Την Παρασκευή, που μόλις πέρασε, στις 30 Μαΐου 2025, 27 φορείς του πολιτιστικού πεδίου, συνυπέγραψαν επιστολή την οποία έστειλαν στην Ιφιγενείας, απευθυνόμενοι, συγκεκριμένα, στην υφυπουργό Πολιτισμού δρ Βασιλική Κασσιανίδου, στη γενική διευθύντρια του Υφυπουργείου Πολιτισμού Εµµανουέλα Λαµπριανίδη και στη διευθύντρια Τμήματος Σύγχρονου Πολιτισμού δρα Ιωάννα Χατζηκωστή, σε μια προσπάθεια «δημόσιας παρέμβασης», όπως τη χαρακτηρίζουν.

Σε αυτή την επιστολή για άλλη μια φορά, αντιδρούν συλλογικά, για τον τρόπο που πλέον γίνεται ο καταμερισμός ενός από τα χορηγικά προγράμματα, την ώρα που δέκα μέρες περίπου πιο πριν, φορείς εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για το πρόγραμμα «ΚΥΠΡΙΑ». Αυτή τη φορά, πρόκειται για το πρόγραμμα «Πολιτισμός ΙΙ» από το οποίο στηρίζεται σχεδόν η πλειοψηφία των πολιτιστικών οργανισμών αλλά και εργαζομένων, αφού αφορά τον τομέα των εικαστικών, της μουσικής, της λογοτεχνίας, του χορού, του θεάτρου, του κινηματογράφου ακόμα και προτάσεις που έχουν στόχο τη διατήρηση του παραδοσιακού πολιτισμού και της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.

Ένα από τα θέματα που θέτουν, δε, είναι μάλλον κοινό και με αυτό που διατυπώθηκε και από άλλους φορείς του πολιτισμού για το «ΚΥΠΡΙΑ». Οι 27 που συνυπογράφουν, σε αυτή την περίπτωση, αναφέρουν ότι με την εξομοίωση του ποσοστού χρηματοδότησης στο 80% καταγράφεται πια αποκλεισμός του 60% των προτάσεων που έχουν αιτηθεί επιχορήγηση από το πρόγραμμα «Πολιτισμός ΙΙ» για το 2025, ενώ σημειώνουν ότι δεν τίθεται θέμα αύξησης των αιτήσεων αφού πέρσι ήταν περισσότερες και με λιγότερο διαθέσιμο κονδύλι. 

Τονίζουν ακόμη ότι «η διαδικασία, αντί να ενισχύει τη συνεργασία, εντείνει τον ανταγωνισμό, υπονομεύοντας τη δυνατότητα συλλογικής ανάπτυξης», καθώς «δεν έχει διασφαλιστεί η πρόσβαση στα στοιχεία και τα προσόντα των αξιολογητών, γεγονός που περιορίζει την αξιοπιστία της διαδικασίας».

Επιπλέον, προσθέτουν πως «η κατανομή των πόρων εγείρει σοβαρά ερωτήματα ως προς τη διαφάνεια για τις επιλογές των αξιολογητών και τη στρατηγική στόχευση της διεύθυνσης».

Ως εκ τούτου, καλούν το υφυπουργείο να:

• «προβεί σε ουσιαστική αύξηση του προϋπολογισμού, με στόχο τη χρηματοδότηση τουλάχιστον του 70% των προτάσεων που πληρούν τις βασικές προϋποθέσεις,
•  επαναξιολογήσει συνολικά το σύστημα αξιολόγησης, καθιερώνοντας σαφείς οδηγίες, ενδιάμεσες βαθμολογικές κατηγορίες και ουσιαστική ανατροφοδότηση, προκειμένου να ενισχυθεί η ποιότητα της διαδικασίας και η εμπιστοσύνη στον θεσμό,
• διασφαλίσει την εξειδίκευση και την αντικειμενικότητα των αξιολογητών, αποτρέποντας τις συγκρούσεις συμφερόντων, με σαφή κριτήρια επιλογής,
• επαναστελεχώσει το τμήμα με έμπειρους λειτουργούς των Εικαστικών».

Αυτό που θα πρέπει, αρχικά, να προβληματίσει την Ιφιγενείας, είναι το γεγονός πως πρόκειται για ένα πρόγραμμα το οποίο ναι μεν στηρίζει τους πολιτιστικούς οργανισμούς [ίσως και για την επιβίωσή τους], ωστόσο είναι ένα σχέδιο το οποίο διατηρεί το επίπεδο του πολιτιστικού προϊόντος του τόπου και στοχεύει στην ανάπτυξή του. Εάν λοιπόν, το 60% των προτάσεων δεν πήραν χρηματοδότηση, τότε αυτό ίσως να αλλάζει δραστικά την ποιότητα αυτού του προϊόντος. 

