Με αφορμή τα 25 χρόνια διοργάνωσης του Μαραθωνίου Θερινών Προβολών στον θερινό κινηματογράφο «Κωνστάντια», κάνουμε ένα αφιέρωμα στην πορεία του, μοιράζοντας ιστορίες από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του μέχρι την τωρινή εποχή. Ο ιδιοκτήτης του «Κωνστάντια» Κύπρος Παπακυπριανού, ο διευθυντής του Θεάτρου ΕΝΑ αλλά και η διαχειρίστρια του χώρου, έδωσαν μερικές πολύ σημαντικές πληροφορίες και χαρακτηριστικά για τη διαδρομή αλλά και τη λειτουργία του.

Οι πινέζες στον χρόνο-χάρτη

Ο θερινός κινηματογράφος «Κωνστάντια» έχει μεγαλώσει πέντε γενιές, καθώς έχει περάσει χρυσές αλλά και δύσκολες εποχές. Έχει ζήσει τις δικοινοτικές ταραχές του 1963-64, τη χρυσή εποχή των σινεμά, την τουρκική εισβολή, την «κρίση» λόγω της άφιξης της βιντεοκασέτας, καθώς και τη νέα εποχή του κινηματογράφου στην Κύπρο. Είναι ιδιοκτησίας της οικογένειας Παπακυπριανού, η οποία έκτισε και άνοιξε τον συγκεκριμένο χώρο. Ο πατέρας του κυρίου Παπακυπριανού, ο οποίος μας μίλησε για την πορεία του, ήταν λογιστής στον κινηματογράφο «Λουκούδιν» στη Λευκωσία. Γύρω στο 1955-56, ενοικίασε έναν χώρο από την εκκλησία, στον οποίο πια στεγάζεται ένα από τα γήπεδα της περιοχής, και άνοιξε το πρώτο του θερινό σινεμά, το «Άττικον», στην Παλλουριώτισσα. Ο κύριος Παπακυπριανού μας ανέφερε πως το «Άττικον» κτίστηκε κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ. Λίγα χρόνια αργότερα, ο πατέρας του αγόρασε το οικόπεδο, όπου βρίσκεται σήμερα ο κλειστός χώρος του «Κωνστάντια» και τότε, το λειτούργησαν ως χειμερινό σινεμά, καθώς το θερινό ήταν στο οικόπεδο που ενοικίαζαν από την εκκλησία. Αξίζει να σημειωθεί ότι, το «Κωνστάντια» πήρε το όνομα του το από τη μητέρα του κ. Παπακυπριανού, η οποία λεγόταν Κωνσταντία.

Το θερινό σινεμά

«Μετά που πήγαιναν καλά οι δουλειές, ο πατέρας μου αγόρασε το οικόπεδο πίσω από το χειμερινό 'Κωνστάντια' και έτσι αποκτήσαμε δικό μας θερινό γύρω στο 1962 και αφήσαμε το άλλο που ενοικιάζαμε», μας είπε ο κύριος Παπακυπριανού. Ο ίδιος ανέφερε πως την περίοδο που λειτουργούσε από την οικογένειά του προβάλλονταν τρία έργα την εβδομάδα. Το κύριο έργο παιζόταν κάθε Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή και Δευτέρα και συνήθως ήταν γνωστά ελληνικά έργα. «Παίζαμε ταινίες της Βουγιουκλάκη, της Καρέζη κ.λπ.», ανέφερε ο κ. Παπακυπριανού. Τις καθημερινές έπαιζαν ακόμη δύο έργα. Το ένα έργο παρουσιαζόταν κάθε Τρίτη και Τετάρτη και το άλλο κάθε Πέμπτη και Παρασκευή. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, το «Κωνστάντια» έκλεισε και δεν λειτουργούσε για μία περίοδο λίγο πριν την τουρκική εισβολή και λίγο μετά, προς τα τέλη του 1970, όταν ξέσπασε κρίση για τους κινηματογράφους λόγω της εμφάνισης της βιντεοκασέτας. Τότε θεωρείται και το τέλος πολλών άλλων επιτυχημένων κινηματογράφων της εποχής. Μετά το κλείσιμο των σινεμά, η οικογένεια ενοικίασε το χειμερινό και λειτουργούσε ως εργοστάσιο, ενώ το θερινό «Κωνστάντια», λίγα χρόνια μετά την εισβολή, νοικιάστηκε από το Σατιρικό Θέατρο και λειτουργούσε ως θέατρο. Στη συνέχεια, τη δεκαετία του 1990, το ανέλαβε το Θέατρο ΕΝΑ. Τα πρώτα χρόνια γίνονταν οι θεατρικές τους παραστάσεις και αργότερα, το 1998, συνεργάστηκαν με τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες και άρχισε η διεξαγωγή του ΜΘΠ, ο οποίος διοργανώνεται κάθε καλοκαίρι μέχρι και σήμερα.

