην παραλία της Αμμοχώστου και που το 1974 εγκαταλείφθηκε με όλα τα έργα του μέσα.

Ελάχιστα γυμνά έργα έχει δημιουργήσει ο Ξάνθος Χατζησωτηρίου και εκείνο που βρέθηκε στα χέρια του κ. Ινατσί ήταν ένα απ’ αυτά, με χρονολογία 1964.

Στις 28 Φεβρουαρίου ο κ. Ινατσί ανάρτησε φωτογραφία με το έργο στην προσωπική του σελίδα στο facebook, λέγοντας ότι το συντήρησε και αναζητεί τον ιδιοκτήτη του για να το επιστρέψει. Την ανάρτηση είδε ο γιος του Ξάνθου Χατζησωτηρίου, Πάρις, ο οποίος σήμερα ζει στην Κίνα και που θα βρεθεί στην Κύπρο το καλοκαίρι για να παραλάβει το έργο του πατέρα του. «Θα κρατήσω το έργο μέχρι να το κρεμάσουμε ξανά στο ’Μαναστήρι’», έγραψε ο Πάρις Χατζησωτηρίου.