Το Φεστιβάλ Οικοπόλις μάς έδωσε μια γεύση των δυνατοτήτων του δημόσιου χώρου και οι Social Waste μας απογείωσαν με ρίμες και μελωδίες για έναν άλλον, ομορφότερο κόσμο! 

Ήρθαν στην Κύπρο για πρώτη φορά για το αντιεμπορευματικό, αυτοοργανωμένο Φεστιβάλ Οικοπόλις. Ρίσκο που μάλλον βγήκε και στους Social Waste και στους διοργανωτές του φεστιβάλ, το οποίο στο κλείσιμό του είδε πάνω από 500 επισκέπτες να χοροπηδούν ασταμάτητα και να ανάβουν φωτοβολίδες στις ρίμες του Λεωνίδα Οικονομάκη και της παρέας του. Δεν πήραν αμοιβή, φιλοξενήθηκαν στα σπίτια των διοργανωτών, αγόρασαν βινύλια από τον φίλο μας τον Μάγο, ήπιαν τις μπίρες τους στο φεστιβάλ, συναναστράφηκαν με αρκετό κόσμο. Την επόμενη μέρα κεράσαμε τον Λεωνίδα έναν καφέ και πιάσαμε κουβέντα για το Οικοπόλις, την αυτοοργάνωση, την Ελλάδα, την Κύπρο και όχι μόνο.

Μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι πήρατε ρίσκο για να κατεβείτε στην Κύπρο. Ήταν το πρώτο Φεστιβάλ Οικοπόλις και δεν είχατε χειροπιαστές ενδείξεις για την απήχησή σας στο νησί. Τι σας κινητοποίησε για να συμμετάσχετε στο φεστιβάλ;

Δύο λόγοι μας έσπρωξαν να κατεβούμε στο Φεστιβάλ Οικοπόλις. Ο πρώτος ήταν το πρόταγμα του φεστιβάλ: τα κοινά. Ζούμε στην εποχή της νεοφιλελεύθερης επίθεσης, η οποία μεταξύ άλλων περιλαμβάνει αυτό το σύγχρονο land-grabbing [αρπαγή γης].
Ο δεύτερος ήταν το γεγονός ότι δεν είχαμε έρθει ποτέ στην Κύπρο. Ναι, δεν ξέραμε ακριβώς ποια απήχηση έχουμε στο νησί και τις επιφυλάξεις μας αυτές μεγέθυναν άλλες μπάντες που είχαν αντίστοιχες εμπειρίες εδώ. Ευτυχώς αυτές διαψεύστηκαν πανηγυρικά.

Άρα νιώθετε ότι άξιζε το ρίσκο; Πώς επιστρέφετε στην Ελλάδα;

Ναι, όλο το φεστιβάλ ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία [σ.σ. ο Λεωνίδας συμμετείχε στο Οικοπόλις και υπό την ακαδημαϊκή του ιδιότητα, καθώς παρουσίασε την πρώτη μέρα τη δική του οπτική για τα κινήματα της Λατινικής Αμερικής]. Και το live ήταν από τα καλύτερά μας, το νιώθαμε κι εμείς στη σκηνή. Το κοινό συμμετείχε ενεργά και με δυναμισμό και -νομίζω ότι- πρώτη φορά είδαμε σε συναυλία τόσα πολλά καπνογόνα.

Το Οικοπόλις ήταν ένα αυτοοργανωμένο, αντιεμπορευματικό φεστιβάλ. Η μπάντα σας είναι επίσης ένα αυτοοργανωμένο εγχείρημα. Είναι η αυτοοργάνωση η απάντηση σε αυτό που περιέγραψες ως "σύγχρονη νεοφιλελεύθερη επίθεση";

Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα αυτοοργάνωσης τα οποία γιγαντώθηκαν την πενταετία 2010-2015. Είχαμε τα κινήματα των πλατειών, το κίνημα ενάντια στην εξόρυξη χρυσού στις Σκουριές στη Χαλκιδική, την επανεκκίνηση συνεργατικών δομών, την ίδρυση ανεξάρτητων αθλητικών ομάδων. Αποκορύφωμα των αυτοοργανωμένων δομών όμως θεωρώ πως ήταν η υποδοχή των προσφύγων στα νησιά του Αιγαίου, αλλά και στην ηπειρωτική Ελλάδα, σε μια εποχή κατά την οποία υπήρξε πλήρης απουσία κρατικών [υπο]δομών. Αυτά βέβαια εξασθένισαν μετά την κωλοτούμπα του ΣΥΡΙΖΑ από την ανάληψη εξουσίας μέχρι και τη διαχείριση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος. Είναι μια διαδικασία από την οποία μαθαίνουμε όλοι.

