ΑΝΤΗΣ ΣΚΟΡΔΗΣ : Ενδείξεις του τι είμαστε
Συνέντευξη στη Μερόπη Μωυσέως / Φωτογραφία Ελένη Παπαδοπούλου
Visuals, ηλεκτρονικά στοιχεία, κρυμμένοι μουσικοί και δύο σοπράνο που μιλούν κυπριακά συνοδεύουν τη νέα σύνθεση του Άντη Σκορδή με τίτλο «Ου... Πατσιά... Ρα!», την εμπειρία της οποίας θα έχουμε σε τέσσερις παραστάσεις στο Εγκώμιο Πολιτιστικό Κέντρο. Κυπριακή όπερα; Κατά κάποιο τρόπο
Μικρός άκουγε μέταλ. Ύστερα «άκουσα Στραβίνσκι και ένιωσα πως ήταν η μεγαλύτερη αποκάλυψη της ζωής μου». Έπειτα εστίασε στην drum n’ bass βρίσκοντας «πρωτόγονη την έννοια του σκοτεινού χώρου των κλαμπ όπου χτυπιούνται όλοι» και όταν πια βρέθηκε στο πολυπολιτισμικό Άμστερνταμ, κόλλησε με την ινδική μουσική. Σήμερα, ο Άντης Σκορδής παρουσιάζει τη νέα του σύνθεση, βασισμένη στην ινδονησιακή μουσική «γκάμελαν», με τίτλο «Ου… Πατσιά… Ρα». Διαθέτει όλα τα στοιχεία της όπερας εκτός από τα μεγαλεπήβολα σκηνικά, μιλά κυπριακά και η ιστορία της -
στο τέλος της ημέρας- είναι μια εισήγηση για το τι μπορεί να είναι ο καθένας από μας.
Δύσκολο εγχείρημα
«Ξεκίνησα να γράφω αυτό το κομμάτι τον Φεβρουάριο στην Ινδονησία, όπου παίζαμε με ένα σχήμα. Τους ρώτησα αν μπορώ να γράψω ένα κομμάτι για αυτό το σχήμα και ήταν όλοι πολύ θετικοί. Ωστόσο δεν ήταν εύκολη υπόθεση. Κι αυτό γιατί η μουσική γκάμελαν [Gamelan] δεν είναι γραμμένη. Οι συνθέτες, όταν θα γράψουν κάτι, μαθαίνουν το κομμάτι στους μουσικούς με το όργανο και σιγά-σιγά το απομνημονεύουν. Είναι, λοιπόν, η ακριβώς αντίθετη από τη δυτική πρακτική: εμείς γράφουμε παρτιτούρες και οι μουσικοί τις διαβάζουν όπως θα διάβαζαν ένα βιβλίο».
Η νέα δουλειά του Άντη Σκορδή παρουσιάζεται στο πλαίσιο του θεσμού Contemporary Series της εταιρείας Λουβάνα Δίσκοι, στις 13, 14, 15 και 16 Νοεμβρίου στο Εγκώμιο Πολιτιστικό Κέντρο. Είναι από τις λίγες φορές που έχουμε την ευκαιρία να ακούσουμε έργα του νεαρού συνθέτη, ο οποίος ζει και εργάζεται στην Ολλανδία απ’ όταν έφυγε για μεταπτυχιακές σπουδές στο Άμστερνταμ.
Το 2012, ο Άντης Σκορδής βραβεύθηκε με μια από τις υψηλότερες διακρίσεις στην Ολλανδία, το βραβείο BUMA Toonzetters, για νέα σύνθεση. Είναι επίσης ο συνθέτης που απέσπασε το βραβείο του διαγωνισμού που προκήρυξε η Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου το 2012, με την ευκαιρία της ανάληψης της Κυπριακής Προεδρίας της ΕΕ. Τότε, τα δύο πρώτα βραβεία του διαγωνισμού απέσπασαν δύο αδέλφια, ο Νότης και ο Γιώργος Γεωργίου, ωστόσο αποδείχθηκε ότι οι συνθέσεις τους ήταν προϊόντα λογοκλοπής και το βραβείο δόθηκε στον Άντη Σκορδή, που είχε «τερματίσει» τρίτος. Τα βραβεία συνοδεύονταν από χρηματικά έπαθλα αλλά και την παρουσίαση της βραβευμένης σύνθεσης σε μια συναυλία.
