Με την ταχεία επέλαση των Ταλιμπάν, την πτώση της Καμπούλ και την ανάληψη της εξουσίας, οι μνήμες από προηγούμενες καταστροφές μνημείων και έργων τέχνης επιστρέφουν.

Οι εικόνες με τους Ταλιμπάν στους δρόμους, στα κυβερνητικά κτίρια, ακόμα και στα λούνα παρκ της πρωτεύουσας του Αφγανιστάν κάνουν τον γύρο του κόσμου, ενώ πλήθη προσπαθούν να εγκαταλείψουν τη χώρα και σκηνές χάους διαδραματίζονται σε αεροδρόμια και πύλες εξόδου. Ένα μεγάλο προσφυγικό κονβόι είναι σίγουρο ότι θα πάρει τον δύσκολο δρόμο για τα γύρω κράτη και την Ευρώπη.

Για άλλη μια φορά η ασιατική χώρα βιώνει ακραίες καταστάσεις και όπως είναι φυσικό ο χώρος του πολιτισμού βρίσκεται κι αυτός σε κατάσταση αμηχανίας και φόβου. Οι άνθρωποι που διοικούν τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους της χώρας ανησυχούν ξανά για την τύχη των ιδρυμάτων, του κόσμου που εργάζεται εκεί καθώς και των εκθεμάτων.

Το Artforum φιλοξενεί δήλωση του διευθυντή του Εθνικού Μουσείου του Αφγανιστάν Mohammad Fahim Rahimi σύμφωνα με την οποία «υπάρχει μεγάλη ανησυχία για την ασφάλεια του προσωπικού και των συλλογών» ενώ κυβερνητική πηγή είχε δηλώσει πως «δεν υπάρχει τρόπος να βρεθεί ασφαλές καταφύγιο ή να φυγαδευτούν από τη χώρα κάποια από τα 800.000 εκθέματα αλλά ούτε και το προσωπικό του μουσείου». Άλλοι χώροι που πιθανόν βρίσκονται σε κίνδυνο είναι τα μουσεία στην ακρόπολη της Χεράτ, και αυτά στην Κανταχάρ, τη Γάζνι και το Μπαλκ, καθώς και το "Mes Aynak", ένα από τα σημαντικότερα βουδιστικά μοναστήρια της Κεντρικής Ασίας που βρίσκεται λίγο έξω από την Καμπούλ.

Ως γνωστόν, τον Μάρτιο του  2001, οι Ταλιμπάν κατέστρεψαν τους ιστορικούς Βούδες της κοιλάδας του Μπαμιγιάν, δύο τεράστια αγάλματα του 6^ου αιώνα, σκαλισμένα στην πλαγιά ενός βουνού. Η οργάνωση δικαιολόγησε την πράξη της προβάλλοντας την ειδωλολατρική φύση των γλυπτών και την προσφορά ξένων βοηθειών για την αποκατάστασή τους.

Πάντως μέχρι σήμερα, οι Ταλιμπάν, και σύμφωνα με την πληροφόρηση έρχεται από το Αφγανιστάν, κρατούν χαμηλό προφίλ σχετικά με το θέμα και φέρεται να μην έχουν πειράξει κανένα έργο τέχνης ή αντικείμενο. Τον περασμένο Φεβρουάριο, οι ηγέτες τους έδωσαν εντολή στα μέλη της οργάνωσης να «προστατεύουν, να παρακολουθούν και να συντηρούν τα αρχαία μνημεία, να σταματούν τις παράνομες ανασκαφές και να προφυλάσσουν τους ιστορικούς χώρους». Τώρα, το κατώτερο προσωπικό του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας όσο και του Εθνικού Μουσείου σε πόλεις έξω από την Καμπούλ έχει ενημερωθεί ότι ενδέχεται να παραμείνει στην εργασία του.

Το μέλλον είναι αυτό που θα δείξει τις πραγματικές προθέσεις των Ταλιμπάν και μέχρι τότε ο φόβος και η ανησυχία παραμένουν.

Φωτογραφία: Παιδιά παίζουν στη κοιλάδα του Μπαμιγιάν μπροστά από το κενό που άφησε η έκρηξη που κατέστρεψε τους περίφημους Βούδες (AP Photo / Amir Shah, File)

THE ART NEWSPAPER GREECE