Συνέντευξη στον Νίνο Φένεκ Μικελλίδη | ΚΥΠΕ

Με τη Χρυσή Άρκτο έφυγε από την 69η Μπερλινάλε ο 43χρονος Ισραηλινός σκηνοθέτης Νάνταβ Λαμπίντ, για την ταινία του «Συνώνυμα» [Synonymes].

Πρόκειται για την τρίτη του ταινία: είχαν προηγηθεί ο «Αστυνόμος» και η πρωτότυπη βερσιόν της «Νηπιαγωγού».

Θέμα του Synonymes είναι ένας νεαρός Ισραηλινός που φτάνει στο Παρίσι με στόχο να ξεχάσει την ισραηλινή του ταυτότητα και να μετατραπεί σε Γάλλο. Η ταινία θα αντιμετωπίσει αναμφίβολα σκληρή κριτική από αρκετούς συμπατριώτες του Λαμπίντ.

Συναντήσαμε τον Νάνταβ Λαμπίντ στο Βερολίνο πριν από τη βράβευσή του και μας μίλησε για την ταινία του.

Ξεκινάτε την ταινία με σκηνές που θυμίζουν τις ταινίες του Γκοντάρ. Ο Γκοντάρ είναι κάποιος που θαυμάζετε;

Ο Γκοντάρ είναι ένας από τους αγαπημένους μου σκηνοθέτες και, ίσως, το ότι η ταινία εκτυλίσσεται στο Παρίσι, να θυμίζει κάπως τη δική του ατμόσφαιρα.

Η πρώτη σκηνή είναι πολύ εντυπωσιακή.

Θέλησα με την πρώτη σκηνή να προσελκύσω το ενδιαφέρον του θεατή. Στην ταινία μου έχουμε ένα νεαρό Ισραηλινό, τον Γιόαβ, που μόλις έχει κάνει τη θητεία του και φτάνει στο Παρίσι με ένα λεξικό, χωρίς να γνωρίζει τη γλώσσα, χωρίς να έχει κανένα μέλλον. Στην πρώτη μου αυτή σκηνή, με τον Γιόαβ να γυρίζει γυμνός στο άδειο διαμέρισμα, ήθελα να κάνω ένα σχόλιο πάνω στην κατάσταση του ήρωά μου: ότι έχει αδειάσει το Ισραήλ από την ταυτότητά του, να πεθάνει από Ισραηλινός και να ξαναγεννηθεί Γάλλος, είναι έτοιμος να «ντυθεί» με τη γαλλική ταυτότητα, σταματά να μιλάει εβραϊκά, τώρα αρχίζει να μιλάει γαλλικά για να αποκτήσει τη γαλλική υπηκοότητα και να σβήσει από πάνω του το Ισραήλ, να ζήσει και να πεθάνει στη Γαλλία και να… ταφεί στο νεκροταφείο Πιέρ Λασίζ… Να γεμίσει το άδειο δωμάτιο με τις νέες εμπειρίες του. Αυτό που θ’ ανακαλύψει στην πορεία είναι πως είναι πολύ δύσκολο και οδυνηρό να αποκοπείς από τις ρίζες σου.

Αυτό έχει κάτι το αυτοβιογραφικό απ’ ό,τι διαβάσαμε στις σημειώσεις της ταινίας.

Ναι, πριν από 17 περίπου χρόνια, είχα κάνει τέσσερα χρόνια στρατιωτική θητεία, είχα αρχίσει να παρακολουθώ σπουδές στο πανεπιστήμιο και να γράφω βιβλία, όταν αισθάνομαι κάποια φωνή μέσα μου να μου λέει, φύγε από το Ισραήλ. Ήθελα να ξεφύγω από τη μοίρα μου και όπως και ο Γιόαβ, αποφάσισα να πάω στο Παρίσι, να μάθω τη γλώσσα, ήξερα ήδη λίγα γαλλικά, και να γίνω Γάλλος. Γιατί λάτρευα τον Ναπολέοντα και τις γαλλικές ταινίες, ιδιαίτερα εκείνες του Γκοντάρ. Είχα αποφασίσει να εγκατασταθώ για πάντα στο Παρίσι, να ζήσω και να πεθάνω εκεί.

