Γράφει η Βάλια Καϊμάκη | valia@irnec.gr

Οι αρχές και οι οργανώσεις καταναλωτών της ΕΕ δέχονται όλο και περισσότερες καταγγελίες καταναλωτών που έπεσαν θύματα απάτης ή παραπλάνησης κατά τη χρήση ιστοτόπων μέσων κοινωνικής δικτύωσης ή που τους έχουν επιβληθεί όροι χρήσης οι οποίοι δεν σέβονται το δίκαιο της ΕΕ για τους καταναλωτές.

Στη βάση αυτή, οι αρχές της ΕΕ για τους καταναλωτές, με επικεφαλής τη γαλλική αρχή προστασίας των καταναλωτών και με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τον περασμένο Νοέμβριο απέστειλαν επιστολή προς το facebook, το twitter και το Google+ ζητώντας τους να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα αυτά.

Στις 16 Μαρτίου οι αρχές της ΕΕ για τους καταναλωτές και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συναντήθηκαν με τις εταιρείες αυτές για να ακούσουν και να συζητήσουν τις προτεινόμενες λύσεις τους. Οι εταιρείες θα πρέπει να οριστικοποιήσουν τα λεπτομερή μέτρα σχετικά με τον τρόπο συμμόρφωσης με το κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ μέσα στον Απρίλιο. Η Επιτροπή και οι αρχές των καταναλωτών θα επανεξετάσουν τις τελικές προτάσεις. Εάν αυτές δεν είναι ικανοποιητικές, οι αρχές των καταναλωτών ενδέχεται τελικά να καταφύγουν σε μέτρα επιβολής της νομοθεσίας.

Οι όροι χρήσης μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει να συμμορφωθούν με την ευρωπαϊκή νομοθεσία για τους καταναλωτές. Πράγματι, η οδηγία για τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων (http://bit.ly/2pOiB3h) προβλέπει ότι τυποποιημένοι όροι που δημιουργούν σημαντική ανισορροπία ανάμεσα στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μερών εις βάρος του καταναλωτή [άρθρο 3] κρίνονται καταχρηστικοί και, συνεπώς, άκυροι. Η οδηγία απαιτεί επίσης να συντάσσονται οι όροι σε απλή και κατανοητή γλώσσα [άρθρο 5], έτσι ώστε οι καταναλωτές να ενημερώνονται σωστά σχετικά με τα δικαιώματά τους.

Αυτό, μεταξύ άλλων, σημαίνει ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν μπορούν να στερούν από τους καταναλωτές το δικαίωμα προσφυγής σε δικαστήριο στο κράτος μέλος της διαμονής τους. Δεν μπορούν να απαιτούν από τους καταναλωτές να παραιτηθούν από δικαιώματα αναγκαστικού δικαίου, όπως το δικαίωμα υπαναχώρησης από μια διαδικτυακή αγορά. Οι όροι χρήσης δεν μπορούν να περιορίζουν ή να αποκλείουν εντελώς την ευθύνη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε ό,τι αφορά την εκτέλεση των υπηρεσιών. Το χρηματοδοτούμενο με χορηγία περιεχόμενο δεν πρέπει να αποκρύπτεται, αλλά θα πρέπει να είναι αναγνωρίσιμο ως τέτοιο. Δεν μπορούν να μεταβάλλουν μονομερώς τους όρους και τις προϋποθέσεις, χωρίς να ενημερώνουν σαφώς τους καταναλωτές σχετικά με την αιτιολόγηση και χωρίς να τους παρέχουν τη δυνατότητα ακύρωσης της σύμβασης, με τη δέουσα περίοδο προειδοποίησης.

Όσον αφορά τους όρους χρήσης, αυτοί δεν μπορούν να παρέχουν απεριόριστη διακριτική ευχέρεια στους φορείς εκμετάλλευσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όσον αφορά την απομάκρυνση του περιεχομένου. Η λήξη της σύμβασης από τον φορέα εκμετάλλευσης του μέσου κοινωνικής δικτύωσης θα πρέπει να διέπεται από σαφείς κανόνες και να μην αποφασίζεται μονομερώς χωρίς αιτιολόγηση.

Οι εταιρείες κοινωνικής δικτύωσης πρέπει να αφαιρούν από τους ιστοτόπους τους κάθε πρακτική απάτης και παραπλάνησης που θα μπορούσε να παραπλανήσει τους καταναλωτές, μόλις λάβουν γνώση των πρακτικών αυτών. Στο πλαίσιο αυτό, οι εθνικές αρχές προστασίας των καταναλωτών πρέπει να διαθέτουν έναν άμεσο και τυποποιημένο δίαυλο επικοινωνίας για την αναφορά τέτοιου είδους παραβάσεων στους φορείς εκμετάλλευσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης [π.χ. παραβίαση της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές ή της οδηγίας για τα δικαιώματα των καταναλωτών] και για να ενημερώνονται σχετικά με την αφαίρεση περιεχομένου και τους εμπόρους που είναι υπεύθυνοι για τις παραβάσεις. Η απαίτηση αυτή είναι σύμφωνη με τη νομοθεσία της ΕΕ για τους καταναλωτές και την οδηγία για το ηλεκτρονικό εμπόριο, η οποία παρέχει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να θεσπίζουν διαδικασίες που διέπουν την αφαίρεση ή απενεργοποίηση της πρόσβασης σε παράνομη πληροφορία.

Η συνέχεια αναμένεται ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα.