Γράφει ο Γιώργος Κακούρης
Μυστήριο πράγμα οι βιβλιοπαρουσιάσεις σε τηλεοπτικές εκπομπές μαζικής κατανάλωσης και παλαιοκαθεστωτικής αισθητικής και στα "κοινωνικά" των δελτίων ειδήσεων. Ο κάθε "καλοσύνδετος" δημόσιος υπάλληλος, πρώην αγωνιστής της ΕΟΚΑ, συνδικαλιστής ή φιλόλογος, έχει την ευκαιρία να προβάλει ακόμα ένα λογοτεχνικό έργο κεκαλυμμένης αυτοβιογραφίας, μια ακόμα ποιητική συλλογή με συμβατικούς στίχους και απωθημένα, ή την έρευνα στην οποία αφιέρωσε τη ζωή του χωρίς, βέβαια, να ανησυχεί για τη μετέπειτα προώθηση και βιωσιμότητά της, καθώς έχει έτοιμους τους αποδέκτες.
Κάπως έτσι, ο ένας λογοτέχνης εξαίρει τον άλλο και γράφει εγκώμια τα οποία στέλλει δεξιά κι αριστερά, βαφτίζοντάς τα "κριτικές", ή, πιο ειλικρινά, "βιβλιοπαρουσιάσεις". Αλλά σε προσπάθειες ουσιαστικής κριτικής, αντιδρούν τρέχοντας στα τηλέφωνα για να υποβάλουν παράπονο.
Βέβαια, αυτά τα φαινόμενα υπάρχουν σε όλες τις κλειστές -εκ των πραγμάτων και λόγω αντικειμένου- κάστες. Το κάνουν οι "αβάντ γκαρντ", το κάνουν οι θεατρικοί, το κάνουν οι πολιτικοί.
Όμως ορθά κάποια πράγματα μένουν στους κύκλους τους όταν δεν είναι φτιαγμένα για να τραβήξουν το ευρύτερο κοινό. Όταν αφορούν τους συντρόφους, τους φίλους, τους γνωστούς, ή άλλους καλλιτέχνες, λογοτέχνες και τα λοιπά, που μοιράζονται τις ίδιες σκέψεις και τις ίδιες αναφορές, τότε ίσως δεν τους αξίζει να προωθηθούν στο ευρύτερο κοινό. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο που το κοινό νιώθει πως τα βιβλία αυτού του είδους [που κυριαρχούν στην αγορά] δεν το αφορούν.
Και να που και σε μια ελεύθερη "αγορά" του πνεύματος υπάρχουν στρεβλώσεις και ξυλοπόδαρα για ορισμένους. Τα ξυλοπόδαρα αναγάγουν μια συζήτηση λίγων και παλιάς κοπής λογοτεχνών στο κέντρο του δημόσιου χώρου, με βάση ούτε την υποκειμενική λογοτεχνική ποιότητα, ούτε την εμπορική αποδοχή.
Δεν λέω ότι το κράτος, τα συμφέροντα, η πολιτεία θα έπρεπε να προωθούν κάποιους αντί κάποιους άλλους. Ίσως δεν θα έπρεπε να προωθούν κανέναν. Γιατί τα ξυλοπόδαρα, εκτός από το να προσθέτουν ύψος, ατονούν και τους μύες αυτών που τα εκμεταλλεύονται.
* Η στήλη γράφτηκε με αφορμή δύο νέα βιβλία που έχουν τύχει άγριας και προφανούς προώθησης, αλλά και κάποια παλιότερα. Τα νέα τουλάχιστον βιβλία δεν μπορώ ακόμα να τα κρίνω ως έργα καθαυτά από πλευράς ποιότητας. Από πλευράς ποιότητας της προώθησης, όμως, η κατάσταση αποτρέπει όποιον βρίσκεται εκτός του κύκλου να τα εκτιμήσει δίκαια. Και αποτρέπει όποιον ενδιαφέρεται να προσεγγίσει τις λίγες -εξαίρετες- εξαιρέσεις, που έτυχε να αξίζουν αυτήν την προώθηση