Δωρεάν προσκλήσεις & ανταλλαγή ταινιών

Σε μία αναδρομή του μυαλού του στο παρελθόν, ο κύριος Παπακυπριανού θυμάται πως όταν ήταν μικρός και λειτουργούσε η οικογένειά του τον κινηματογράφο έδιναν δωρεάν προσκλήσεις στις γυναίκες. Συγκεκριμένα, ανέφερε: «Μια χαρακτηριστική πρωτοβουλία της τότε εποχής, που ήμουνα κι εγώ μικρός, ήταν οι δωρεάν προσκλήσεις που δίναμε στις γυναίκες για τις προβολές που παίζονταν τις καθημερινές. Όπως καταλαβαίνετε, οι γυναίκες έρχονταν με τη συνοδεία των συζύγων τους, οι οποίοι πλήρωναν κανονικά εισιτήριο. Φυσικά, εκείνη την εποχή, οι έξοδοι για ψυχαγωγία ήταν περιορισμένοι και οι κινηματογραφικές προβολές ήταν μία από τις ωραίες εξόδους και γι’ αυτό τα σινεμά ήταν όλα γεμάτα από κόσμο».

Ένα άλλο δείγμα της εποχής κατά την οποία ο κινηματογράφος και οι ταινίες ήταν ακόμη σε πρώιμα στάδια ήταν η μεταφορά της ταινίας από το ένα σινεμά στο άλλο. Ο κύριος Παπακυπριανού είπε χαρακτηριστικά: «Θυμάμαι επίσης πως τα κύρια έργα τα προβάλλαμε την ίδια μέρα με το Καϊμακλί. Για παράδειγμα, εάν έπαιζε μία ταινία της Φίνος Φιλμ στις 20.00 στο δικό μας θερινό, παίρναμε την κόπια, στο διάλειμμα, και τη μεταφέραμε τρεχάτοι στο Καϊμακλί. Εκεί προβαλλόταν γύρω στις 20.30 και αυτή η πρακτική γινόταν εναλλάξ. Με αυτόν τον τρόπο, το καθένα είχε τους δικούς του πελάτες και γέμιζαν και τα δύο».

Το Θέατρο ΕΝΑ & ο Μαραθώνιος

Για την πρόσφατη πορεία του θερινού σινεμά της Λευκωσίας αποταθήκαμε στον διευθυντή του Θεάτρου ΕΝΑ Ανδρέα Χριστοδουλίδη, το οποίο ενοικιάζει τον χώρο από τη δεκαετία του '90. «Πέρασε χρυσές εποχές, το χειμερινό τώρα λειτουργεί ως γκαλερί και το θερινό σινεμά χρησιμοποιείται κυρίως για τη διεξαγωγή του Μαραθωνίου Θερινών Προβολών και κατά καιρούς φιλοξενεί παραστάσεις του Θεάτρου ΕΝΑ ή άλλες μικρές εκδηλώσεις», επεσήμανε ο κ. Χριστοδουλίδης.