Αν και γνωρίζουμε πως λαμβάνουν πολλά παράπονα, ανησυχίες και αρκετές επιστολές για πολλά ζητήματα για τα οποία κάποτε δεν έχουν και τη δυνατότητα να ελέγξουν... οι 27 φορείς, με ηχηρές παρουσίες, φέρνουν στο προσκήνιο ότι μάλλον υπάρχει πρόβλημα επικοινωνίας. Έστω κι αν υπάρχει, δηλαδή, η εντύπωση στην Ιφιγενείας ότι οι αλλαγές είναι για καλό και θα φέρουν, προφανώς, και δυσκολίες... πρέπει να αρχίσουν ξανά να συναντούν τις ενώσεις, τους συνδέσμους και εκπροσώπους των φορέων για να ακούσουν τα προβλήματα του σήμερα. Στο μέλλον ίσως να διαμορφωθεί το «ιδανικό» οικοσύστημα το οποίο μπορεί και να μην χρειάζεται τα χορηγικά προγράμματα, ωστόσο, στο σήμερα, αυτό δεν ισχύει και φαίνεται πως βρισκόμαστε μπροστά σε μία, ας πούμε, -καμπή- η οποία είτε θα δημιουργήσει νέες διόδους για ανάκτηση πόρων είτε θα «διαγράψει» σημαντικούς πολιτιστικούς πνεύμονες. 

Πάντως, τον διάλογο, δεν τον συστήνουμε μόνο εμείς. Οι 27 πολιτιστικοί φορείς στην επιστολή τους δείχνουν πως δεν θέλουν να αντιδράνε μόνο και να «στοιβάζονται» οι αμέτρητες επιστολές που ήδη έστειλαν στο υφυπουργείο. Επισημαίνουν την ανάγκη για περαιτέρω συστηματικό και θεσμοθετημένο διάλογο και χάραξη σαφούς πολιτιστικής πολιτικής που να ενισχύει την πολυφωνία, την καινοτομία και τη βιωσιμότητα. Επίσης, υπογραμμίζουν πως η «έλλειψη συστηματικής ενημέρωσης δυσχεραίνει την ανάπτυξη συνεργειών και επιτείνει το χάσμα μεταξύ θεσμών και των πραγματικών αναγκών του πεδίου».

Τέλος, πρέπει να πούμε πως μέσα από τη συγκεκριμένη επιστολή αναδεικνύεται και μια ανησυχία του τομέα των εικαστικών και για το ίδιο το Υφυπουργείο Πολιτισμού. Συγκεκριμένα, γίνεται αναφορά σε μια «συνεχιζόμενη αποδυνάμωση του τομέα των εικαστικών εντός του ήδη υποστελεχωμένου Τμήματος Σύγχρονου Πολιτισμού, λόγω της αποψίλωσής του από εξειδικευμένο, έμπειρο προσωπικό, η οποία προκαλεί έντονο προβληματισμό». Άραγε είναι καιρός για απώλειες προσωπικού που έχουν πείρα; 

Την επιστολή, στην οποία αναφερθήκαμε, τη συνυπογράφουν οι εξής οργανισμοί:

1.       ABR - Alternative Brains Rule

2.       Art Seen

3.       Celadon Center for the Arts

4.       Ένωση Γραφιστών και Εικονογράφων Κύπρου

5.       P.S. Artist Led Projects

6.       Graphic Stories Cyprus

7.       Ίδρυμα Νίκος Κουρούσιης

8.       NeMe

9.       NiMAC [Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας, Συνεργασία: Ίδρυμα Πιερίδη]

10.     MAMA Contemporary

11.      Point Centre for Contemporary Art

12.     Phaneromenis 70

13.     Sic. Contemporary culture

14.     Σύνδεσμος Αγγειοπλαστών Κεραµιστών

15.     Σύνδεσμος Εικαστικών Καλλιτεχνών και Θεωρητικών Τέχνης - φυτώριο

16.     Terra Arte Cy

17.     Korai Project Space

18.     Kimonos Art Centre

19.     Φωτοδός

20.     Urban Gorillas

21.     D6 Culture EU

22.     Ξαρκής

23.     Επιμελητήριο Καλών Τεχνών Κύπρου - ΕΚΑΤΕ

24.     Κύπριοι Χαράκτες

25.     Κέντρο Παραστατικών Τεχνών ΜΙΤΟΣ

26.     Υπόγεια Σκηνή/ Πολυχώρος Συνεργείο

27.     Actus Anima