Terlikkas x Fuzz Bus. Το όνομα του Μιχάλη Ττερλικκά έχει ταυτιστεί, για πολλούς, με την κυπριακή παράδοση. Τον τελευταίο χρόνο, όμως, συμμετέχει σε ένα αλλιώτικο ταξίδι, αυτό των Fuzz Bus, οι οποίοι ενώνουν δυνάμεις με την παράδοση και παραδίδουν ένα μοναδικό ηχητικό αποτέλεσμα, το οποίο εξελίσσεται μέσα από τον αυτοσχεδιασμό και τη δική τους ταυτότητα, που τοποθετείται στο τζαζ ροκ.

Το «Π» συνάντησε τον Μιχάλη Ττερλικκά και τον Λευτέρη Μουμτζή, στο Eleven63 Studio. Δύο άτομα που βρέθηκαν σε ένα μπαρ (Κασκαντέρ) στα Λύμπια και από εκεί ξεκίνησε αυτό το ταξίδι το οποίο εξελίχθηκε σε μία σειρά συναυλιών «έξω που τα νερά τους», μαζί με όλη την μπάντα των Fuzz Bus, η οποία απαρτίζεται από τον Ερμή Μιχαήλ, τον Ανδρέα Παντελή και τον Νικόλα Τσαγγάρη.

Η αρχή

Πώς ξεκίνησε αυτή η συνεργασία; Αυτή ήταν η πρώτη ερώτηση. Τον λόγο παίρνει ο Λευτέρης, ο οποίος αρχίζει να διηγείται την αφορμή για αυτό το ταξίδι. Ο ίδιος εξιστορεί: Θυμάμαι να είμαι στο Κασκαντέρ, να πηγαίνω να πάρω ποτό από το μπαρ, και να είναι εκεί ο κύριος Μιχάλης και να κάθεται. Μου φώναξε: Εε Λευτέρη, τούτα τα πράματα που κάμμετε, έχει τίποτε να κάμουμε τζι εμείς;».

«Έσιει τίποτε που μπορεί να μας ενδιαφέρει; Κάτι τέτοιο του είχα πει», λέει ο Μιχάλης Ττερλικκάς. Ο Λευτέρης, συνεχίζει, αναφέροντας πως τότε του είχε απαντήσει πως θα τον έπαιρνε τηλέφωνο να το συζητήσουν, καθώς εκείνη τη στιγμή βρισκόταν με φίλους. «Κι όντως τον πήρα τηλέφωνο και συναντηθήκαμε ξανά στο Κασκαντέρ με τον Αντρέα Τραχωνίτη και συζητήσαμε, πρώτα, για το Μουσικό Χωριό Φέγγαρος. Μετά από αυτό, είχα πει του Αντρέα πως θέλω να παίξει ο Ττερλικκάς στον Φέγγαρο, ωστόσο του είχα δηλώσει πως δεν ήθελα να παίξει όπως παίζει πάντα, ήθελα να κάνουμε κάτι διαφορετικό. Και εκείνος, μου είχε προτείνει την ιδέα να παίξουμε μαζί, με τους Fuzz Bus. Άρα, η ιδέα της σύμπραξης ήταν του Ανδρέα. Έτσι, ρώτησα τον Μιχάλη: Τι λες;», προσθέτει. Ο Ττερλικκάς, αναφέρει πως ο Λευτέρης του είχε εξηγήσει την ιδέα και αυτός θυμάται να του λέει: Δηλαδή, όλα αυτά θα είναι πολύ «έξω που τα νερά μου». «Ύστερα, όταν κατάλαβα τι κάνουν και αυτοί, συνειδητοποίησα πως θα ήταν και για τους Fuzz Bus πολύ «έξω που τα νερά τους»… Οπόταν το ονομάσαμε «Έξω που τα νερά μας», σημειώνει.