Ου... Πατσιά... Ρα!
Ο Άντης Σκορδής δίνει πάντα... περίεργους τίτλους στα έργα του. Η πιο πρόσφατη δουλειά που παρουσίασε στην Κύπρο, το 2012, είχε τίτλο ‘The deeper you go…the deeper you go…the deeper you go… deeper you go…you go…you?’. Σήμερα παρουσιάζει τον εξίσου ασαφή ‘Ου... Πατσιά... Ρα!’.
«Κατά τη διαδικασία της σύνθεσης που ξεκίνησα στην Ινδονησία προέκυψαν πολύ ωραία πράγματα», εξηγεί ο ίδιος. «Ένα απ’ αυτά ήταν πως είχα φωνές στο κομμάτι, οι οποίες εντελώς τυχαία φώναζαν αυτό το ‘ου πατσιά ρα’. Στο Μπαλί αυτή η λέξη σημαίνει ‘τελετή’. Είναι μια λέξη συνηθισμένη, καθημερινή. Μου άρεσε το πώς ηχεί, τη βρήκα πολύ... κυπριακή. Έτσι, εξαιτίας και της ιστορίας που έγραψα για αυτή την σύνθεση, για μια γλύπτρια που ερωτεύεται τη δημιουργία της, θεώρησα ότι αυτοχαστουκίζεται με σκοπό να συνειδητοποιήσει ότι αυτός ο έρωτας δεν μπορεί να είναι πραγματικός. Η «πατσιά» και το θηλυκό «ρα» μαζί με το «ου» σαν επιφώνημα... ήρθαν κι έδεσαν».
Σε αυτή την όπερα που μιλά κυπριακά, το λιμπρέτο της οποίας έγραψε ο Άντης Σκορδής και επιμελήθηκε ως κείμενο ο Σωφρόνης Σωφρονίου, κεντρική ηρωίδα είναι μια γλύπτρια που ερωτεύεται το γλυπτό της ή, καλύτερα, ερωτεύεται το γεγονός ότι μπορεί να ερωτευτεί τη δημιουργία της και ότι μέσα από αυτή τη διαδικασία μπορεί να πλάσει τον έρωτά της.
«Είναι ένας παραλληλισμός με μας, που πλάθουμε την πραγματικότητά μας», σημειώνει ο συνθέτης και εξηγεί: «Υπάρχουν δύο πραγματικότητες στην όπερα: στην πρώτη, η γλύπτρια πλάθει την πραγματικότητα της, έχει δηλαδή μια λεκτική επαφή με το γλυπτό της και ουσιαστικά είναι μια πραγματικότητα που μόνο στο μυαλό της υπάρχει. Έπειτα είναι η δική μας πραγματικότητα, όπου το γλυπτό δεν υπάρχει και η γλύπτρια προσπαθεί να καταλάβει γιατί υπάρχει από τη μια και δεν υπάρχει από την άλλη. Δεν μπορεί να καταλάβει τη διαφορά των δύο. Αυτό ουσιαστικά έχει να κάνει, πάλι, με μας: πλάθουμε την πραγματικότητά μας, τη δημιουργούμε όπως θέλουμε και ερμηνεύουμε τα πράγματα όπως θέλουμε. Παράλληλα, όμως, υπάρχει και μια κοινή ερμηνεία των πραγμάτων και εμείς είμαστε κάπου στη μέση. Το τι είναι μαύρο, εγώ κι εσύ το καταλαβαίνουμε αλλά ως προς το πώς το εκλαμβάνουμε, είναι ένα κομμάτι πολύ προσωπικό. Με όλα αυτά έχει να κάνει η όπερα: με το ότι μόνοι πλάθουμε την πραγματικότητά μας. Είναι μια εισήγηση για το τι μπορεί να είμαστε».
