Γράφει η Αγγελική Μιχαλοπούλου-Καρρά // @aggeliki.mk
"Ένας σχεδιαστής ξέρει ότι έχει επιτύχει την τελειότητα όχι όταν δεν υπάρχει τίποτα άλλο να προσθέσει, αλλά όταν δεν υπάρχει τίποτε για να αφαιρέσει." Ο Αντουάν ντε Σαιντ-Εξυπερύ δεν ήταν απλά ένας διηγηματογράφος, αλλά ένας φιλόσοφος που γνώριζε πολύ καλά πώς να αποτυπώνει την ίδια τη ζωή και να αναλύει τον προορισμό της. Τα παραπάνω λόγια του θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν έως και προφητικά για μια από τις σημαντικότερες τάσεις του design κατά τον περασμένο αιώνα, του Ελβετικού Στυλ. Η τάση αυτή, που έμεινε γνωστή και ως International Typographic Style, επηρέασε την τυπογραφία, τη γραφιστική αλλά και γενικότερα την οπτική επικοινωνία από τις δεκαετίες του '40 και του '50 μέχρι και τις μέρες μας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι θεωρείται ως ο προάγγελος του Flat Design, που μονοπωλεί το περιβάλλον χρήσης δισεκατομμυρίων "έξυπνων" κινητών τηλεφώνων, ηλεκτρονικών σελίδων στο διαδίκτυο αλλά και λειτουργικών συστημάτων για ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Βέβαια θα ήταν παράληψη να μην αναφερθεί ότι και η "άνοιξη" του Ελβετικού Στυλ έλκει τις ρίζες της στη γερμανική σχολή του Bauhaus, ήδη από τη δεκαετία του 1920, με επίκεντρό της τον μινιμαλισμό, την καθαρότητα των μορφών και των δομών και την οργάνωση του περιεχομένου πάνω απ' όλα.
Το Flat Design χαρακτηρίζεται ως μια μινιμαλιστική προσέγγιση του σχεδιασμού που δίνει έμφαση στη χρηστικότητα. Τα βασικά του χαρακτηριστικά είναι ο καθαρός σχεδιασμός, η χρήση του κενού χώρο, η λιτότητα και η σαφήνεια των γραμμών του, τα φωτεινά χρώματα και οι δύο διαστάσεων απεικονίσεις οι οποίες για τον λόγο αυτό χαρακτηρίζονται και επίπεδες. Το Flat Design ουσιαστικά ενσαρκώνει τις βασικές αρχές του σχεδιασμού, ορίζοντάς τον ως ένα λειτουργικό εργαλείο. Η έλλειψη περιττών διακοσμητικών στοιχείων, σκιών, υφών, καθώς και η απουσία της ψευδαίσθησης της τρίτης διάστασης έρχονται σε αντιδιαστολή με τον σαφώς πληθωρικότερο σχεδιασμό της προηγούμενης δεκαετίας, όταν με τη χρήση όλων των παραπάνω στοιχείων επεδίωκε ένα ρεαλιστικότερο αποτέλεσμα. Ποιοι όμως είναι οι λόγοι που οδήγησαν προς αυτή τη κατεύθυνση;
Όπως πολλές φορές κατά το παρελθόν έχω αναφέρει, η γραφιστική ανήκει στις εφαρμοσμένες τέχνες και για τον λόγο αυτό στοχεύει στην επίλυση συγκεκριμένων προβλημάτων που σχετίζονται με την οπτική επικοινωνία, ενώ παράλληλα επιδιώκει τη μετρησιμότητα των εφαρμογών της σε σχέση με το πως αυτές επηρεάζουν το κοινό στο οποίο απευθύνονται. Τα πρώτα σημάδια που προμήνυαν την επιβεβλημένη αλλαγή πλεύσης όσον αφορά τη σχεδίαση διεπαφής χρήστη φάνηκαν όταν η εταιρεία κολοσσός της πληροφορικής Microsoft κυκλοφόρησε το 2007 το νέο της λειτουργικό σύστημα Windows Vista. Το βαρύ περιβάλλον διεπαφής και η υπερβολική χρήση υφών, σκιών και οπτικών εφέ είχε αρνητικό αντίκτυπο στην απρόσκοπτη εμπειρία χρήσης καθώς και στην αμεσότητα ανταπόκρισης του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Η αλλαγή δεν άργησε να έρθει με τη μορφή των Windows mobile 7, στην αρχή, και έπειτα με την παρουσίαση των Windows 8 και την επίσημη στροφή προς απλούστερες σχεδιαστικές φόρμες. Στην αντίπερα όχθη του ανταγωνισμού, η Apple φάνηκε να έχει κρυμμένο έναν άσο στο μανίκι της. Ενώ ήταν η εταιρεία που ακολουθώντας σχεδιαστικά την τάση του Σκευομορφισμού αποτελούσε το πρότυπο στον χώρο του design, άρχισε σιγά-σιγά να απομακρύνεται από αυτόν. Το καλοκαίρι του 2013 κυκλοφόρησε το νέο της λειτουργικό σύστημα για φορητές συσκευές, το iOS 7, και όλος ο κόσμος άρχισε εν μια νυκτί να μιλάει για το Flat Design.
Η μεταστροφή του κοινού από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές προς τα κινητά τηλέφωνα ήταν ίσως ο σημαντικότερος παράγοντας που οδήγησε στην υιοθέτηση της σχεδιαστικής αυτής τάσης. Ο μέσος χρήστης του διαδικτύου αντλεί πλέον το περιεχόμενο που τον ενδιαφέρει χρησιμοποιώντας το τηλέφωνό του. Για τον λόγο αυτό οι σχεδιαστές έπρεπε να προσαρμόσουν τις ιστοσελίδες έτσι ώστε να είναι πιο άμεσες όσον αφορά την περιήγηση, να είναι ελκυστικότερες και ευκολότερα προσαρμόσιμες στις μικρών διαστάσεων οθόνες των τηλεφώνων. Ένας διαδικτυακός τόπος τελικά κρίνεται όχι μόνο από το πόσο ελκυστικός είναι εμφανισιακά αλλά και από το πόσο καλά λειτουργεί έχοντας στο επίκεντρό του την εμπειρία του χρήστη. Βέβαια από την άλλη μεριά αυτό που σήμερα μπορεί να θεωρηθεί καλό και αποδεκτό αύριο μπορεί να είναι ξεπερασμένο. Αυτός είναι και ο λόγος που το design δεν μένει ποτέ στατικό. Κάθε εποχή έχει τα δικά της χαρακτηριστικά μέσα από τα οποία διαμορφώνονται και οι ανάγκες του κοινού αλλά και οι κατευθύνσεις του design.
