Γράφει η Κική Περικλέους
Το πρώτο χριστουγεννιάτικο χωριό, το οποίο άνοιξε τις πύλες του στην ορεινή Πάφο είναι στον Στατό - Άγιο Φώτιο στην παρουσία του υπουργού Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων Αλέξη Βαφεάδη, με την οργάνωσή του να έχουν αναλάβει το κοινοτικό Συμβούλιο, σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Τουρισμού και την Αναπτυξιακή Εταιρεία Πάφου Αφροδίτη Λτδ, σύμφωνα με τον πρόεδρο του κ.σ. Στατού Μιχάλη Κίμωνος. Ο «Π» βρέθηκε στην ορεινή κοινότητα και συνομίλησε με τον κοινοτάρχη.
Αμπελοχώρι
Ο κ. Κίμωνος ανέφερε πως ονόμασαν το χριστουγεννιάτικο χωριό «Αμπελοχώρι του Αγίου Βασίλη» που είναι ένα όνομα που επέλεξαν με σεβασμό και αγάπη για την ιστορία, την ταυτότητα και την ψυχή αυτού του χωριού. Τα αμπέλια μας είπε, «δεν είναι μόνο παραγωγή. Είναι η κληρονομιά μας. Είναι αυτά που μας δίδαξαν τι σημαίνει κόπος, τι σημαίνει αγώνας, τι σημαίνει να περιμένεις υπομονετικά για να δεις τον καρπό της προσπάθειάς σου. Μας μεγάλωσαν, μας μόρφωσαν, μας έδωσαν ευκαιρίες. Μας έμαθαν να είμαστε άνθρωποι, να στεκόμαστε όρθιοι, περήφανοι και δημιουργικοί». Ο κ. Κίμωνος ανέφερε πως η ιδέα της δημιουργίας χριστουγεννιάτικου χωριού ξεκίνησε από το γεγονός ότι εργάζονται ακούραστα για τον τόπο τους, γιατί θέλουνε να δώσουν ζωή στα χωριά, να προσελκύσουν κόσμο, να ενισχύσουν τον χειμερινό τουρισμό, να δημιουργήσουν λόγους για να πηγαίνει ο κόσμος στην ορεινή Πάφο. Για τον κοινοτάρχη του χωριού το «Αμπελοχώρι του Αγίου Βασίλη» δεν είναι απλώς γιορτή, αλλά μια απόδειξη πως η ορεινή Πάφος έχει ταυτότητα, φωνή και ανθρώπους που αγωνίζονται καθημερινά για να κρατήσουν αυτό τον τόπο ζωντανό. «Τα χωριά μας να είναι ζωντανά, έχουν μέλλον, προσφέρουν ευκαιρίες, γι’ αυτό στηρίζουμε τις βιοτεχνίες μας, τις μικρές επιχειρήσεις που κουβαλούν την τέχνη και την παράδοση. Αυτοί οι άνθρωποι είναι η καρδιά της υπαίθρου οι φύλακες των εθίμων, της ποιότητας, της αυθεντικότητας», ανέφερε. Κάθε δράση, κάθε περίπτερο, κάθε χαμόγελο παιδιού σήμερα είναι αποτέλεσμα προσπάθειας, σχεδιασμού και συνεργασίας σημείωσε ο κ. Κίμωνος προσθέτοντας πως η κοινότητά τους, μαζί με τους φορείς και τους συνεργάτες τους, δουλεύει με επιμονή για να δείξει ότι η ύπαιθρος δεν πρέπει να μείνει πίσω. «Θέλουμε τα χωριά μας να είναι ζωντανά, να έχουν μέλλον, να προσφέρουν ευκαιρίες», συμπλήρωσε.
Τι θα δει κανείς
Οι επισκέπτες στο χριστουγεννιάτικο χωριό έχουν την ευκαιρία να συμμετέχουν καθημερινά σε τουλάχιστον τέσσερα εκπαιδευτικά και βιωματικά εργαστήρια, σχεδιασμένα για παιδιά και ενήλικες. Ξεχωρίζει το βιωματικό εργαστήριο παρασκευής τοπικών παραδοσιακών προϊόντων, όπως χαλλουμιού, παλουζέ και άλλων κυπριακών εδεσμάτων. Ταυτόχρονα μπορούν να απολαύσουν πλούσιο καλλιτεχνικό πρόγραμμα με μουσικές εκδηλώσεις και θεατρικές παραστάσεις ενώ πωλούνται χειροποίητες δημιουργίες και τοπικά προϊόντα. Ενδεικτικά στα γραφικά περίπτερα του χωριού, οι επισκέπτες θα γευτούν εκλεκτές γεύσεις, ζεστά ροφήματα και χειροποίητες δημιουργίες από τοπικούς καλλιτέχνες και παραγωγούς - ιδανικά για όμορφα, γιορτινά δώρα. Στον Στατό - Άγιο Φώτιο παρασκευάζονται ολόχρονα παραδοσιακά προϊόντα όπως παλουζές, σουτζιούκος, ζιβανία, τραχανάς, χαλλούμι και αναρή, ψωμί, ρέσι, τσαμαρέλλα, γλυκά του κουταλιού και καττιμέρκα.