Όπως αναφέρθηκε, το «Κωνστάντια», λόγω της τοποθεσίας του, βρίσκεται σε γειτονιά, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μεταμεσονύχτιες μουσικές ή άλλες εκδηλώσεις καθώς μερικοί από τους γείτονες δεν χαίρονται ούτε με τον τωρινό τύπο λειτουργίας του. Σύμφωνα με τον διευθυντή του Θεάτρου ΕΝΑ, ο Μαραθώνιος Θερινών Προβολών (ΜΘΠ) άρχισε επί υπουργίας Ουράνιου Ιωαννίδη (1996-1998) και ήταν μία δική του πρωτοβουλία και διοργανώνεται σε συνεργασία με τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υφυπουργείου Πολιτισμού μέχρι και σήμερα. Φέτος μάλιστα κλείνει 25 χρόνια. Για τον ΜΘΠ, ο ιδιοκτήτης μας είχε πει τη φράση «η πορεία του Μαραθωνίου και το γεγονός ότι αντέχει μέχρι σήμερα δείχνει τη δίψα του κόσμου για ποιοτικό κινηματογράφο».

Ο χώρος έχει ακόμη μία αίγλη από τα παλιά αλλά και μία φρέσκια νότα από τον κόσμο που το επισκέπτεται κάθε καλοκαίρι ανελλιπώς. Γι' αυτά μίλησε η Έφη Παλάλλα, διαχειρίστρια του χώρου.

«Να πούμε, αρχικά, πως το 'Κωνστάντια' έχει σταθερό κοινό και κάθε χρονιά έρχονται περίπου οι ίδιοι. Φέτος ήταν η χρονιά που είδαμε περισσότερους νεαρούς. Έχει κοινό που ερχόταν στον κινηματογράφο μας από τον καιρό που ήταν παιδιά και λένε πως μεγάλωσαν με αυτό και συνεχίζουν να έρχονται. Οι άνθρωποι που έρχονται εδώ αγαπούν το μέρος αυτό. Πολλές φορές, θα τους δεις να σηκώνονται να χειροκροτούν από τον ενθουσιασμό τους ή πολλοί από αυτούς, μετά το τέλος του έργου, μένουν και ανοίγουν αυθόρμητα συζητήσεις για το έργο και το πρόγραμμα των επόμενων ημερών μαζί μας».

Συμπλήρωσε μάλιστα πως ο χώρος είναι η έξοδος πολλών ηλικιωμένων της περιοχής, οι οποίοι έρχονται σχεδόν κάθε βράδυ, ιδιαίτερα την περίοδο του Δεκαπενταυγούστου, όποτε και ο κόσμος είναι πιο λίγος λόγω διακοπών. Οι ηλικιωμένοι γείτονες, ωστόσο, δίνουν σταθερά το παρών τους. Η ίδια αναφέρθηκε και στα απρόοπτα αλλά και την ιδιομορφία του «Κωνστάντια»: «Ο θερινός κινηματογράφος έχει και πολλά απρόοπτα, πετάνε πουλιά, γάτες τριγυρίζουν μπροστά από την οθόνη ή και ανάμεσα στους θεατές. Οι γάτες κυρίως κάνουν διάφορα, με αποτέλεσμα να δημιουργούν αστείες και χαριτωμένες στιγμές. Ωστόσο, έχουμε και μερικά περίεργα παράπονα, όπως μια κοπέλα που μας είπε να κόψουμε τη συκιά που υπάρχει στην περίμετρο του χώρου διότι την ενοχλεί και της δημιουργεί φαγούρα».

Ένας ιδιαίτερος χώρος λοιπόν με ιστορία 60 και πλέον χρόνια, ο οποίος φιλοξενεί κάθε χρονιά μια σειρά επιλεγμένων ταινιών ευρωπαϊκού κινηματογράφου. Οι φετινές προβολές συνεχίζονται μέχρι και τις 10 Σεπτεμβρίου.

Προβολές του ΜΘΠ στον θερινό κινηματογράφο «Κωνστάντια»:

03 Σεπτεμβρίου 2023: Νυχτερινοί Επισκέπτες / The Passengers of the Night

06 Σεπτεμβρίου 2023: Η Χιονάτη Πεθαίνει στο Τέλος / Snow White Dies at the End

07 Σεπτεμβρίου 2023: 1976

08 Σεπτεμβρίου 2023: Ο Δράκος και η Πριγκίπισσα / Belle

09 Σεπτεμβρίου 2023: Αναζητώντας τη Φετινέ / Missing Fetine

10 Σεπτεμβρίου 2023: Joyland