Οι Social Waste ήταν ανάμεσα στα σύνολα που στήριξαν ενεργά τον αγώνα των κατοίκων της Χαλκιδικής ενάντια στην εξόρυξη χρυσού. Το περιβάλλον είναι το μεγαλύτερο θύμα των νεοφιλελεύθερων πολιτικών. Τι μαθήματα μπορούμε να αντλήσουμε από τον αγώνα των Σκουριών;

Το κίνημα των Σκουριών έδωσε αλλά και πήρε μαθήματα. Μας έμαθε ότι μια τοπική κοινωνία μπορεί να αντισταθεί στη συσσώρευση πλούτου από τους λίγους και στη στέρηση πόρων από ένα τοπικό οικοσύστημα. Πήρε όμως και το μάθημα της διάσπασης, όταν μέρος του κινήματος επέλεξε την κοινοβουλευτική λύση / εκπροσώπηση μέσω του ΣΥΡΙΖΑ. Μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για τη μεγαλύτερη "επένδυση" στην Ελλάδα.

Αυτή και οι επερχόμενες εξορύξεις για υδρογονάνθρακες στην Ήπειρο, έτσι;

Σωστά. Ενδεχομένως οι κάτοικοι της Ηπείρου να είναι οι πρώτοι που πρέπει να "εκμεταλλευτούν" την εμπειρία των Σκουριών.

Θα 'θελα να 'λεγα "κι εμείς εδώ στην Κύπρο", αλλά εδώ ουδείς τολμά να μιλήσει κατά των εξορύξεων.

Υπάρχει μια μάχη επιχειρημάτων για το τι είναι "ανάπτυξη". Έχει κυριαρχήσει η τάση να αφορά αποκλειστικά την αύξηση του ΑΕΠ, κάτι που είναι προβληματικό, γιατί αυτή η μεγέθυνση της όποιας εγχώριας οικονομίας μπορεί να κρύβει άνοιγμα των κοινωνικών ανισοτήτων, καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος ή/και της πολιτιστικής κληρονομιάς κ.λπ.

Κάτι αντίστοιχο ισχύει και στην τουριστική βιομηχανία, όπου υπάρχουν αρκετοί παραλληλισμοί μεταξύ της Κρήτης, απ' όπου μας έρχεσαι, και της Κύπρου...

Όντως, τα νησιά της Μεσογείου που εξαρτώνται από την τουριστική βιομηχανία είναι αντιμέτωπα με αυτήν την κακώς νοούμενη ανάπτυξη. Οι βόρειες ακτές της Κρήτης έχουν γίνει αγνώριστες, γεμάτες "αναπτύξεις". Πολλοί τουρίστες έρχονται, τη βγάζουν στα ξενοδοχεία με τα all inclusive πακέτα και δεν αφήνουν δεκάρα στην τοπική κοινωνία. Και ουδείς δείχνει να ενδιαφέρεται για τα πενιχρά μεροκάματα σε αυτές τις μονάδες έτσι; Γιατί αν τολμήσεις να παραπονεθείς, περιμένουν δεκάδες άνεργοι πρόθυμοι να σε αντικαταστήσουν, έστω και σε αυτές τις άθλιες συνθήκες.

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της ύφεσης -οικονομικής και άλλης- που ζούμε είναι τα ΜΜΕ, τα οποία αντί να εστιάζουν σε τρόπους αντιμετώπισής της, μάλλον τη μεγεθύνουν. Πώς σου φαίνονται τα αυτοοργανωμένα ΜΜΕ που εμφανίστηκαν στην Ελλάδα;

Είναι πάντα θετική η έκφραση απόψεων διαφορετικών από αυτές των κυρίαρχων ΜΜΕ. Η "Εφημερίδα των Συντακτών" αποτελεί ένα παράδειγμα, αλλά και κάποιες κινήσεις στον χώρο του βιβλίου, όπως οι Ακυβέρνητες Πολιτείες και οι Εκδόσεις των Συναδέλφων.