Το χωριό
Το χωριό του είναι χτισμένο σε υψόμετρο 900 μέτρων, σε ένα καταπράσινο τοπίο στις ανατολικότερες πλαγιές στα ορεινά της επαρχίας, είναι αραιοχτισμένο με περιποιημένους κήπους και καλή ρυμοτομία. Αποτελεί, σύμπραξη και συνένωση δύο ξεχωριστών οικισμών, που τη δεκαετία του 1970 έγιναν ένας ενιαίος. Τα δύο χωριά, που απείχαν δύο χιλιόμετρα το ένα από το άλλο, εκείνη την περίοδο, λόγω των ραγδαίων βροχοπτώσεων, υπέστησαν σοβαρές ζημιές από τις καταστροφικές κατολισθήσεις της εποχής, με αποτέλεσμα η βρετανική κυβέρνηση να καλέσει ειδικούς γεωλόγους για να μελετήσουν το φαινόμενο. Ως εκ τούτου κρίθηκε αναγκαίο να μετακινηθούν σε άλλο σημείο και έτσι, οι κάτοικοι των δύο κοινοτήτων, αποφάσισαν την ένωσή τους με τη συγκατάθεση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄. Στο τέλος του 1973, οι πρώτοι κάτοικοι του νέου χωριού άρχισαν να μετακομίζουν, ενώ με την τουρκική εισβολή του 1974, αρκετοί πρόσφυγες από τις κατεχόμενες βόρειες περιοχές της Κύπρου, μετοίκησαν στην περιοχή, φτιάχνοντας το νέο τους σπίτι. Τα σπίτια στους δύο προηγούμενους οικισμούς είναι εγκαταλελειμμένα, με εξαίρεση κάποια τα οποία επισκέπτονται οι βοσκοί όταν βγάζουν τα κοπάδια τους στην περιοχή. Σήμερα, είπε ο κοινοτάρχης, κατοικούν 170 κάτοικοι με φθίνουσα πορεία ενώ παλαιότερα με την ενοποίηση των δύο χωριών διέμεναν 850 κάτοικοι. Στο χωριό θα βρει κανείς ένα κοινοτικό πάρκο με παιδότοπο, ενώ στο αμφιθέατρο της κοινότητας πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις με πιο γνωστές το αγροτικό φεστιβάλ Στατού - Αγίου Φωτίου που αποτελεί θεσμό για την κοινότητα, και την αθλητική εκδήλωση Κυριακίδεια. Ο πρόεδρος του κοινοτικού συμβουλίου ανέφερε ακόμη πως είναι περήφανοι που ο Στέλιος Κυριακίδης, μαραθωνοδρόμος με διεθνείς επιτυχίες και ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Α΄ είναι από το χωριό. Παράλληλα ανέφερε πως στο χωριό υπάρχει μνημείο ηρώων με τις χάλκινες προτομές έξω από τον προαύλιο χώρο της εκκλησίας του Σωτήρα, αφιερωμένο στους πεσόντες ήρωες Κωστάκη Σαββίδη και Φίλιππου Ι. Κρητιώτη, που έδωσαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής.
Οι εκκλησίες του χωριού
Μεγάλης επισκεψιμότητας τυγχάνουν τα ξωκλήσια της κοινότητας αλλά και η κεντρική εκκλησία η οποία είναι αφιερωμένη στον Σωτήρα Χριστό. Πρόκειται για πετρόχτιστο ναό και ξυλόγλυπτο τέμπλο με επάλειψη φύλλων χρυσού, που οικοδομήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1970, με σκοπό να καλύψει τις ανάγκες του νέου διευρυμένου οικισμού. Η αφιερωμένη εικόνα του Σωτήρα, βρίσκεται σε ξεχωριστό προσκυνητάρι και γιορτάζει στις 6 Αυγούστου με μεγάλο πανηγύρι. Άλλα εντυπωσιακά ξωκλήσια, εντοπίζονται στους παλιούς οικισμούς, όπως αυτό του Αγίου Γεωργίου, το ξωκλήσι Αγίου Φωτίου και Ανίκητου, το ξωκλήσι του Αγίου Ζηνόβιου και Αγίας Ζηνοβίας και το ξωκλήσι της Αγίας Βαρβάρας. Πολύ κοντά στην κοινότητα και συγκεκριμένα 4 περίπου χιλιόμετρα στα βόρεια βρίσκεται η Μονή Παναγίας Χρυσορρογιάτισσας και στα 2,5 περίπου χιλιόμετρα η Αγία Μονή Πάφου, οι οποίες δέχονται χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο και είναι από τα πιο σημαντικά προσκυνήματα της επαρχίας. Το μόνο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η κοινότητά του είπε ο κ. Κίμωνος είναι ότι κάθε δεκαπέντε ημέρες μεταβαίνει ιερέας στην κοινότητα για να λειτουργήσει και πως δεν έχουν ιερέα επί καθημερινής βάσης.
