Το Εκθεσιακό Εκπαιδευτικό Κέντρο Χελώνας Ίννιας-Λάρας, άνοιξε τις πύλες του στο κοινό τον Ιούνιο του 2023, στην Κοινότητα της Ίνειας, στην επαρχία Πάφου. Πρόκειται για ένα σημαντικό δημιούργημα επιστημονικής έρευνας με άρτιο μουσειολογικό σχεδιασμό, που αποτελεί τον πρώτο εξειδικευμένο χώρο στην Κύπρο, αφιερωμένο αποκλειστικά στη θαλάσσια χελώνα.

Η σύγχρονη μουσειολογική προσέγγιση και οι πολύπλευρες συνιστώσες των εκθεμάτων του Κέντρου, σε συνδυασμό με τις θεματικές διαδραστικές παρουσιάσεις, προσφέρουν μοναδικές εμπειρίες, αποκαλύπτοντας λιγότερο γνωστές και άγνωστες πτυχές του κόσμου των χελωνών, αλλά και της ευρύτερης περιοχής, που τις φιλοξενεί, σε ένα ελκυστικό περιβάλλον για μικρούς και μεγάλους.

« Όταν ξεκίνησε η ανάπλαση της πλατείας του χωριού κατἀκρίβειαν προοριζόταν στο χώρο ένα μουσείο λαϊκής τέχνης αλλά σκεφτήκαμε γιατί να μην δημιουργήσουμε ένα διαφορετικό μουσείο; Αφού λόγω των χελώνων απαγορεύεται η ανάπτυξη στην περιοχή κάτι που άφησε τους κατοίκους δυσαρεστημένους, σκεφτήκαμε ότι ίσως αυτό το μουσείο αποκομίσει κάποιο όφελος για την κοινότητα και σταδιακά οι κάτοικοι να αρχίσουν να αγαπούν τις χελώνες.

Είναι κάτι που χρειάζεται χρόνο για να γίνει, πρέπει να δουν με απτά αποτελέσματα ότι οι χελώνες δεν είναι κατάρα αλλά ευλογία. Το μουσείο δημιουργήθηκε με κονδύλι του Υπουργείου Εσωτερικών. Ανατέθηκε σε ειδικούς μελετητές και έγινε εγκατάσταση του απαραίτητου εξοπλισμού. Έχουμε επισκέπτες καθημερινά κυρίως τουρίστες, κάτοικους της περιοχής αλλά και από όλο το νησί. Τον Σεπτέμβριο ευελπιστούμε να έχουμε μαθητές από όλες τις βαθμίδες. Είναι ένα έργο που μπορεί να φέρει επισκεψιμότητα στην κοινότητα.» εξηγεί ο κοινοτάρχης της Ίνιας κ.Γιάγκος Τσίβικος.

Στο μουσείο δεν υπάρχουν ζωντανές χελώνες όμως ο επισκέπτης μπορεί να ταξιδέψει στον κόσμο της θαλάσσιας χελώνας μέσω ενός οδοιπορικού που ξεκινά από την ιστορία της εξέλιξης της χελώνας στη Γη, μέχρι την εμφάνισή της στη Μεσόγειο και στις αμμουδιές της Λάρας και Τοξεύτρας. Παγκοσμίως γνωστές, καθότι αποτελούν βιότοπο ωοτοκίας των δύο ειδών θαλάσσιας χελώνας, της Χελώνας Καρέτα (Caretta Caretta) και της Πράσινης Χελώνας (Chelonia Mydas). Μια διαδρομή ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον των υπό εξαφάνιση/ απειλή αυτών θαλασσίων ειδών, όπου οι επισκέπτης ευαισθητοποιείται και καθίσταται πρεσβευτής για την προστασία των ζωντανών θησαυρών της οικολογικής μας κληρονομιάς.

«Ο σχεδιασμός του μουσείου είναι δημιούργημα επιστημονικής έρευνας και μίας σύγχρονης μουσειολογικής προσέγγισης. Λαμβάνοντας υπόψην τη θεματολογία του μουσείου, που επικεντρώνεται στη θαλάσσια χελώνα, η οποία δεν μπορεί να φιλοξενηθεί στον χώρο, οι δημιουργοί προσπάθησαν να την προβάλουν μέσω ντοκιμαντερ που γυρίστηκαν στις παραλίες της Λάρας, μέσω ενός διοράματος που είναι μία μικρογραφία της παραλίας της Λάρας με θαλάσσιες χελώνες της περιοχής το οποίο προσέφερε στο Μουσείο το Τμήμα Αλιείας και με αναπαράσταση της ωοτοκίας της με τον αυγοθάλαμο, καθώς και με διαδραστική κίνηση των μικρών χελώνων προς την θάλασσα.» εξηγεί η Χριστίνα Καρούζη διευθύντρια της SELAS Publications ltd, μέλος της κοινοπραξίας του έργου, η οποία ανέλαβε τη συγγραφή και το σχεδιασμό των προγραμμάτων που παρουσιάζονται στις οθόνες του μουσείου, την ετοιμασία των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του εκπαιδευτικού κέντρου όπως και τη συγγραφή του οδηγού του Μουσείου.

