Στη σκληρότητα της ζωής και τους περιορισμούς βρίσκεις την τέχνη ή ίσως τελικά εκεί να εργάζεται; Σίγουρα, βέβαια, στο γνωστό για αρκετούς «τρίγωνο της Μαρίκκας» συναντήσαμε έναν σπουδαίο Κύπριο σκηνοθέτη. Έναν άνθρωπο που εξερευνεί και ξύνει πληγές της κυπριακής κοινωνίας από εποχές μακρινές, αλλά πολύ κοντά στο συγκείμενο το οποίο βίωσαν παλαιότερες γενιές και γνωρίζουν ή ανακαλύπτουν οι νεότερες. Γεγονότα που στήνονται σαν ένα παραμύθι, το οποίο παρουσιάζει ιστορίες που ίσως δεν ειπώθηκαν ή έμειναν στο περιθώριο και στην ψυχή της σκληρής ζωής των ανθρώπων της εποχής που προσεγγίζει. Σε ένα πολύ επιμελημένο κυπριακό κάδρο, βέβαια, το οποίο σκαλίσαμε μέσα από μια κουβέντα με τον σκηνοθέτη για το σινεμά, τη Λεμεσό και την Κύπρο μιας άλλης εποχής, τα βραβεία αλλά και τη νέα ταινία που περιμένουμε να δούμε, μάλλον την επόμενη χρόνια, για το «Πώς περάσαμε τα Χριστούγεννα».

Πρόσφατα σου απένειμαν τον Ορφέα Καλύτερης Σκηνοθεσίας του Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου του Λος Άντζελες με την τελευταία σου ταινία «Africa Star»...

Ναι, τα βραβεία είναι καλοδεχούμενα. Ξέρεις είναι ένας δρόμος που βοηθάει στη χρηματοδότηση της επόμενης ταινίας. Κάποτε, λόγω της χρηματοδότησης, μπορεί να βρεθεί κάποιος στο τρυπάκι και να γίνει αυτοσκοπός. Βέβαια είναι και πάρα πολλά τα φεστιβάλ κινηματογράφου πια, όλα γίνανε πιο εύκολα με την ψηφιοποίηση. Παλαιότερα, έπρεπε να στείλουμε το φιλμ, πλήρωνες και ένα υπέρογκο ποσό για να πάει.. είχες έγνοια αν θα καταστρεφόταν από τις ακτίνες που περνούσε στο αεροδρόμιο, εάν τον σακατέψουν στην προβολή.. κ.ά. Ήταν γενικότερα μεγάλη διαδικασία, φυσικά δεν λέω πως ήταν καλύτερα ή χειρότερα... ήταν διαφορετικά. Έχουν τα καλά και τα κακά τους. Π.χ. Ίσως καλλιεργούν επίσης μια νοοτροπία και μία αισθητική. Δηλαδή, αρχίζεις να σκέφτεσαι ταινίες που θα αρέσουν στο φεστιβάλ, διότι αν σκεφτεις τέτοιου είδους ταινίες δεν υπάρχει κι άλλος τρόπος να τις δει ο κόσμος. Είναι μέσω των φεστιβάλ. Κι αυτό συμβαίνει παντού, όχι μόνο στην Κύπρο. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικά, φυσικά. Και τώρα, αυτό το βραβείο μάλλον θα έχει και μία περιπέτεια, διότι πρέπει να έρθει από το Λος Άντζελες στην Κύπρο. Βρήκαμε έναν ενδιάμεσο σταθμό πάντως, θα μου το φέρουν Αθήνα, αλλά τώρα αν βρεθεί στο σωστό άτομο για να έρθει Κύπρο, θα δείξει το πώς θα εξελιχθεί, έχει πλάκα.