Τα οινοποιεία
Στην περιοχή υπάρχουν επίσης για τους λάτρεις του κρασιού, τέσσερα τοπικά υπερσύγχρονα οινοποιεία, τα οποία παράγουν κρασιά εξαιρετικής ποιότητας και προσφέρουν ξενάγηση στα ελληνικά και αγγλικά, γευσιγνωσία οίνου, αλλά και τη δυνατότητα στον επισκέπτη να αγοράσει μπουκάλια κρασιού και ζιβανίας, ή ακόμα και φρέσκο σουτζιούκο και παλουζέ. Επιπρόσθετα στα δύο οινοποιεία υπάρχουν και εστιατόρια με παραδοσιακά φαγητά. Οι ποικιλίες που ξεχωρίζουν είναι το ερυθρό ξηρό, το ξυνιστέρι, το λευκό ξηρό και ημίγλυκο και το ροζέ. Μάλιστα οι διεθνείς βραβεύσεις που έχει αποσπάσει το ένα εκ των οινοποιείων της περιοχής, άνοιξαν την αγορά και σε εξαγωγές σε Κίνα, Χονγκ Κονγκ, Ελβετία, Γαλλία, Γερμανία και Αμερική.
Προβλήματα
Ερωτηθείς για τα προβλήματα που ταλανίζουν το χωριό, ο πρόεδρος του κ.σ. ανέφερε πως είναι σημαντικό να περιοριστεί η γραφειοκρατία που αφορά όχι μόνο τους κατοίκους των ορεινών κοινοτήτων αλλά ολόκληρης της κοινωνίας, λέγοντας χαρακτηριστικά πως για μια εγγραφή δρόμου χρειάζονται επτά χρόνια και για την εξασφάλιση άδειας οικοδομής τέσσερα με πέντε χρόνια. Δυστυχώς παρατήρησε, δεν έχει σπάσει το απόστημα με τη δημόσια υπηρεσία που ο καθένας κάνει ό,τι θέλει και όποτε θέλει.
Επιπρόσθετα αναφέρθηκε στο πρόβλημα του νερού λέγοντας πως πρέπει οι κάτοικοι να νιώθουν ασφάλεια ότι έχουν νερό ενώ σημείωσε πως αποτελεί αναγκαιότητα η επίσπευση της διαδικασίας για την παραχώρηση των κυβερνητικών οικοπέδων. Έθεσε και θέμα της προτεραιότητας που πρέπει να δοθεί στις κοινότητες για την έκδοση πολεοδομικής άδειας, ώστε να τύχουν καλύτερης μεταχείρισης, και πιο γρήγορης ανταπόκρισης. Ο κ. Κίμωνος αναφέρθηκε και στο πρόβλημα της αστυφιλίας, δηλώνοντας πως πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα και να τηρηθούν οι δεσμεύσεις του ΠτΔ κ. Νίκου Χριστοδουλίδη για την τοποθέτηση ασθενοφόρου με έδρα τη γειτονική τους κοινότητα Παναγιά.
Σχετικά με τη λειτουργία των ολοήμερων σχολείων ο κοινοτάρχης είπε ότι πρέπει να καλύπτει όχι μόνο τους κυβερνητικούς υπαλλήλους αλλά και τους ιδιωτικούς. Πρόσθεσε πως θα πρέπει να δοθούν αν είναι δυνατόν και δωρεάν οικόπεδα στους κατοίκους της περιοχής σε νεαρά ζευγάρια για τη δημιουργία κατοικίας. Είπε ακόμη πως θα πρέπει να αυξηθεί το επίδομα μετάβασης στην εργασία για τις ορεινές και απομακρυσμένες κοινότητας λέγοντας πως το ποσό των 300 ευρώ δεν είναι ελκυστικός παράγοντας, ώστε να καλυφθεί και ένα μέρος των οδοιπορικών. Ακολούθως αναφέρθηκε και στο αίτημά τους που έχουν υποβάλει στο Υπουργείο Γεωργίας Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, για τις αποζημιώσεις.
INFO
Το χριστουγεννιάτικο χωριό Στατού - Αγίου Φωτίου θα είναι ανοιχτό μέχρι και τις 6 Ιανουαρίου 2026, Σάββατα, Κυριακές, αργίες στις 11:00-19:00, Παρασκευές 12 και 19 Δεκεμβρίου στις 10:00-19:00, και καθημερινές (22 Δεκεμβρίου-6 Ιανουαρίου) στις 11:00-19:00.
