Τι θα δω στις προθήκες ενός βιβλιοπωλείου; Το συνηθέστερο μια γωνιά με τις νέες κυκλοφορίες και άλλη μία με τα προτεινόμενα βιβλία. Άντε να υπάρχει και κάποια εκδήλωση (λέμε τώρα προ κορωνοϊού) και να είναι κάπου το καινούργιο βιβλίο του συγγραφέα –μαζί και με τα παλιά– σε στοίβες έτοιμο προς πώληση και υπογραφή. Στις ΗΠΑ τέτοιες εκδηλώσεις συνοδεύονται από βουνά ολόκληρα από βιβλία και αν πρόκειται για συγγραφέα-σταρ τότε μέχρι και ολόσωμη φωτογραφία του μπορείς να δεις δίπλα. Στα μεγάλα βιβλιοπωλεία του εξωτερικού βρίσκουμε επίσης γωνιές με προτεινόμενα από τα Μέσα λ.χ. Top Ten of the Guardian/Times κ.λπ. List. Εδώ είμαστε λίγο στο πιο φτωχό. Άντε να υπάρχει κι ένα Top Ten με τις καλύτερες πωλήσεις.

Τι θα λέγατε λοιπόν για μια προθήκη BookTok; Πώς σας φαίνεται; Μήπως νομίζατε ότι το βιβλίο θα γλυτώσει από τη μόδα TikTok; Φυσικά και όχι. Το TikTok μας έμαθε να χορεύουμε, να ντυνόμαστε, να παίρνουμε μέρος σε challenge, να βάζουμε make-up, να μαγειρεύουμε. Το βιβλίο τού είχε ξεφύγει μέχρι σήμερα, γιατί εδώ που τα λέμε δεν έχει πολύ οπτικό υλικό, ούτε για 30 δευτερόλεπτα. Δεν έχει, όντως. Έχουν όμως οι αναγνώστες. Ιδιαίτερα όταν είναι νεαρές, που μας δείχνουν τον εαυτό τους να διαβάζουν ή ακόμα καλύτερα να κλαίνε γοερά όταν το τέλος είναι δραματικό. Hashtag #BookTok.

Μικρή παρένθεση. Το να δείχνεις στους άλλους τον εαυτό σου να διαβάζει είναι μία ακόμη μόδα. Ξεκίνησε από την Κορέα, εξ ου και το κορεάτικο όνομα: Gongbang βίντεο που προέρχεται από το «gongbu bangsong» που στα κορεάτικα σημαίνει «τηλεοπτική μετάδοση μελέτης». Ή κάτι τέτοιο. Βάζει η άλλη τώρα τίτλο στο βίντεο (στo YouTube) «3 ώρες μελέτη: φυσικός ήχος, βροχή απ’ έξω, 10 λεπτά διάλειμμα, χωρίς μουσική». Και δείχνει ένα πεντακάθαρο τραπέζι με το laptop και τις σημειώσεις της (άμα δείτε το δικό μου το γραφείο θα κάνετε 3 ώρες να καταλάβετε τι έχει πάνω του) και απ’ έξω ένα ωραιότατο μελαγχολικό τοπίο τύπου μεσαιωνικό χωριό στη Σκωτία και βλέπουμε τα χέρια της που σημειώνουν. Επί τρεις ώρες ρε φίλε, δεν υπάρχει. Και από τις 21 Ιανουαρίου που το ανέβασε έχει 1.849.850 views! Σε άλλους μπορεί να κρατήσει και δωδεκάωρο λέμε. Και live streaming, να τρελαθώ εντελώς. Άλλο από το να είμαι 15, να τα ‘χει πάρει η μάνα μου κρανίο και να μου έχει κάνει κατάσχεση το κινητό μέχρι να συμμορφωθώ δεν βλέπω ως λόγο. Και όντως αρχικά τα Κορεατάκια το έκαναν για να βλέπει η μάνα τους ότι διαβάζουν. Όχι αυτά στο υπόγειο στα Παράσιτα, τα άλλα με τα κυριλέ σπίτια. Τέλος πάντων με την πανδημία απογειώθηκε γιατί έδωσε σε όσους το κάνουν την ψευδαίσθηση ότι διαβάζουν με παρέα κι έγινε μόδα.

Πίσω στα βιβλία, μ’ ένα παράδειγμα. Δυο Αγγλιδούλες, 13 και 15 ετών βαριόντουσαν στην πανδημία κι έκαναν έναν λογαριασμό στο TikTok (@alifeofliterature) και μέσα σε έναν μήνα απέκτησαν 200.000 followers. Τίποτα ιδιαίτερο, στα βιβλία που παρουσιάζουν είδα την Τζέιν Έιρ και τον Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Αρέσουν όμως.

Όλη αυτή η δημοσιότητα για τα βιβλία έβαλε και τους εκδότες στην ίδια λογική με τις άλλες εταιρείες, τα βιβλία έχουν πια τους influencers τους και δυστυχώς όχι για την ποιότητα της κριτικής τους αλλά για τα δάκρυά τους ή τις ωραίες εικόνες που αποδίδουν στους δημιουργούς από μερικές εκατοντάδες ώς και μερικές χιλιάδες δολάρια.

Πάλι καλά θα μου πείτε που για μία φορά, ένα μέσο που εξ ορισμού προκαλεί διάσπαση προσοχής προσκαλεί σε κάτι που χρειάζεται τη μέγιστη συγκέντρωση. Από την άλλη η νεαρή που κλαίει ουρλιάζοντας και πετά το βιβλίο στον απέναντι τοίχο δεν είναι κάτι που θα ήθελα να ξαναδώ. Αν και το συγκεκριμένο βιβλίο (Το τραγούδι του Αχιλλέα, της Madeline Miller) μάλλον είχε την τύχη που του άξιζε.