Εκτός από το βραβείο, το τελευταίο διάστημα, περιπέτεια μάλλον ήταν και τα γυρίσματα της επόμενης ταινίας. «Πώς περάσαμε τα Χριστούγεννα», λοιπόν;

Ναι.. μία ταινία με τίτλο «Πώς περάσαμε τα Χριστούγεννα;» της οποίας τα γυρίσματα έγιναν τον Μάη-Ιούνη. Ήταν είτε τώρα, είτε του χρόνου τα Χριστούγεννα. Ο Μάιος ήταν καλός, χτυπά όμως… ο Ιούνης με 43 και 44 βαθμούς Κελσίου. Με τις κουβέρτες, τις πατανίες, τα βαμβακερά παπλώματα και τα παλτά. Είχαμε φυσικά φορητά κλιματιστικά, αλλά… την ώρα του πλάνου έπρεπε να κλείνουν λόγω του ήχου. Βέβαια, πολλά που τα γυρίσματά μας ήταν νυχτερινά, οπότε γλυτώσαμε λίγο από τη ζέστη. Οι τελευταίες μέρες ήταν δύσκολες, ωραία περιπέτεια. Περάσαμε όμορφα με τα παιδιά.

Πες μας κάτι για αυτή την ταινία.

Δύσκολη. Στο πρακτικό κομμάτι, αν και φαίνεται εύκολη επειδή είναι γυρισμένη όλη σε μία τοποθεσία, γυρισμένο σε ένα σπίτι. Η κάμερα δεν βγαίνει ποτέ από το σπίτι, ακόμη και τα πλάνα που βλέπουμε έξω – είναι από μέσα και κοιτάζουμε προς τα έξω. Είναι ένας περιορισμός και στην τέχνη οι περιορισμοί είναι καλοί. Το πρώτο πράγμα που κάνει ένας καλλιτέχνης είναι να βάλει τον περιορισμό του, π.χ. λέει θα κάνω ορθογώνιο πίνακα, τετράγωνο ή landscape, και σιγά - σιγά με τον κάθε περιορισμό που βάζεις, αρχίζεις να γίνεσαι δημιουργικός. Είμαι και της άποψης, βέβαια, ότι οι πιο δημιουργικές στιγμές είναι εκείνες που αντιμετωπίζουν δυσκολία. Καμιά φορά, το παρακάνουμε από ό,τι πρέπει.

Και πού μας τοποθετεί;

Χριστούγεννα του 1963. Δικοινοτικές ταραχές, 21 Δεκεμβρίου. Και η ιστορία της ταινίας αρχίζει 24 Δεκεμβρίου με την ιδέα ότι μία οικογένεια Ελληνοκυπρίων παγιδεύεται μέσα σε ένα σπίτι στην παλιά Λευκωσία, ανάμεσα σε δύο πλευρές, και δεν μπορεί να φύγει για μερικές μέρες. Και όπως διαλύονται όλα γύρω τους, διαλύονται και αυτοί εσωτερικά σαν οικογένεια. Συμβαίνουν διάφορα. Απέναντι, ένας Τουρκοκύπριος γείτονας ο οποίος ρισκάρει μέσα στη νύχτα να τους δώσει χριστουγεννιάτικα δώρα. Ας πούμε ότι είναι ιστορίες που κυκλοφορούν στην οικογένειά μου, που καταγόμαστε από την Ομορφίτα. Και τώρα, γυρίζαμε σε ένα σπίτι που ήταν ακριβώς 600 μέτρα μακριά από το σπίτι της γιαγιάς μου. Υπάρχουν κι άλλα και θα τα δείτε επί οθόνης.

Μια σχέση - αγάπη μίσους με τον τόπο, η οποία παρουσιάζεται στο έργο σου.

Αυτό μπορεί να το κρίνει το κοινό αλλά γενικά είμαι παραμυθάς. Δεν κάνουμε καταγραφή της ιστορίας, είναι παραμύθια. Σε αυτά τα παραμύθια έχει πράγματα που προφανώς έχει πράγματα που αγαπώ και πράγματα που απεχθάνομαι. Αγαπώ πάρα πολύ κάποιες πτυχές της Κύπρου, νομίζω υπάρχει μία νοσταλγία. Χωρίς βέβαια να σημαίνει ότι δεν με ενδιαφέρει το παρόν ή δεν προσδοκώ στο μέλλον. Αισθάνομαι κιόλας ότι, είμαστε λίγοι της γενεάς μου, και νιώθω πως χρειάζεται να πούμε για την εποχή που βιώσαμε, την εποχή που όταν έσπαζε κάτι, το έφτιαχνες. Τώρα δεν συμφέρει. Να έβλεπες πώς ήταν κάποτε τα σπίτια στη Λεμεσό, θα πάθαινες πλάκα, στα Λεύκαρα. Χρώματα, αρχιτεκτονική… Και η νέα γενιά μεγαλώνει με την κυρίαρχη αφήγηση που δεν έχει καμία σχέση με αυτή την αφήγηση που ονομάζουμε «ανείπωτη», αυτή που βρίσκεται στο περιθώριο και αυτήν που κουβαλάμε μέσα μας, βαθιά, και δεν βγαίνει στην επιφάνεια. Και αυτά πρέπει να λέγονται μέσα από την τέχνη, αυτά με ενδιαφέρουν, αυτά τα ανείπωτα, που χρειάζονται σκάλισμα. Ψάχνοντας τη σκληρότητα του κόσμου, εκφράζεις πολιτική. Ακόμα κι όταν λες πως η τέχνη δεν είναι πολιτική, εκφράζεις μία πολιτική άποψη.