Όπερα;
Το κείμενο της σύνθεσης είναι γραμμένο στα κυπριακά κι αυτό γιατί «δεν είχα ακούσει ποτέ κάτι στα κυπριακά με αυτό το περιεχόμενο και το ήθελα πολύ. Παράλληλα μου αρέσει να εκφράζω ακουστικά τους πολλούς ήχους που έχει η κυπριακή διάλεκτος. Είναι κρουστή γλώσσα, τουλάχιστον έτσι την ακούω εγώ, με πολλά σ[sh], τσια...».
Σε αυτή την όπερα σκηνικά δεν υπάρχουν. Υπάρχουν, όμως, visuals τα οποία δημιουργούν η Αγγελική Κουτσοδημητρόπουλου και ο Ανδρέας Πέτρου. «Με τα visuals και τον φωτισμό θα δημιουργήσουμε την αίσθηση του σκηνικού αλλά και της υποκριτικής. Δηλαδή, το τι θα βλέπουμε είναι μια εισήγηση του τι μπορεί να γίνεται. Δεν θα βλέπουμε καθαρή εικόνα, οπότε κατ’ επέκταση δεν θα νιώθουμε ότι βλέπουμε μια παράσταση. Δεν είναι κάτι το οποίο μπορείς να βλέπεις και παράλληλα να υπάρχει μια συνοχή και να καταλαβαίνεις τι ακριβώς γίνεται στην ιστορία. Είναι μικρές ενδείξεις του τι μπορεί να γίνεται στο μυαλό της γλύπτριας, είναι το νοητικό της ταξίδι στο να καταλάβει τι της γίνεται».
Πάντως, ο ίδιος ο συνθέτης βάζει ερωτηματικό στη λέξη «όπερα». «Δεν το σκέφτομαι σαν όπερα με την έννοια της περφόρμανς αλλά σαν κάτι που γίνεται καθώς είσαι στον ίδιο χώρο με την περφόρμανς. Αν ήμασταν σε ένα θέατρο, θα ήταν ωσάν το κοινό να καθόταν πάνω στη σκηνή αντί να παρακολουθεί από απόσταση. Το κοινό γίνεται, έτσι, μέρος του θεάτρου».
Επιβίωση ως συνθέτης
«Θα ήθελα να επιστρέψω στην Κύπρο. Τι με κρατά στην Ολλανδία; Η μουσική, από την άποψη ότι μπορώ να επιβιώσω ως μουσικός. Κάθε μέρα η δουλειά μου είναι η μουσική ενώ οπουδήποτε αλλού θα χρειαζόταν να κάνω κάτι άλλο που, εκτός του ότι δεν θέλω, νιώθω ότι δεν θα μπορούσα να το κάνω και καλά. Αυτός είναι ο κύριος λόγος. Επιπλέον, στην Ολλανδία μπορώ να απομονωθώ, κάτι που στην Κύπρο βρίσκω πολύ δύσκολο. Όπου κι αν πας, ακόμη και σ’ ένα χωριό πάνω στα βουνά, κάποιος θα περάσει να πιούμε έναν καφέ. Αντίθετα, στην Ολλανδία μπορώ να κλείσω την πόρτα του σπιτιού μου και να μην δω κανέναν για ένα μήνα, για παράδειγμα. Νιώθω πως στην Κύπρο θα μπορούσε πολύ πιο εύκολα να αποσπάται η προσοχή μου. Που κι αυτό έχει να κάνει με τη μουσική». Ο Άντης Σκορδής είναι απόλυτα συνειδητοποιημένος για την επιλογή του ως συνθέτη ενός είδους μουσικής που δεν είναι -ας το πούμε- «εύπεμπτο».