Σε ένα χώρο 178 τετρ. μέτρων, χωρισμένο σε τρεις αίθουσες, προβάλλεται ο συναρπαστικός κόσμος των δύο ειδών χελωνών. Η πρώτη αίθουσα του Μουσείου, μεγέθους 57 τετρ. μέτρων, περιλαμβάνει τον Χώρο Υποδοχής και καλωσορίζει τους επισκέπτες με ένα εντυπωσιακό τρισδιάστατο και λεπτομερή Χάρτη της Χερσονήσου του Ακάμα, όπου πραγματοποιείται και η πρώτη οπτική επαφή με τις παραλίες Λάρα-Τοξεύτρας, αλλά και το παρθένο δάσος του Ακάμα στα βορειοδυτικά. Ο Χάρτης παρέχει επίσης ιδέες για εξορμήσεις στις πέριξ τοποθεσίες, καθώς παρουσιάζονται με λεπτομέρεια τα κυριότερα σημεία ενδιαφέροντος της περιοχής. Στον ίδιο χώρο υπάρχει μεγάλη οθόνη αφής, που περιλαμβάνει Χάρτες απεικόνισης της κατανομής των δύο ειδών χελώνας παγκοσμίως, στη Μεσόγειο και στην Κύπρο.

Από τον χώρο υποδοχής ο επισκέπτης κατευθύνεται προς την κύρια αίθουσα του Κέντρου, μεγέθους 95 τετρ. μέτρων, που διατίθεται για ποικιλία εκθεμάτων και διαδραστικών παρουσιάσεων. Στα δεξιά της αίθουσας με ένα διόραμα, με μια τρισδιάστατη απεικόνιση παρουσιάζει την παραλία της Λάρας με τα χελωνάκια και ταυτοχρόνως τις φυσικές απειλές που δέχονται από τα καβούρια, τις αλεπούδες και άλλα ζώα. Το επιβλητικό διόραμα, ζωντανεύει στα μάτια του επισκέπτη την πραγματική παραλία της Λάρας με όλα τα χαρακτηριστικά της γνωρίσματα.

Στην ίδια αίθουσα, σύγχρονες οθόνες αφής παρουσιάζουν φιλμάκια, που ετοιμάστηκαν ειδικά για το Κέντρο και περιλαμβάνουν κινηματογραφήσεις από την παραλία της Λάρας και τον Ακάμα, συνοδευόμενα από σενάρια για τη γεωμορφολογία, τη χλωρίδα και πανίδα της, τον κύκλο της χελώνας από τη γέννησή της στις παραλίες Λάρας-Τοξεύτρας μέχρι την ενηλικίωσή της και την επιστροφή της στις παραλίες Λάρας-Τοξεύτρας, όπου γεννήθηκε, για να γεννήσει και αυτή τα δικά της αυγά.

Επί πλέον, διαδραστικά προγράμματα σε οθόνες παρουσιάζουν την εξέλιξη της χελώνας από την εμφάνισή της πριν διακόσια περίπου εκατομμύρια χρόνια μέχρι σήμερα, την προσαρμογή της στις διάφορες μεταβολές του κλίματος στη Γη, τις ανθρώπινες απειλές που θέτουν σε άμεσο ή έμμεσο κίνδυνο την επιβίωσή της και τον σημαντικό οικολογικό της ρόλο στην προστασία της βιοποικιλότητας των θαλασσών, της ζωής στη Γη και τη βιωσιμότητα του πλανήτη. Σε προθήκες εκθέτονται όστρακα χελωνών, που συλλέχθηκαν από διάφορα μέρη του κόσμου και μια επίσης προθήκη με αναπαράσταση των δύο ειδών χελώνας, που επισκέπτονται τις παραλίες της Λάρας και της Τοξεύτρας. Μία από τις καινοτομίες του Κέντρου είναι ο σταθμός για τυφλούς, όπου υπάρχουν ειδικά εκθέματα για τα άτομα αυτά.

Εκπαιδευτικό κέντρο

Δίπλα ακριβώς από το Εκθεσιακό Κέντρο, δημιουργήθηκε το Εκπαιδευτικό Κέντρο Χελώνας, σε ένα προϋπάρχον κτήριο, που ανακαινίστηκε το 2015. Λειτουργεί ως ένα κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, με ειδικά διαμορφωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα και ψηφιακή εκπαίδευση για μαθητές κάθε ηλικίας. Το Εκπαιδευτικό Κέντρο μεταδίδει εκπαίδευση σε ποικιλία θεμάτων, με απώτερο στόχο και φιλοσοφία την καλλιέργεια περιβαλλοντικής συνείδησης.

Μέσα από την ποικιλία των προγραμμάτων του Εκπαιδευτικού Κέντρου, καθώς και του εξοπλισμού του με υπολογιστές, χάρτες και άλλα εποπτικά μέσα, οι μαθητές όλων των ηλικιών έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν μορφωτικά προγράμματα, αλλά και να εμπλακούν ενεργώς σε ποικιλώνυμες δραστηριότητες, στην αίθουσα και στο πεδίο, για να γνωρίσουν τη θαλάσσια χελώνα, τα οικοσυστήματα της Λάρας και του Ακάμα, τη γεωγραφία, τη γεωμορφολογία, τη γεωλογία και άλλες ενδιαφέρουσες πτυχές της περιοχής.

* Μουσείο Χελώνας Ίνιας-Λάρας, πλατεία Πέτρου Χατζηαργυρού, Ίνεια, επαρχία Πάφου. Ωράριο λειτουργίας Δευ-Παρ 10πμ-5.30μμ/Σάββατο 9.30πμ-2.30μμ. Τηλ. 26 332002.www.inniaturtlemuseum.com.cy.