Για αυτή την πρώτη επαφή, ο Λευτέρης αναφέρει πως, μετέπειτα, είχε ρωτήσει τον Ττερλικκά, για να μάθει τον λόγο που ο δεύτερος του είχε εκφράσει την επιθυμία να συνεργαστούν, τότε στο Κασκαντέρ. «Ο κ. Μιχάλης, μου είχε απαντήσει πως 'αναγνωρίζει που υπάρχει καλή πρόθεση, ενέργεια…'», λέει.

Όλα αυτά, συμπληρώνει ο Ττερλικκάς, λέγοντας πως «κατάλαβα ότι υπήρχε μία προοπτική… να ταιριάξουν τα μυαλά και οι ιδέες μας».

«Έξω που τα νερά μας»

Οι εμφανίσεις τους συνοδεύονται πάντα από τον τίτλο «Έξω που τα νερά μας». Αυτό προέκυψε, όπως λένε, από το γεγονός ότι ακολουθούν ένα διαφορετικό μουσικό μονοπάτι.

«Για μένα, ήταν μία πολύ μεγάλη πρόκληση και θεωρώ πως ήταν αρκετά τολμηρό, διότι όλη μου τη ζωή τραγουδούσα με μία συγκεκριμένη ορχήστρα, βιολί και λαούτο, χωρίς πολλές ενορχηστρώσεις και αλλαγές. Παίζει η μελωδία, κάνω μια εισαγωγή… πράγματα συνηθισμένα της παραδοσιακής μουσικής», μοιράζεται ο Ττερλικκάς.

Ο Λευτέρης, συμφωνώντας, επισημαίνει: «Ναι, ακόμη και τώρα δεν είναι τα νερά μας, είναι κάτι διαφορετικό. Όπως είπε και ο Μιχάλης, ήταν και για εμάς μία πρόκληση. Με τον Μιχάλη, τα βρίσκουμε ως άνθρωποι. Οπότε αυτό ήταν η εκκίνηση. Θυμάμαι μας είχε δώσει μία λίστα με 20 τραγούδια, και ως Fuzz Bus πήραμε τον χρόνο να τα ακούσουμε, να τα επεξεργαστούμε και να δούμε εν τέλει πώς θα δημιουργείτο αυτή η σύμπλευση. Έπρεπε να βρούμε πώς ακριβώς θα εντάσσαμε τη μελωδία στους ρυθμούς των τραγουδιών».

Παρουσία, χώρος και χρόνος

Κάπως έτσι, η κουβέντα μας καθοδηγείται προς την πορεία που ακολούθησαν για τη δική τους συμπαρουσία επί σκηνής. Ο Ττερλικκάς, παίρνει τη σκυτάλη και τονίζει πως: «Όταν αρχίσαμε, λοιπόν, είχα πει στα παιδιά ότι για να μπορεί να λειτουργήσει, θα πρέπει, ναι μεν να συνεργαστούμε, να παίζουμε μαζί και να δημιουργούμε ένα σύνολο, ωστόσο ο καθένας χρειάζεται να έχει τον χρόνο του στον οποίο θα κάνει απολύτως τα 'δικά του'».

Εξηγεί ότι ο δικός του τρόπος ερμηνείας δεν μοιάζει με αυτόν των μουσικών, δηλαδή δεν έχει μέτρα, αλλά ούτε έχει μουσικές γνώσεις για να τα κατανοήσει όλα αυτά. «Εγώ λειτουργώ με τη μελωδία. Για παράδειγμα, περιμένω μια συγκεκριμένη μελωδία για να ξεκινήσω να τραγουδώ. Πρέπει να πω ότι ξεκίνησα να τραγουδώ με ορχήστρα κάπου στην ηλικία των 30 ετών. Τραγουδούσα α καπέλα και «ξαπόλυτα» όπου βρισκόμουν. Χρειάστηκε χρόνος μέχρι να καταφέρω να τραγουδώ παρέα με ένα βιολί και ένα λαούτο… μέχρι να μάθω πότε ξεκινώ να τραγουδώ και πότε σταματάω. Δεν είναι εύκολο, εγώ δεν ξέρω από μέτρα, ξέρω από μελωδία».