«Ξεκίνησα τις σπουδές μου στη μουσική αλλά όχι ως συνθέτης, ως οργανοπαίχτης κιθάρας. Την έβρισκα, όμως, πολύ δύσκολη. Θυμάμαι όταν πήγα στο πανεπιστήμιο και είδα το επίπεδο των συμφοιτητών μου, ένιωθα ότι θα χρειαστώ πολλά χρόνια για να τους φτάσω. Κουραζόμουν, παράλληλα, πολύ να προσπαθώ να παίζω κομμάτια άλλων. Ήθελα να παίζω τα δικά μου. Για κάποιους αυτό είναι δικαιολογία. Για άλλους, όπως εμένα, όχι. Το έβρισκα πιο ενδιαφέρον να κάνω δικά μου πράγματα. Στη σχολή είχα την επιλογή της σύνθεσης για κινηματογράφο που βρήκα ενδιαφέρον γιατί δεν χρειάζονταν οι βάσεις της κλασικής σύνθεσης. Μπορούσα να ξεκινήσω με ό,τι ήξερα, παίζοντας ροκ και λίγη τζαζ. Η απόφαση της σύνθεσης έγινε συνειδητή αφού τέλειωσα το πρώτο μου πτυχίο και είχα την επιλογή είτε να δοκιμάσω να βρω δουλειά ή να δουλεύω και να ξεκινήσω μεταπτυχιακό. Τότε άρχισα να καταλαβαίνω πώς μπορεί να είναι η ζωή κάποιου συνθέτη. Ότι δεν είναι τόσο ρομαντική όσο τη σκεφτόμουν, ότι έχει τρομερές θυσίες όχι μόνο σε πρακτικό επίπεδο, ότι δεν θα έχεις λεφτά ποτέ ώς έναν βαθμό, αλλά και σε προσωπικό επίπεδο: οι ανθρώπινες σχέσεις γίνονται δύσκολες, ο τρόπος ζωής σου είναι δύσκολος. Όλα αυτά, όμως, στο τέλος της ημέρας τα ανταμείβουν οι συναυλίες. Αυτό το διάστημα που κάνουμε πρόβες για το ‘Ου... Πατσιά... Ρα!’ και θα παρουσιάσουμε τις συναυλίες, είναι οι καλύτερές μου μέρες των τελευταίων δύο χρόνων».
Συμμετέχουν οι:
Άντης Σκορδής: Συνθέτης / Μαέστρος / Ηλεκτρονικά
Έλλη Αλωνεύτου: Σοπράνο
Σόφη Φετοκάκη: Σοπράνο
Δημήτρης Γιασεμίδης: Φλάουτο / Τρομπόνι
Χάρις Κωνσταντίνου: Κλαρίνο
Νικόλας Μελής: Πλήκτρα
Δώρος Ζήσιμος: Τσέλο
Νικόλας Τρύφωνος: Κοντραμπάσο
Αντρέας Τραχωνίτης: Κρουστά
Στέφανος Μελετίου: Κρουστά
Aντρέας Πέτρου: Visuals
Αγγελική Κουτσοδημητρόπουλου: Visuals
Μικαέλα Τσαγγάρη: Ήχος / Sound Design
+ Παραστάσεις στις 13, 14, 15, 16 Νοεμβρίου, στις 20:30, στο Εγκώμιο Πολιτιστικό Κέντρο [Νέας Έγκωμης 8, Έγκωμη]. Εισιτήρια προς 15 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 70007610
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Πολιτική Δημοσίευσης Σχολίων
Οι ιδιοκτήτες της ιστοσελίδας parathyro.politis.com.cy διατηρούν το δικαίωμα να αφαιρούν σχόλια αναγνωστών, δυσφημιστικού και/ή υβριστικού περιεχομένου, ή/και σχόλια που μπορούν να εκληφθεί ότι υποκινούν το μίσος/τον ρατσισμό ή που παραβιάζουν οποιαδήποτε άλλη νομοθεσία. Οι συντάκτες των σχολίων αυτών ευθύνονται προσωπικά για την δημοσίευση τους. Αν κάποιος αναγνώστης/συντάκτης σχολίου, το οποίο αφαιρείται, θεωρεί ότι έχει στοιχεία που αποδεικνύουν το αληθές του περιεχομένου του, μπορεί να τα αποστείλει στην διεύθυνση της ιστοσελίδας για να διερευνηθούν. Προτρέπουμε τους αναγνώστες μας να κάνουν report / flag σχόλια που πιστεύουν ότι παραβιάζουν τους πιο πάνω κανόνες. Σχόλια που περιέχουν URL / links σε οποιαδήποτε σελίδα, δεν δημοσιεύονται αυτόματα.