Και στη συνομιλία μας αλλά και στην παρουσίασή σου στο Οικοπόλις μίλησες για την κωλοτούμπα του ΣΥΡΙΖΑ. Τι κατάφερε τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ και πού διαφέρει από τις προηγούμενες διακυβερνήσεις;

Θεωρώ ότι τα πιο χειροπιαστά θετικά της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ είναι το δικαίωμα της ιθαγένειας στους μετανάστες δεύτερης γενιάς και του προσδιορισμού φύλου σε όλους τους πολίτες, ένα αίτημα κυρίως των μελών της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Μιλάμε βέβαια για μέτρα που δεν άπτονται της οικονομικής πολιτικής, όπου ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει να εφαρμόζει νεοφιλελεύθερες πολιτικές, με τη διαφορά ότι το κάνει με μια μοιρολατρική ρητορική. "Ξέρετε εμείς δεν θέλαμε, αλλά μας ανάγκασαν"... Δηλαδή, αν ήμουν ο Γιούνκερ ή η Μέρκελ θα παρακάλαγα να συνεχίσει να κυβερνάει ο ΣΥΡΙΖΑ, γιατί περνάει όλα τα μέτρα αναίμακτα, σε αντίθεση με ό,τι γινόταν επί ΝΔ - ΠΑΣΟΚ.

Η αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ τι διέξοδο αφήνει στην Ελλάδα;

Νομίζω ότι οι Έλληνες έχουν καταλάβει πως δεν υπάρχει συστημική έξοδος από την εποχή των μνημονίων και της λιτότητας και πως η ανάθεση στο όποιο κόμμα δεν βοηθά. Έχει ενταθεί η αμφισβήτηση των κυρίαρχων κομμάτων [κυρίως ΠΑΣΟΚ, η ΝΔ καταφέρνει και επιβιώνει] και αυτό επιβεβαιώνεται και από την τεράστια αποχή στις τελευταίες εκλογές [43%]. Ακούμε πλέον διεκδικήσεις για [επανα]κρατικοποίηση ή/και κοινωνική διαχείριση περιουσιών και έντονη αμφισβήτηση της νεοφιλελεύθερης συνταγής.

Η αποχή όμως δεν μπορεί να σημαίνει και αδιαφορία ή/και απογοήτευση;

Έχεις δίκιο, αλλά από τη μέχρι στιγμής εμπειρία μου στο πανεπιστήμιο όπου διδάσκω, μπορώ να πω ότι τα παιδιά δείχνουν ενδιαφέρον. Αρκεί να τους βάζεις ερεθίσματα.

Κάτι που αποτυγχάνει εν πολλοίς να κάνει το δημόσιο σχολείο σε Ελλάδα και Κύπρο...

Σωστά. Το δημόσιο σύστημα της παιδείας σε όλες τις χώρες είναι η μεγαλύτερη μορφή προπαγάνδας, είτε αυτή είναι πολιτική, είτε θρησκευτική, είτε ιστορική. Γι' αυτό και μιλάμε για "εκπαίδευση". Είναι ένα πετυχημένο εργαστήρι.

Το οποίο στις περιπτώσεις μας προάγει εθνικισμό...

Έχει μια αλήθεια αυτό. Στις τρεις-τέσσερις μέρες που είμαι εδώ διέκρινα υποβόσκων εθνικισμό ακόμα και σε άτομα του προοδευτικού χώρου. Κάτι απόλυτα λογικό, έτσι; Το σύστημα αυτά τους δίδαξε. Θέλει δουλειά να απεγκλωβιστείς απ' αυτό τον τρόπο προσέγγισης.

Ο Julio και τα στιχάκια των Social Waste

Κλείνοντας την κουβέντα, ο Λεωνίδας ομολόγησε τη δυσκολία του να πιάσει τον κυπριακό στίχο, ενώ σχολίασε με ρίμες των Social Waste κόμματα και πολιτικούς της ελληνικής καθημερινότητας.