Πότε άρχισε η επαφή-σχέση με το σινεμά;

Όταν ήμουν μικρός έκανα καραγκιόζη στον μαχαλλά. Τότε, άρχισε η πρώτη μου επαφή με το σινεμά, μέσα από τον καραγκιόζη που κάναμε στις χαρτόκουτες στη γειτονιά. Η γενιά μου μεγάλωσε στα σινεμά, είχε αρκετά η Κύπρος. Στη Λεμεσό μπορεί να είχε 10-12 σινεμά. Στη Γλάδστωνος είχε σίγουρα έξι-επτά. Το Ρίο, το Ζάππειο, η Ακρόπολις, το Αθήνα, το Αλάμπρα ήταν μερικά από τα θερινά. Και μετά, ήταν και τα χειμωνιάτικα, όπως τα λέγαμε τότε, το Ριάλτο, το Παλλάς (τώρα Παττίχειο), το Ρεκάλ, το Ταξίμ κ.ά. Μετά, στην ενήλική μου ζωή άρχισε λίγο παράδοξα, έκανα ραδιόφωνο στο Κανάλι 6 και στη συνέχεια ήμουν τηλεοπτικός ανταποκριτής στον Λόγο, μετά έκανα το πρώτο μου ντοκιμαντέρ, κάποιες σειρές στην τηλεόαραση και φτάσαμε μέχρι την Espresso και το Kalabush, τη RoseMarie, Africa Star και τώρα το «Πώς περάσαμε τα Χριστούγεννα;»

Εκτός από κινηματογράφο, ασχολήθηκες με θέατρο, ποίηση και άλλα πολλά.

Ναι, ασχολήθηκα περισσότερο με το θέατρο. Έχω σκηνοθετήσει και στον ΘΟΚ, όμως τα τελευταία χρόνια η έδρα μου είναι η Λεμεσός. Συνεργάστηκα με την ΕΘΑΛ, το Θέατρο VERSUS και τον Πολυχώρο Συνεργείο. Έναν πολύ ωραίο χώρο, εναλλακτικό με άλλο κόσμο. Το έχω ζήσει αυτό το κομμάτι. Κι αν με ρωτήσει κανείς, θέατρο ή σινεμά; Θα πω σινεμά, είμαι κινηματογραφιστής.

Τυχαία ήρθα σε επαφή και με ένα κείμενό σου, το «Η ιστορία του αμμαδκιού που ποσ̆επάζει»

Έχω γράψει τρία θεατρικά, τα σενάρια των ταινιών μου, σενάρια για σειρές στη τηλεόραση και πελλάρες στο facebook. «Η ιστορία του αμμαδκιού που ποσ̆επάζει» γράφτηκε το 1994, πολύ πριν τα σόσιαλ μίντια. Μετά από κάποια χρόνια το ανάρτησα σε ένα προσωπικό μπλογκ το οποίο υπήρξε μόνο για λίγους μήνες. Δεν εκδόθηκε ή δημοσιεύθηκε κάπου αλλού, όμως το κράτησαν μερικοί, φαίνεται άγγιξε κι άλλον κόσμο, ειδικότερα νέους ανθρώπους. Ωστόσο, εκτός από διάφορες αναδημοσιεύσεις που μπορεί να έγιναν στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, ακούγομαι να το διαβάζω στο τέλος του ντοκιμαντέρ «Tongue» των Παναγιώτη Αχνιώτη και Ανδρέα Αναστασιάδη.