Η «Φόνισσα» σαν ένα διαχρονικό αριστούργημα έχει διασκευαστεί πολλές φορές για το θέατρο ποτέ όμως δεν έχει πάρει αυτό που του αξίζει σαν έργο από τον κινηματογράφο.

Το 1974, ο Κώστας Φέρρης, με τη Μαρία Αλκαίου σαν πρωταγωνίστρια, έκανε τη δική του, πρωτότυπη για την εποχή, ταινία (πιο πρόσφατα, το 2012, η Στέλλα Αρκέντη την αδύναμη δική της).

Σήμερα, η Εύα Νάθενα, ως τώρα αναγνωρισμένη σκηνογράφος / ενδυματολόγος, εδώ στην πρώτη της σκηνοθετική δουλειά, αναμετριέται με το θρύλο του Παπαδιαμάντη με μία άλλη προσέγγιση, αυτή του μαξιμαλισμού και της μεγάλης παραγωγής.

Περίληψη:

Σε ένα δυστοπικό νησί της Ελλάδας γύρω στο 1900, η Χαδούλα, χήρα Ιωάννου Φράγκου είναι μια γυναίκα που έχει μάθει να επιβιώνει στην ανδροκρατούμενη, πατριαρχική κοινωνία υπηρετώντας αυτό που της πέρασε η μητέρα της – μια σκυτάλη δύσκολη, που διαιωνίζει την υποτίμηση και την κατώτερη μοίρα της γυναίκας. Η Χαδούλα επαναστατεί μέσα της και αυτό δεν θα αργήσει να συμβεί και προς τα έξω. Τα μικρά κορίτσια του νησιού γίνονται θύματα του ξεσπάσματός της. Αφαιρώντας τους τη ζωή, η ίδια νιώθει ότι τα απαλλάσσει από το κοινωνικό φορτίο που η ύπαρξή τους επιφέρει. Οι πράξεις της κάποια στιγμή αυτονομούνται και τη φέρνουν αντιμέτωπη με τον νόμο. Εγκαταλείπει το σπίτι της και βρίσκει καταφύγιο στη φύση. Όμως, όσο και αν η ηθική της τής υπαγορεύει ότι έπραξε σωστά, στην πραγματικότητα το χρόνιο τραύμα της την ακολουθεί παντού. Το τέλος έρχεται σαν λύτρωση.

Ποια είναι όμως η «Φόνισσα» που θα δούμε στην μεγάλη οθόνη με την Καριοφυλλιά Καραμπέτη;

Το εμβληματικό έργο του Παπαδιαμάντη αφορά τη Φραγκογιαννού, μια ηλικιωμένη χήρα περιτριγυρισμένη από τις κόρες της και περιζήτητη από όλο το χωριό (η δράση τοποθετείται στη Σκιάθο): είναι εκείνη που ξέρει πώς να φροντίζει τις γυναίκες που έχουν υποστεί βία από τους άντρες τους, κι είναι εκείνη που ύστερα από ένα βλέμμα, μια σιωπηλή οδηγία του άντρα της οικογένειας, θανατώνει τα νεογέννητα αν έχουν την ατυχία να γεννηθούν κορίτσια. Ώστε να μην δεσμευτούν οι φτωχές οικογένειες στη μελλοντική υποχρέωση της προίκας.

Οι επιλογές της σκηνοθέτη Εύας Νάθενα δεν κρύβουν καθόλου αυτό που θέλουν να πουν και όλα είναι ξεκάθαρα στην ταινία, όπως ακριβώς είναι και στο βιβλίο. Η Νάθενα παίρνει ένα έργο εμπνευσμένο στις αρχές του προηγούμενου αιώνα και, χωρίς καμία απόπειρα να το φέρει στα μέτρα των ημερών μας, στον σημερινό λόγο ή με κάποια πιθανή εκβιαστικά μοντερνιστική διάθεση ή οπτική, καταφέρνει με θαυμαστή ειλικρίνεια και ευθύτητα, να δείξει τη θέση μιας τέτοιας ιστορίας –τελικά– στο δύσκολο σήμερα.

