Στο τέλος κάθε χρόνου, φτιάχνουμε λίστες με τα "καλύτερα" και τα "χειρότερά" του. Είναι τέλειες αυτές οι λίστες. Διεκδικούν την αντικειμενικότητα μέσα στην απόλυτη υποκειμενικότητά τους και λειτουργούν ως υπενθύμιση των "σταθμών" του χρόνου που φεύγει. Είναι και λίγο μηχανική η ανάγνωσή τους. Όπως το scroll down στον "τοίχο" μας στο facebook ή το μετροφύλλημα του φωτογραφικού -ψηφιακού ή έντυπου- άλμπουμ που θυμίζει τις στιγμές που ζήσαμε. Μια ανακεφαλαίωση στο τέλος του χρόνου. Κι ύστερα ο απολογισμός κι ύστερα οι στόχοι της νέας χρονιάς.

Φέτος πετάξαμε τις λίστες. Και την τελευταία έκδοση του χρόνου τη δώσαμε σε νέους που το 2018 θα κλείσουν τα 18 τους χρόνια. Πώς σκέφτονται το μέλλον; Το σκέφτονται καθόλου; Είναι ατρόμητοι απέναντί του; Φοβούνται;

Όσοι γεννήθηκαν το 2000 θεωρούνται Millennials ή Generation Y, όπως ορίζονται οι γεννημένοι από το 1984 μέχρι το 2004 (τα έτη διαφέρουν από θεωρία σε θεωρία). Κύρια χαρακτηριστικά τους είναι η σχέση τους με την τεχνολογία (έχουν τον μεγαλύτερο σε μέσο όρο αριθμό φίλων στο fb και στέλνουν κατά μέσο όρο 50 μηνύματα τη μέρα) αλλά και η αποστασιοποίηση από την πολιτική, η απάθεια, η αβεβαιότητα για το μέλλον. Ωστόσο έχουν μεγάλη αυτοπεποίθηση.

Ζητήσαμε από οκτώ ανθρώπους που το 2018 κλείνουν τα 18 να γράψουν γράμμα στον ενήλικο εαυτό τους."Η νεανική φωνή, έτσι άγουρη και αυθόρμητη, χάνεται, ξεχνιέται, δεν λαμβάνεται υπόψη, παρόλο που μπορεί να μας πει πολλά", γράφει ο Ερωτόκριτος σε ένα από τα γράμματα που ακολουθούν στις επόμενες σελίδες και ήταν η επιβεβαίωση πως καλώς δώσαμε λόγο σε αυτές τις φωνές - με τίμημα, πάντα, τις περιβόητες λίστες. Κι ενώ τα γράμματα είναι μια αναφορά στο άμεσο μέλλον, σε εμάς τους ήδη ενήλικες υπενθυμίζουν το δικό μας παρελθόν, όσα σκεφτόμασταν, όσα κάναμε και όσα παραμερίσαμε. "Εαυτέ, μην χαθείς στη σοβαρότητα του κόσμου", σημειώνει η Κωνσταντίνα.

Καλή νέα χρονιά!



Αγαπητέ μου ενήλικε εαυτέ,

Ελπίζω να σε βρίσκω σε ένα ζεστό σπίτι, με μυρωδιές από σπιτικό φαγητό και στο ραδιόφωνο να παίζει Χαρούλης και Μποφίλιου. Εκτός κι αν άλλαξες γούστα τώρα που μεγάλωσες… Ελπίζω να μην έχει συμβεί αυτό, γιατί σε θυμάμαι να λες και να ξαναλές με επιμονή ότι θα παρέμενες πιστός σε ό,τι αγαπούσες. Τώρα θα μου πεις η μουσική σου ταυτότητα είναι το λιγότερο, εδώ άνθρωποι άλλαξαν ιδέες και πιστεύω με το πέρασμα των χρόνων…

Ακόμα ελπίζω να μην έχεις χάσει το νόημα της ζωής βουτηγμένος στη δουλειά και στους γρήγορους ρυθμούς της πόλης. Θυμάμαι κάποτε ότι ήθελες να αλλάξεις τον κόσμο, να διδάξεις στους ανθρώπους την αγάπη και την αλληλεγγύη. Πίστευες ότι το δίκαιο πάντα νικά! Για πες μου, το πιστεύεις ακόμα ή μήπως έχεις παραδώσει τα όπλα στην αδικία και παρακολουθείς παθητικά τα τραγικά γεγονότα της εποχής σου; Αλήθεια, άφησες τη φωτιά του ονείρου να σε κάψει ή μήπως δεν προσπάθησες ποτέ σου να το κατακτήσεις επειδή δείλιασες;

Αρκετά όμως με τα όνειρα, σε αποπήρα λιγάκι… Άλλωστε, ήσουν ανέκαθεν τύπος ευαίσθητος. Μην στεναχωριέσαι όμως γιατί, όπως πολύ καλά θυμάσαι, πάντα υπάρχει χρόνος για να προσπαθήσεις και να πολεμήσεις για όσα πραγματικά επιθυμείς. Ακόμα και αν βρεις εμπόδια στον δρόμο σου, μην δειλιάσεις, τόλμησε να υψώσεις ανάστημα και ας πονέσεις… Εξάλλου εσύ συνεχώς αυτό σιγοτραγουδούσες, ότι «η καρδιά πονάει πάντα όταν ψηλώνει».

