Η σειρά διαδικτυακών διαλέξεων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Κύπρου, εμπλουτίζεται με το νέο επεισόδιο-διάλεξη της Δρος Άννας Σπύρου (Ζωοαρχαιολόγος), Ερευνητικής Συνεργάτιδας στο Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας στην Αρχαιολογία και την Πολιτιστική Κληρονομιά (STARC), Ινστιτούτο Κύπρου (CyI). Η διάλεξη παρουσιάζεται από σήμερα Παρασκευή, 17 Δεκεμβρίου.

Θεματική Διάλεξης: «Εξερευνώντας τις σχέσεις ανθρώπου και βοδιού στην Προϊστορική Κύπρο: Μια Ζωοαρχαιολογική Προσέγγιση»

Από την εποχή της εξημέρωσής τους, στα Νεολιθικά χρόνια, τα βόδια διαδραμάτισαν εξέχοντα ρόλο στις ανθρώπινες κοινωνίες, με τεράστιο αντίκτυπο στην οικονομία, τις γεωργικές δραστηριότητες, τις διατροφικές συνήθειες, τις χερσαίες μεταφορές, τα κοινωνικά δίκτυα και τον πολιτισμό. Εξαιτίας του εντυπωσιακού τους μεγέθους, της μυϊκής τους δύναμης και των πολλαπλών ιδιοτήτων τους, οι αγελάδες και τα βόδια λειτούργησαν ως διαχρονικά σύμβολα αλλά και ως αντικείμενα λατρείας για πολλούς αρχαίους αλλά και σύγχρονους πολιτισμούς ανά τον κόσμο.

Το νησί της Κύπρου αποτελεί ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον γεωγραφικό και πολιτισμικό πλαίσιο για να μελετήσει κανείς τις αλληλεπιδράσεις ανθρώπου και βοδιού από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι και το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Αρχαιολογικά ευρήματα, κυρίως οστά ζώων καθώς επίσης και πήλινα ειδώλια που απεικονίζουν αγελάδες και βόδια, φανερώνουν πώς η σχέση μεταξύ ανθρώπου και βοδιού ξεκινά πολύ νωρίς στο νησί μας και ακολουθεί μια ενδιαφέρουσα πορεία. Επιπλέον, ιστορικές πηγές μαρτυρούν πώς πριν την εκβιομηχανοποίηση της γεωργίας το βόδι χρησιμοποιείτο αυστηρά για τις χερσαίες μεταφορές ανθρώπων και προϊόντων και για τις γεωργικές δραστηριότητες ενώ η κατανάλωση βόειου κρέατος και αγελαδινού γάλακτος αποτελεί μια μεταγενέστερη προσθήκη στις διατροφικές συνήθειες των Κυπρίων, με την πρώτη γαλακτοφόρα φυλή αγελάδας να εισάγεται στο νησί κατά την περίοδο της Βρετανικής αποικιοκρατίας.

Ποια ήταν όμως η σχέση των προϊστορικών κατοίκων του νησιού με αυτό το μεγάλο και πολυλειτουργικό ζώο και πώς εξελίχθηκε δια μέσου των αιώνων; Πότε φθάνουν οι πρώτες αγελάδες στο νησί μας και πώς μεταφέρονται από τις γειτονικές στεριές; Για ποιο λόγο εξαφανίζονται κατά τη διάρκεια της Νεολιθικής περιόδου και πώς η επανεμφάνισή τους κατά την πρώιμη Εποχή του Χαλκού συνδέεται με ένα νέο τρόπο ζωής και κοινωνικής οργάνωσης; Ποια υποείδη αγελάδας υπήρχαν στο νησί της Κύπρου και πώς οι προσμείξεις γενετικού υλικού μπορούν να μας πληροφορήσουν για τα δίκτυα επικοινωνίας στην αρχαιότητα;

Τέλος, τι γνωρίζουμε για την Κυπριακή φυλή αγελάδας και γιατί είναι τόσο σημαντικό να συμβάλουμε με κάθε τρόπο στη διατήρησή της; Η διάλεξη αυτή θα εστιάσει σε ένα ζώο που διαμόρφωσε την οικονομική και πολιτιστική ζωή των λαών της Ανατολικής Μεσογείου.
Η ομιλήτρια θα βασιστεί κυρίως σε πληροφορίες που έφερε στο φως τα τελευταία χρόνια ο νεοσύστατος κλάδος της Ζωοαρχαιολογίας, της μελέτης δηλαδή ζωικών οστών από αρχαιολογικές θέσεις καθώς επίσης και σε στοιχεία που μας προσφέρει η μελέτη των πήλινων ειδωλίων που απεικονίζουν αγελάδες και βόδια, οι γραπτές πηγές και η Παλαιογενετική.



Πήλινο ειδώλιο που απεικονίζει βόδι με καμπούρα (και πιθανότατα ανήκει στο υποείδος Bos indicus). Χρονολογείται στα τέλη της 2ης χιλιετίας π.Χ (δηλαδή στο τέλος της Ύστερης Εποχής του Χαλκού). Βρέθηκε σε ανασκαφές στην Αγία Ειρήνη. Σήμερα βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Λευκωσίας.



Σύντομο βιογραφικό ομιλήτριας

Η Άννα Σπύρου σπούδασε Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ). Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Περιβαλλοντική Αρχαιολογία, στο Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (University College London) και το 2015 ολοκλήρωσε τη διδακτορική της διατριβή που είχε ως θέμα το κυνήγι της γαζέλας στην Παλαιολιθική Εποχή. Από το 2019 είναι επιστημονική συνεργάτιδα στο Ινστιτούτο Κύπρου, όπου μελετά το θέμα της εισαγωγής της Ινδικής αγελάδας ζίμπου (Bos indicus) στο νησί της Κύπρου.

«Μίλα μου Ιστορικά»

H σειρά διαλέξεων «Μίλα μου Ιστορικά» αποτελεί μία επιστημονικά τεκμηριωμένη και ταυτόχρονα φιλική στον ακροατή σειρά, από έγκριτους επιστήμονες που εστιάζουν σε διάφορα κυπρολογικά θέματα, τα οποία σχετίζονται με τα Μουσεία, Συλλογές, Εκθέσεις, Δράσεις του Πολιτιστικού Ιδρύματος, αλλά και ευρύτερα με όλες τις περιόδους της κυπριακής ιστορίας, αρχαιολογίας, ιστορίας της τέχνης και λογοτεχνίας.

Οι διαλέξεις παρουσιάζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα στη σελίδα του Πολιτιστικού Ιδρύματος στο Facebook (@boccf), στην ιστοσελίδα μας www.boccf.org και σε άλλες ψηφιακές πλατφόρμες παροχής ήχου (Buzzsprout, Spotify, Google Podcasts: «Μίλα μου Ιστορικά»).

Πολιτιστικό Ίδρυμα Τράπεζας Κύπρου
Φανερωμένης 86 - 90, 1011, Λευκωσία.
Για πληροφορίες: 22 128157
www.boccf.org
@boccf (Facebook & Instagram)