Πώς τα πήγες με τον κυπριακό στίχο;

Είναι ενδιαφέρουσα η δουλειά του Julio. Γενικά υπάρχει μια τάση μετάλλαξης του χιπ-χοπ, το οποίο από τις ΗΠΑ προέρχεται, στη βάση της εκάστοτε τοπικής κουλτούρας. Έτσι, βλέπουμε στίχους στις τοπικές διαλέκτους, παραδοσιακά όργανα, χρήση της λούπας. Αυτά κάνουν το χιπ-χοπ οικειότερο στους ακροατές. Πολλοί από όσους μας παρακολούθησαν σε συναυλίες, μας λένε ότι δεν είναι οι μεγαλύτεροι οπαδοί του χιπ-χοπ [σ.σ. παρομοίως].

ΣΥΡΙΖΑ

Και ποιος τη χάρη μας τώρα, πέρασε η μπόρα
Αφού μας το 'πε ο Τσίπρας τι θέλεις τώρα;
Σου λέω έρχονται, αριβάρουν σε λιγάκι
Οι τράπεζες του Στουρνάρα, η "ανάπτυξη" του Σταθάκη
Βαρουφάκης
Δεν έχουμε κάτι τόσο σουρεάλ!
Μητσοτάκης
κι έπειτα ξεπουλήσανε και τούτο το χώμα
κι όμως τα σόγια τους μας κυβερνάνε ακόμα
Χρυσή Αυγή
Είν' αήττητη η βλακεία η μεγάλη
Του χρυσαυγίτη τα σκατά μες στο κεφάλι
ΚΚΕ
Του Ριζοσπάστη απολυμένος εκ του Περισσού
Ποτάμι
Δημοσιογράφος που δουλεύει για τ' αφεντικά του
ΠΑΣΟΚ
Κι εσύ θαρρείς τούτη η τρομοκρατία
Πως είναι κάτι που το λεν' δημοκρατία.

Ωδή στο Οικοπόλις

Το Φεστιβάλ Οικοπόλις οργάνωσαν άτομα που η κυρίαρχη ρητορική θα περιέγραφε ως περιθωριακά, αναρχικά κ.λπ.Κόντρα σε αυτήν ακριβώς την τάση που θέλει να δαιμονοποιεί τους συγκεκριμένους χαρακτηρισμούς, αυτά τα περιθωριακά, αναρχικά τυπάκια χάρισαν στο κοινό της Λευκωσίας και της υπόλοιπης Κύπρου τρεις βραδιές γεμάτες προβληματισμούς, ανθρώπινη επαφή, διασκέδαση και [πολιτικά φορτισμένη] όμορφη μουσική.

Οι προτάξεις του φεστιβάλ είναι πέρα για πέρα επίκαιρες. Η έλλειψη δημόσιων χώρων όπου ο καθένας και η καθεμιά θα μπορούσε να περάσει τον χρόνο του/της χωρίς να είναι υπόχρεος/η να "τα σκάσει" σε κάποιο καφέ ή εστιατόριο παραμένει ένα τεράστιο ζήτημα για την πρωτεύουσα. Όπως και η προσβασιμότητα της πόλης σε άτομα χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων ή από διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο.

Ομοίως, η καταστροφή των φυσικών τοπίων του νησιού για σκοπούς "ανάπτυξης" έχει φτάσει σε σημεία χωρίς επιστροφή. Το Οικοπόλις όχι μόνο ανέδειξε αυτές τις προβληματικές, αλλά είχε και κάτι διαφορετικό να προτείνει. Προσωπικά δυσκολεύομαι να θυμηθώ μια αυτόνομη πρωτοβουλία με τόση ανταπόκριση και θετική ενέργεια.

Κι όλα αυτά δωρεάν και με τις τιμές των "καυσίμων" εξευτελιστικά χαμηλές. Μέσω αυτού του κειμένου λοιπόν καταθέτουμε το ρισπέκτ μας στα παιδιά. Με την ελπίδα να έχουν τη δύναμη να επαναλάβουν το εγχείρημά τους και του χρόνου και για όσο χρειαστεί!

Όσο σιμώνω μακραίνει κι έτσι ποτέ δεν τη φτάνω.
Άπιαστη, ωραία ουτοπία - καλά τα λέει ο Γκαλεάνο.
Μα όταν γιορτάζει καινούργιους δρόμους μου τάζει.
Κι αρχίζω πάλι να πιστεύω πως ο κόσμος αλλάζει.

Από το τραγούδι "Η γιορτή της Ουτοπίας".

Συνέντευξη στον Andy Vedder/ Φωτογραφία: Παύλος Βρυωνίδης