Τι είναι αυτό που προσπαθείτε να πείτε στην ταινία;

Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να μπω όσο πιο βαθιά στην αλήθεια. Θέλησα να μπω στην αλήθεια της συγκεκριμένης στιγμής, την αλήθεια του χαρακτήρα και στην αλήθεια των καταστάσεων. Αυτή είναι η βασική μου επιδίωξη, και το κάνω με όλα τα μέσα που μπορώ. Με την κάμερα, με τους χώρους, με τις ερμηνείες. Να μπορέσεις να αναπτύξεις μέσα από αυτά όλη την πολυπλοκότητα.

Η σχέση του αυτή με το ζευγάρι των Γάλλων, τόσο η φιλία όσο και η σεξουαλική σχέση, τού προσφέρουν αυτό που αναζητά στη Γαλλία;

Αυτό από το οποίο προσπαθεί να ξεφύγει είναι η ανδροπρέπεια, ο ανδρισμός, αυτό που εκφράζει την ισραηλινή του ταυτότητα. Ο ανδρισμός του αυτός εκφράζεται με το σώμα του, που προσπαθεί να αρνηθεί, αντικαθιστώντας τον με τις λέξεις, τις γαλλικές λέξεις. Κάποια στιγμή προσπαθεί να καταστρέψει το σώμα του, βρίσκεται σε πόλεμο με το σώμα του, σχεδόν παγώνει το σώμα του, αργότερα το εξευτελίζει όταν εκπορνεύεται…

Η ταινία αναφέρεται και στον εθνικισμό…

Ναι. Ο ήρωάς μου φεύγει από το Ισραήλ για να γλιτώσει από τον εθνικισμό, πιστεύοντας πως στη Γαλλία θα βρει ένα είδος παραδείσου, μια χώρα χωρίς εθνικισμό. Αλλά τελικά πίσω από το φαινομενικό παράδεισο υπάρχει, ίσως πιο διακριτικά, ένας παρόμοιος εθνικισμός. Ο Γιόαβ παλεύει, όπως πιστεύει, με τους δαίμονες γύρω του, αλλά τελικά εκείνο που παλεύει είναι με τους δικούς του δαίμονες, τους δαίμονες μέσα του.

Στην ταινία στρέφεστε και στην ελληνική μυθολογία, αναφέρετε τον Έκτορα και την πολιορκία της Τροίας…

Ο Γιόαβ αρνείται να αντλήσει από τη Βίβλο, προτιμά την ελληνική μυθολογία, γι’ αυτό ταυτίζεται με τον Έκτορα, κάτι που είναι ενάντια σ’ ό,τι εκπροσωπεί το Ισραήλ, ενάντια στην ηρωοποίηση, γιατί στο Ισραήλ πιστεύουμε στη νίκη, ποτέ στην ήττα. Δεν επιτρέπεται να χάνουμε. Το να χάσουμε για μας είναι συνώνυμο με το τέλος μας. Ο Αχιλλέας νικά τον Έκτορα, τον Γιόαβ τον νικάει ο θάνατος.

Πώς διαλέξατε τον Τομ Μέρσιερ για το ρόλο του Γιόαβ;

Ήθελα κάποιον που να συνδυάζει τα δυο βασικά στοιχεία του χαρακτήρα, από τη μια μανία για λεπτομέρεια, και από την άλλη την πλήρη ελευθερία. Και ο Τομ Μέρσιερ είχε και τα δύο και το είδα αμέσως στην οντισιόν που κάναμε. Η οντισιόν αυτή ήταν καταπληκτική. Η όλη του παρουσία ήταν το κάτι άλλο. Η βοηθός μου κι εγώ μείναμε έκπληκτοι, ώστε μετά ακυρώσαμε όλες τις άλλες οντισιόν και πήγαμε για καφέ για να το συζητήσουμε. Ο Τομ είναι ένας πολύ ευαίσθητος και πολύ αυθεντικός ηθοποιός. Αφοσιώθηκε πλήρως στην ταινία.

ΠΗΓΗ: Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Ο Νάνταβ Λαμπίντ, νικητής της Χρυσής Αρκτου για την ταινία του Synonymes, στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου των νικητών του 69ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου, στις 16 Φεβρουαρίου 2019 | ©EPA/HAYOUNG JEON