Αναμφίβολα η διδασκαλία της γλώσσας και της λογοτεχνίας αποτελεί βασικό στοιχείο της εκπαιδευτικής διαδικασίας ενός γλωσσικού μαθήματος. Η προτασιακή δομή ή σύνταξη, ο τρόπος δηλαδή με τον οποίο οργανώνονται οι λέξεις για να σχηματίσουν προτάσεις ή κείμενα, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα δύο προαναφερθέντα μέρη του γλωσσικού μαθήματος. Παρ' όλα αυτά, πρόσφατη έρευνα από Ισπανούς γλωσσολόγους μελετά εκ νέου την αναγκαιότητα της διδασκαλίας της σύνταξης αντιπαραβάλλοντάς τη με την έλλειψη ενδιαφέροντος που επιδεικνύουν οι μαθητές για την ίδια τη σύνταξη (Lucas-Oliva & Vizcaíno-Grau, 2023). Έτσι, παρακάτω αναδεικνύονται ο ρόλος της σύνταξης στο γλωσσικό μάθημα και το καίριο όφελος αυτής στην ίδια τη διδασκαλία.

Πρώτο όφελος αποτελεί η ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων των μαθητών. Έτσι, στο πλαίσιο εκμάθησης γλωσσών, η γνώση της σύνταξης πέρα από το επίπεδο της πρότασης επιτυγχάνει επιμέρους στόχους. Αρχικά, βελτιώνονται οι δεξιότητες παράγωγης γραπτού λογού, σε συνάρτηση με την ευρύτερη γλωσσική επάρκεια των μαθητών. Επιπρόσθετα, γίνεται εφικτός ο καλύτερος έλεγχος του γραπτού λόγου, παράγοντας που ενισχύει και την αποτελεσματικότερη απόδοση της κριτικής σκέψης. Για παράδειγμα, η συχνά μη ορθά συντακτική απόδοση μιας σκέψης οδηγεί σε παρανόηση των ιδεών του μαθητή, ο οποίος στην προσπάθειά του να αναπτύξει συγκεκριμένο θέμα παραβιάζει συντακτικές νόρμες, ιδιαιτέρως σε μια δεύτερη/ξένη γλώσσα.

Δεύτερο όφελος αποτελεί η βελτίωση της κατανόησης των γραμματικών κανόνων. Μέσα από τον καθορισμό της γλώσσας ως μιας καθόλα δημιουργικής διαδικασίας με αυστηρούς συντακτικούς κανόνες για κάθε προτασιακό τύπο, καταφατικό, αρνητικό και ερωτηματικό (Chomsky, 1957), οι μαθητές αποκτούν εργαλεία για κατανόηση της γραμματικής ευρύτερα μέσω της συντακτικής θεωρίας. Για παράδειγμα, μέσα από την ολοκληρωμένη αντίληψη γραμματικών φαινομένων σε συντακτικό επίπεδο οι μαθητές ενισχύουν τη γλωσσική τους μεταγνώση και τη μαθησιακή τους αυτονομία (Georgiou, 2020).

Τρίτο όφελος αποτελεί η βελτίωση της κατανόησης της λογοτεχνίας. Ειδικότερα, μέσα από τη γνώση της συντακτικής θεωρίας οι μαθητές εντοπίζουν ευκολότερα τρόπους με τους οποίους ένας συγγραφέας/ποιητής τηρεί ή «παραβιάζει» συντακτικούς κανόνες, τόσο σε κυριολεκτική όσο και σε μεταφορική γλώσσα. Επίσης, οι μαθητές είναι σε θέση να ορίσουν τις αιτίες των εν λόγω παραλλαγών. Άλλωστε, σύμφωνα με τον Harry R. Warfel (1960), «η λογοτεχνία αποτελεί συνάρτηση της ίδιας της σύνταξης και όχι των λέξεων που ο συγγραφέας/ποιητής επιλέγει να συνδυάσει».

Κλείνοντας, η σύνταξη, ως πυρηνικό στοιχείο της γλώσσας, αποτελεί ουσιαστικό κομμάτι της γλωσσικής κατανόησης και εξέλιξης. Έτσι, πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη τόσο από τους διδάσκοντες όσο και από τους μανθάνοντες κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας του γλωσσικού μαθήματος.

Βιβλιογραφία

Chomsky, N. (2002). Syntactic Structures. Mouton de Gruyter.

Georgiou, G.(2020). An Introduction to Issues in General Linguistics. Cambridge Scholars Publishing.

Lucas-Oliva, I., & Vizcaíno-Grau, N. (2023). "What's the Point of Learning Syntax?" Students' Motivation to LearnSyntax and Their Understanding of Its Functionality. Theory and Practice in Language Studies, 13(3), 544-554.

Warfel, H. R. (1960). Syntax Makes Literature. College English, 21(5), 251-255.

*Υποψήφια διδάκτωρ Γλωσσολογίας, Τμήμα Αγγλικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Κύπρου