Είναι η πρώτη φορά που το έργο δίνεται τόσο σκληρά στην οθόνη κι αυτό έχει αντίκτυπο αμέσως στον θεατή. Η Φραγκογιαννού είναι λιγομίλητη, δύσκολη και μυστήρια μορφή, όπως ακριβώς την είχε σκιαγραφήσει ο συγγραφέας Παπαδιαμάντης.

Η Εύα Νάθενα κάνει σωστή δουλειά στο να δείξει την απέραντη βαρβαρότητα εκείνων των ημερών και τον χθόνιο κόσμο της ελληνικής νησιώτικης επαρχίας. Έργο δύσκολο να φέρει σε πέρας ένας σκηνοθέτης, εκείνη όμως το πετυχαίνει και φυσικά πάντα με την εκπληκτική ερμηνεία της Καριοφυλλιάς Καραμπέτη.

Γυρισμένο ως κινηματογραφικό παρθενικό ταξίδι από την θεατρική σκηνογράφο και ενδυματολόγο Εύα Νάθενα (και με δουλειά στο σινεμά, έχοντας πάρει στο παρελθόν υποψηφιότητες για βραβεία Ίρις και με τις δύο ιδιότητές της), και γραμμένο από την Κατερίνα Μπέη, πάνω σε μια σεναριακή σύλληψη της ίδιας της Νάθενα, αυτό το φιλμ ξέρει από την πρώτη στιγμή πώς να σου αποτυπώσει στο δέρμα ένα απολύτως δικό του αισθητικό σημάδι, να δημιουργήσει έτσι έναν απόλυτα καινοφανή, σαφή κόσμο μες στον οποίο αναπτύσσεται.

Ταυτότητα

Σκηνοθεσία–Production Design-Koστούμια: Εύα Νάθενα
Σενάριο: Κατερίνα Μπέη
Concept Development- Script Editor: Εύα Νάθενα
Historical & Scientific consultant: Μαρία Τουγιανίδου
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Παναγιώτης Βασιλάκης
Casting: Σωτηρία Μαρίνη, Άκης Γουρζουλίδης
Μοντάζ: Αγγέλα Δεσποτίδου
Μουσική: Δημήτρης Παπαδημητρίου
Μιξάζ: Κώστας Βαρυμποπιώτης
Μακιγιάζ: Εύη Ζαφειροπούλου
Hair Stylist: Χρόνης Τζήμος
Ήχος: Μαρίνος Αθανασόπουλος
Πρωταγωνιστούν: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Μαρία Πρωτόπαππα, Έλενα Τοπαλίδου, Πηνελόπη Τσιλίκα, Γεωργιάννα Νταλάρα, Χρήστος Στέργιογλου, Στάθης Σταμουλακάτος, Δημήτρης Ήμελλος, Χριστίνα Μαξούρη, Όλγα Δαμάνη, Έρση Μαλικένζου, Αντώνης Τσιοτσιόπουλος, Αγορίτσα Οικονόμου, Μιχάλης Οικονόμου, Βερόνικα Δαβάκη, Νίκη Παπανδρέου, Μάνια Παπαδημητρίου, Μαρία Σκουλά, Γιάννης Τσορτέκης, Γαλήνη Χατζηπασχάλη, Ρίτα Λυτού, Λωξάντρα Λούκας, Αριάδνη Βελλή
Παραγωγοί: Διονύσης Σαμιώτης, Κώστας Λαμπρόπουλος

*Στην Κύπρο, προβάλλεται στις μεγάλες οθόνες των κινηματογράφων από την Πέμπτη 30 Νοεμβρίου 2023 και το πρόγραμμα εμφανίζει καθημερινά προβολές, στις 19.45 & 22.15, μέχρι και τις 6 Δεκεμβρίου 2023.

Πληροφορίες από cnn.gr