Έτσι, συνεχίζει, τους είχα πει: Κάνετε ό,τι θέλετε να κάνετε, τους αυτοσχεδιασμούς σας, παίζετε τα δικά σας, όμως όταν έρθει η ώρα να τραγουδήσω θα πρέπει να γυρίσετε στην καθαρή μελωδία. Ούτε μασημένες μελωδίες, ούτε τα δικά τους, για να μπορέσω να τραγουδήσω».

Μέσα από αυτή την κοινή παρουσία, σημειώνει επίσης, πως ο τρόπος που τραγουδά έχει παραμείνει ο ίδιος. «Σίγουρα επηρεάζει η ορχήστρα, ωστόσο δεν κάνει τόσο μεγάλη διαφορά στην ερμηνεία», λέει ο ίδιος.

Ο Λευτέρης εκφράζει πως «είναι πολύ ενδιαφέρον και πολύ διαφορετικό από αυτό που είμαστε συνηθισμένοι. Όμως κάνουμε όντως τα δικά μας, αυτό που ξέρουμε... μερικές φορές ακόμη κι όταν τραγουδά ο Μιχάλης. Αυτοσχεδιάζουμε, αλλάζουμε τις αρμονίες και πειράζουμε πολύ τα κομμάτια και μερικές φορές μπορεί να μην θυμόμαστε και πόσο πολύ τα αλλάξαμε...».

Επιπλέον, ο Ττερλικκάς, τονίζει πως «δεν έχει καμία σχέση αυτό που κάνουμε εμείς με αυτό που κάνουν άλλοι. Δηλαδή, τα παιδιά δεν πήραν ένα δικό μου κομμάτι και προσθέτουν πράγματα. Είναι μία δημιουργία, οργανικής συνεργασίας, στην οποία χτίζουν τα παιδιά και η παρουσία και των δύο μας, είναι εμφανής και έχει τον δικό της χώρο και χρόνο».

Δεν παίρνουμε ένα sample, συμπληρώνει ο Λευτέρης, λέγοντας πως «είναι κάτι φρέσκο και βλέπεις πως και τα άλλα παιδιά της μπάντας, έχουν την ανάγκη να αλλάξουν κάποια συγχορδία, να δοκιμάζουν κάθε φορά και κάτι άλλο. Κάθε φορά που προσεγγίζουμε το υλικό, του δίνουμε νέο αέρα. Γιατί ως Fuzz Bus, έτσι είμαστε, δεν μπορούμε να παίζουμε συνέχεια τα ίδια. Και ο Μιχάλης, βέβαια, αυτό κάνει. Κάποτε αλλάζει στίχους, βάζει νέους που είναι πιο κοντά στα δεδομένα της εποχής. Κάθε συναυλία είναι μοναδική, παρόλο που είναι περίπου το ίδιο υλικό. Φυσικά και δεν βάζουμε κάτι νέο σε κάθε συναυλία, απλώς είναι ο τρόπος που παίζουμε κάθε κομμάτι, δεν είναι ποτέ τα ίδια».

Η πρεμιέρα

Όσον αφορά την πρεμιέρα αυτή της συνεργασίας, δηλαδή την εμφάνισή τους στην περσινή διοργάνωση του Φέγγαρου, ο Ττερλικκάς είπε χαρακτηριστικά: «Τελικά αποδείχθηκε πως αυτοί καταλάβουν πολύ περισσότερα από εμένα».

Ο ίδιος, προσθέτει: Ο Λευτέρης, κι ο Ανδρέας υποθέτω, όπως και οι υπόλοιποι, νομίζω πως είχαν αρκετές προσδοκίες. Εγώ μπορώ να πω ότι είχα αμφιβολίες, δεν ήμουν σίγουρος για την ανταπόκριση του κόσμου.

