Παρόλο που οι ψηφιακές συσκευές βελτιώνουν τη ζωή μας, γνωρίζουμε πλέον ότι έχουν και τη σκοτεινή τους πλευρά. Το επιβεβαιώνουν οι μελέτες, όπως η πρόσφατη της εταιρείας Deloitte με θέμα τους «συνδεδεμένους καταναλωτές». Στην έρευνα αποκαλύπτεται ότι, όσο τα νοικοκυριά διαθέτουν περισσότερες συσκευές, τόσο αυξάνονται η τεχνολογική κόπωση και οι ανησυχίες για την ευημερία - όπως το αίσθημα υπερφόρτωσης από τις συσκευές και τις συνδρομές που πρέπει να διαχειριστούν καθώς και το αίσθημα ανησυχίας ότι η χρήση των συσκευών θα μπορούσε να βλάψει τη σωματική και συναισθηματική ευημερία και την κοινωνική εμπλοκή με τον φυσικό κόσμο. Με πιο απλά λόγια, η προσθήκη νέων συσκευών (χωρίς να καταργηθούν άλλες) έχει ως κόστος μεγαλύτερο χρόνο διαχείρισης, περισσότερες οθόνες που διεκδικούν την προσοχή και λιγότερο χρόνο συμμετοχής στον φυσικό κόσμο. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα μάλιστα ανέφεραν ότι ο συνολικός αριθμός των συσκευών του νοικοκυριού τους έχει μειωθεί κατά τέσσερις τα τελευταία δύο χρόνια, γεγονός που υποδηλώνει ότι μπορεί να έχουν φτάσει στο όριο του αριθμού των συσκευών που αισθάνονται άνετα να χειρίζονται.

Έτσι σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσουν κάποια ισορροπία, το 78% των καταναλωτών που συμμετείχαν στην έρευνα έχει υιοθετήσει τουλάχιστον μία τεχνική για να θέσει όρια στις ψηφιακές δραστηριότητές του, ενώ το 42% έχει θέσει σε εφαρμογή τρεις ή περισσότερες. Οι δύο πιο συνηθισμένες τεχνικές είναι φυσικές ενέργειες: τακτικά διαλείμματα από τις οθόνες (46%) και παραμερισμός των συσκευών όταν συμμετέχουν σε δραστηριότητες με την οικογένεια και τους φίλους (44%). Ωστόσο, μόνο το 12% χρησιμοποιεί ψηφιακές τεχνικές για τον καθορισμό ορίων στον χρόνο που αφιερώνουν στην οθόνη ή για την παρακολούθηση του χρόνου που αφιερώνουν σε εφαρμογές.

Είναι λοιπόν πιθανόν να δούμε σύντομα, την τάση στην κατανάλωση να προσανατολίζεται προς εφαρμογές που θα μας βοηθούν να διαχειριστούμε τις συσκευές και τις… εφαρμογές τους. Να μας προτείνουν σωματικές ασκήσεις ή δραστηριότητες διαλογισμού, να απλοποιούν τη διαχείριση των συσκευών, να διευκολύνουν την ασφάλεια δεδομένων και τη διαχείριση της ιδιωτικής ζωής και να βελτιώνουν τη διαλειτουργικότητά τους.

Αν πάντως οι γονείς είναι «κουρασμένοι» από τις συσκευές, είναι ακόμα περισσότερο ανήσυχοι για τα παιδιά τους. Σαφώς και οι περισσότεροι θεωρούν ότι οι συσκευές βελτιώνουν τη ζωή των παιδιών τους, ενισχύουν τη μάθηση, επιτρέπουν νέες εμπειρίες και τα βοηθούν στο να παραμείνουν οργανωμένα. Όμως βλέπουν και τις πιθανές αρνητικές επιπτώσεις της χρήσης των συσκευών και μάλιστα σε πολύ υψηλότερο επίπεδο από ό,τι οι έφηβοι που συμμετείχαν στην έρευνα. Το 53% των γονέων δηλώνει ότι δυσκολεύεται να περιορίσει τον χρόνο των παιδιών στην οθόνη, έναντι 44% των εφήβων που δήλωσαν ότι δυσκολεύονται να περιορίσουν τον χρόνο τους στην οθόνη. Η πλειονότητα των γονέων που συμμετείχαν στην έρευνα ανησυχεί για ένα ευρύ φάσμα πιθανών αρνητικών συνεπειών από τη χρήση των συσκευών από τα παιδιά τους: έκθεση σε επιβλαβές περιεχόμενο, διαδικτυακός εκφοβισμός, παρακολούθηση και δυσμενείς επιπτώσεις στη συναισθηματική και σωματική ευεξία. Οι ερωτηθέντες έφηβοι ανησυχούν επίσης γι' αυτά τα ζητήματα, αλλά σε μικρότερο βαθμό από τους γονείς. Είναι ενδιαφέρον ότι σχεδόν οι μισοί (47%) από τους εφήβους που ερωτήθηκαν ανησυχούν για την παρακολούθηση μέσω των συσκευών τους, όπως και το 61% των γονέων. Εκεί συγκλίνουν περισσότερο.

Τέλος, εννέα στους δέκα γονείς δήλωσαν ότι έχουν λάβει μέτρα για να παρακολουθούν και να θέτουν όρια στην ψηφιακή συμπεριφορά των παιδιών τους. Οι κορυφαίες τεχνικές είναι ο έλεγχος των διαδικτυακών δραστηριοτήτων (44%), η ενθάρρυνση μη ψηφιακών δραστηριοτήτων (44%), ο καθορισμός ορίων για τον χρόνο παραμονής στην οθόνη (40%) και ο αποκλεισμός ή το φιλτράρισμα ορισμένων τύπων περιεχομένου (40%).

Ένα από τα πιο σημαντικά που μας μαθαίνουν, πάντως, αυτές οι έρευνες είναι ότι δεν είμαστε μόνο εμείς κουρασμένοι, ούτε μόνο εμείς ανήσυχοι.