Οι Μεξικάνοι τεχνίτες στο Xochimilco αγωνίζονται να διατηρήσουν την παραδοσιακή κατασκευή χάρτινων διακοσμητικών κομματιών που χρησιμοποιούνται εδώ και καιρό σε βωμούς για την Ημέρα των Νεκρών.

Αψηφώντας τις όλο και πιο δημοφιλείς τεχνικές μαζικής παραγωγής, η δεύτερης γενιάς χαρτοκόπτρια Yuridia Torres Alfaro, 49 ετών, εξακολουθεί να φτιάχνει τα δικά της στένσιλ στο εργαστήριο της οικογένειάς της στο Xochimilco, στην αγροτική νότια άκρη της Πόλης του Μεξικού.

Όπως κάνει από τότε που ήταν παιδί, η Torres Alfaro χτυπά με εκπληκτικά κοφτερά καλέμια σε παχείς σωρούς από χαρτί υγείας στην επιχείρησή της, "Papel Picado Xochimilco".

Ενώ άλλοι χρησιμοποιούν πλαστικά φύλλα μεγαλύτερης διάρκειας, κοπτικά λέιζερ ή προκατασκευασμένα στένσιλ, η Torres Alfaro κάνει κάθε βήμα με το χέρι, όπως κάνουν οι Μεξικανοί ειδικοί εδώ και 200 χρόνια.

Το 1988, ο πατέρας της, ένας συνταξιούχος δάσκαλος, πήρε μια μεγάλη παραγγελία για χαρτιά - τα οποία συνήθως απεικονίζουν εορταστικούς σκελετούς, κρανία, θεριστές ή Catrinas (μια κομψά ντυμένη φιγούρα σκελετού) - για να διακοσμήσει τα γραφεία της δημοτικής κυβέρνησης.

"Η επιχείρηση δημιουργήθηκε πριν από 34 χρόνια, ήμασταν πολύ μικροί τότε, και αρχίσαμε να βοηθάμε στην εκτέλεση των εργασιών", θυμήθηκε η Torres Alfaro.

Ξεκίνησε τη δεκαετία του 1800, οι ειδικοί λένε ότι το "papel picado" με τη χρήση χαρτιού ιστού είναι πιθανότατα η συνέχεια μιας πολύ παλαιότερης προ-ισπανικής παράδοσης της ζωγραφικής τελετουργικών μορφών σε χαρτί από φύλλα φλοιού συκιάς. Οι μεξικανοί τεχνίτες υιοθέτησαν το εισαγόμενο χαρτί επειδή ήταν φθηνό και αρκετά λεπτό ώστε, με κοφτερά εργαλεία, εξαιρετική προσοχή και μεγάλη επιδεξιότητα, να μπορούν να κοπούν ταυτόχρονα δεκάδες φύλλα.

Αλλά το πιο σημαντικό μέρος είναι το στένσιλ: το σχέδιό του καθορίζει τα μέρη που πρέπει να κοπούν, αφήνοντας έναν περίπλοκο, αέρινο ιστό χαρτιού που μερικές φορές κρεμιέται από κτίρια ή δρόμους. Συνηθέστερα, κρεμιέται πάνω από τους βωμούς της Ημέρας των Νεκρών που χρησιμοποιούν οι μεξικανικές οικογένειες για να τιμήσουν τη μνήμη - και να επικοινωνήσουν με - τους νεκρούς συγγενείς τους.

Η γιορτή αρχίζει στις 31 Οκτωβρίου, μνημονεύοντας εκείνους που πέθαναν σε ατυχήματα- συνεχίζεται την 1η Νοεμβρίου για να τιμήσει εκείνους που πέθαναν σε παιδική ηλικία, και στη συνέχεια εκείνους που πέθαναν ως ενήλικες στις 2 Νοεμβρίου.

Παραδοσιακά, τα έντονα χρώματα του χαρτιού είχαν διαφορετικές σημασίες: Το πορτοκαλί σήμαινε το πένθος, το μπλε ήταν για όσους πνίγηκαν, το κίτρινο για τους ηλικιωμένους νεκρούς και το πράσινο για όσους πέθαναν νέοι.

Όμως πολλοί Μεξικανοί - οι οποίοι χρησιμοποιούν τα στολίδια και άλλες εποχές του χρόνου, κρεμώντας τα στο ύψος των στεγών κατά μήκος των δρόμων - προτιμούν πλέον να αγοράζουν πλαστικά, τα οποία αντέχουν περισσότερο στον ήλιο και τη βροχή.

Άλλοι παραγωγοί προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν στένσιλ μαζικής παραγωγής, πράγμα που σημαίνει ότι δεκάδες χιλιάδες φύλλα μπορεί να φέρουν ακριβώς το ίδιο σχέδιο.

"Τα στένσιλ άρχισαν να εμφανίζονται για την κατασκευή του papel picado, επειδή είναι πολλή δουλειά αν πρέπει να προμηθεύεις πολλούς ανθρώπους", δήλωσε η Torres Alfaro, η οποία εξακολουθεί να κόβει στο χέρι τα δικά της στένσιλ με πρωτότυπα σχέδια.

"Θέλαμε να συνεχίσουμε να το κάνουμε με τον παραδοσιακό τρόπο, γιατί μας επιτρέπει να φτιάχνουμε μικρές, εξατομικευμένες παρτίδες και να συνεχίσουμε να δημιουργούμε ένα νέο σχέδιο κάθε μέρα", λέει.

Ένας άλλος αντίπαλος ήταν η αμερικανική γιορτή Halloween, η οποία συμπίπτει περίπου με την Ημέρα των Νεκρών, επειδή είναι πιο φανταχτερή και πιο εμπορεύσιμη - κοστούμια, ταινίες, πάρτι και γλυκά - έχει κερδίσει δημοτικότητα στο Μεξικό.

"Εδώ και αρκετό καιρό, το Halloween είναι λίγο περισσότερo", δήλωσε η Torres Alfaro. "Κάνουμε πιο παραδοσιακά μεξικάνικα πράγματα. Αυτό είναι μέρος της δουλειάς, να βάζουμε μεξικάνικα πράγματα στο papel picado. Αν κάνουμε Halloween πράγματα, είναι μόνο κατόπιν παραγγελίας" από τους πελάτες.

Άλλοι πάλι έχουν προσπαθήσει να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία του 21ου αιώνα, χρησιμοποιώντας σχέδια που δημιουργούνται από υπολογιστή και κοπτικά λέιζερ.

Όμως, η Torres Alfaro λέει ότι αν επικεντρωθούμε τόσο πολύ στην κοπή, δεν θα δούμε το πιο σημαντικό κομμάτι: τους λεπτούς ιστούς χαρτιού που αφήνουν πίσω τους.

"Υπάρχουν κάποια μηχανήματα λέιζερ που κερδίζουν δημοτικότητα, αλλά τα έχουμε ελέγξει και το κόστος είναι το ίδιο, τα μηχανήματα εξακολουθούν να κόβουν τρύπα-τρύπα και δεν μπορούν να κόψουν τόσα πολλά φύλλα", είπε.

"Τα (έτοιμα) στένσιλ και η μηχανή λέιζερ έχουν τα μειονεκτήματά τους", είπε. "Το papel picado βασίζεται στο τι μπορεί να κοπεί και τι όχι, και αυτή είναι η μαγεία του papel picado".

ΠΗΓΗ:nbcnews.com