Σε αυτό το σημείο, ο Λευτέρης, επισημαίνει ότι «η συμμετοχή ήταν ακραία. Είχαμε μία νευρικότητα, ταυτόχρονα, όμως, υπήρχε μία ελπίδα ότι θα έρθει ο κόσμος. Και έγινε, σε σημείο που είχαμε πρόβλημα, διότι υπήρχε κόσμος που δεν μπορούσε να μπει μέσα… γέμισε και είχε άλλα 300 άτομα έξω. Και όταν παίξαμε ξανά, εκτός Φέγγαρου, πάλι είχε επιτυχία».

Κοντά στους νέους

Σε ένα πρώτο συμπέρασμα, από την πορεία αυτής της συνεργασίας, ο Λευτέρης περιγράφει μία κατάσταση η οποία προσεγγίζει το ενδιαφέρον της νεολαίας.

Μ: «Έρχονται πιο κοντά οι νέοι οι οποίοι έχουν μία συμπάθεια και τάση προς αυτό. Η συνεργασία βοήθησε και έφερε κοντά τους νέους και τον κόσμο που θέλει να δει κάτι διαφορετικό, πρωτόγνωρο και είναι θετικοί να δούνε και να ακούσουν κάτι άλλο».

Λ: «Νομίζω η διασκευή φρεσκάρει λίγο τα πράγματα».

Ο Ττερλικκάς, παρουσιάζει επίσης την εκδοχή πως η συναυλία προσφέρεται στο κοινό ως μία εμπειρία η οποία δίνει τη δυνατότητα «να χορέψει, να κουνηθεί». Κάτι που, όπως λέει, είναι μέρος της νεανικής πραγματικότητας και «κουλτούρας».

Παράδοση και πειραματισμός

Συζητώντας για την οπτική της νεολαίας, αλλά και του κοινού που επιλέγει να παρακολουθήσει τη συναυλία τους, προκύπτουν ερωτήματα για την ύπαρξη της κυπριακής παραδοσιακής μουσικής και του genre τζαζ ροκ. Εάν βρεθεί κάποιος σε μία από τις εμφανίσεις του, ενδεχομένως, να ξεπροβάλουν στο μυαλό του διάφορες μνήμες και αναφορές από τους στίχους του Ττερλικκά και την ίδια ώρα να οδηγηθούν σε ένα μουσικό ταξίδι, μέσα από τον ήχο των Fuzz Buzz.

«Όταν ήσασταν μικροί, το πιο πιθανόν είναι πως δεν ξέρατε για τζαζ και ροκ, ακούγατε τον Ττερλικκά και γενικότερα είχατε ακούσματα παραδοσιακής μουσικής. Μετά, στην προεφηβεία και εφηβεία, ακούγατε νέα είδη, ωστόσο τα προηγούμενα ακούσματα δεν σβήστηκαν από τη μνήμη. Έτσι, όταν αργότερα, ακούτε αυτά τα δύο μαζί, φαίνεται πως νιώθετε, και τα δύο, δικά σας», λέει ο Ττερλικκάς.

Η συζήτηση συνεχίστηκε και για την κοινή τους δημιουργία. Ο Λευτέρης υπενθύμισε στον Ττερλικκά πως του έδωσε μερικούς στίχους, ωστόσο αυτό δεν είναι κάτι που βρίσκεται στα άμεσα πλάνα. Σε αυτή τη φάση, οι Terlikkas x Fuzz Bus εμφανίζονται στη φετινή διοργάνωση του μουσικού φεστιβάλ Φέγγαρος, το οποίο πραγματοποιείται από την 1η Αυγούστου μέχρι τις 3 Αυγούστου, στον Κάτω Δρυ.

[Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε τον σύνδεσμο: https://www.fengaros.com/]