Με το θέμα χρόνου τα «βρίσκεις σκούρα» ή έχεις ρυθμίσει την κατάσταση; Μην ξεχνάς να πηγαίνεις στο πατρικό σου, γιατί λογικά τώρα θα μένεις στο δικό σου σπίτι. Στην αγκαλιά των γονιών σου θα βρίσκεις πάντα αυτό που σου λείπει, όσο κι αν μεγάλωσες, όσο ανεξάρτητος και αν είσαι πια. Και τους φίλους σου, μην τους θυμάσαι μόνο στα γενέθλια. Πήγαινε μαζί τους καμιά συναυλία, που ξέρω πόσο πολύ σ’ αρέσουν. Θυμάσαι; Καλοκαίρι, ξαστεριά και μουσική… αυτό ήταν ζωή! Εν τω μεταξύ, κράτα και λίγο χρόνο για σένα ή μάλλον, για να γίνω πιο σαφής, λίγο ουσιαστικό χρόνο για σένα. Με κλειστό το κινητό και τον υπολογιστή. Διάβασε κανένα βιβλίο, κάποτε σε ηρεμούσε αυτό, και σε ταξίδευε σε κόσμους μαγικούς.

Εν τέλει, ξέρεις κάτι; Ευτυχία είναι τα μικρά πράγματα, αυτά που εύκολα συμβαίνουν και δύσκολα εκτιμώνται. Αν κοιμάσαι ήσυχος τα βράδια, με καθαρή συνείδηση, τότε να ξέρεις είμαι περήφανη για σένα. Τι και αν δεν πλούτισες, τι και αν ακόμα μετράς τα χρήματα πριν πας στην υπεραγορά, έμεινες Άνθρωπος! Και αυτό είναι κατόρθωμα αξίας ανεκτίμητης. Άλλωστε ποτέ δεν ονειρευόσουν πλούτη και μεγαλεία, και ποτέ δεν έβαζες τα υλικά πάνω από τα πνευματικά αγαθά.

Αυτό το γράμμα δεν στο στέλνω ούτε για να σε νουθετήσω, ούτε για να σε συμβουλεύσω (αν και κακά τα ψέματα σου 'χω δώσει πολλές συμβουλές...). Στο στέλνω απλώς για να σου θυμίσω πώς ξεκίνησες την ενήλικη αυτή ζωή σου, ποιοι είναι αυτοί που αληθινά αγαπάς και ποια είναι τα αυθεντικά και αγνά όνειρά σου. Έτσι, αν καμιά φορά τύχει να χάσεις ξανά τον δρόμο σου, κράτα αυτό το γράμμα σαν οδηγό και κάπου θα σε βγάλει.

Να σε αγαπάς και να σε προσέχεις,
Ο δεκαοκτάχρονός σου εαυτός

Κωνσταντίνα Χρυσάνθου





Αγαπημένη Ιόλη,

Συνειδητοποίησα ότι μάταια ανάλωνα τόσο χρόνο προσπαθώντας να καθορίσω το μέλλον μας και έτσι σταμάτησα να προσπαθώ να απαντήσω στην ερώτηση «Τι θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις;»... Η ζωή είναι απρόβλεπτη πολλές φορές! Δεν μπορώ να ξέρω, ούτε καν να φανταστώ, πού μπορεί να βρίσκεσαι... Ούτε βέβαια μπορώ να φανταστώ τι κάνεις εκεί που βρίσκεσαι. Κι αν κατάφερα να αποφύγω την απάντηση στην ερώτηση «Τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις;» την ερώτηση «Ποιο κλάδο σπουδών θα επιλέξεις;» είμαι αναγκασμένη να την απαντήσω, σύντομα μάλιστα. Και το δίλημμα είναι πολύ περίπλοκο: κοινωνιολογία ή χορό; Δεν νομίζω βέβαια, αυτό να σε απασχολεί εσένα, ή τουλάχιστον αυτό ελπίζω. Το μόνο που εύχομαι είναι να μην μετάνιωσες για την επιλογή σου! Και να μετάνιωσες δηλαδή, αρκεί να φρόντισες να κάνεις κάτι γι' αυτό.

Αφού λοιπόν η ζωή είναι απρόβλεπτη, θα έλεγε κανείς ότι τα μεγαλεπήβολα πλάνα καιτα  μελλοντικά σχέδια είναι ίσως ανώφελα. Κυρίως, για μένα, αυτά που φτιάχνουν οι άλλοι για μας, του τύπου: να βρεις μια καλή δουλειά, ένα καλό παιδί να παντρευτείς και να φτιάξετε μια όμορφη οικογένεια... Ποτέ δεν προσπάθησα να βάλω τη ζωή μου σε κουτάκια, ούτε και να προγραμματίσω την κάθε της στιγμή. Γι' αυτό, το μόνο που ζητώ από εσένα είναι να είσαι χαρούμενη. Χαρούμενη και ικανοποιημένη με αυτό που κάνεις και ακόμη περισσότερο με αυτό που έγινες. Ίσως η μεταμόρφωσή σου να μοιάζει με αυτήν ενός μικρού μεταξοσκώληκα! Θέλω να με εκπλήξεις, όπως μάλλον εκπλήσσω εγώ τώρα τη μικρή εφτάχρονη Ιόλη, να με ξαφνιάσεις με την όμορφη «μεταμόρφωσή» σου!

Αν πάλι δεν είσαι ικανοποιημένη και ευχαριστημένη με αυτό που κάνεις, ή και με αυτό που έγινες, καλοδεχούμενο είναι κι αυτό, τα λάθη και οι αποτυχίες είναι κομμάτι της ζωής μας. Είμαστε άνθρωποι, με πάθη και αδυναμίες. Το ζήτημα όμως είναι να τα αντιμετωπίζουμε και να διορθώνουμε όσα μπορούμε. Αφού λοιπόν οι αλλαγές ήταν ανέκαθεν, όχι μόνο κάτι που αγαπούσες αλλά και κάτι που χρειαζόσουν, τόλμησέ τες για ακόμα μια φορά! Πάρε το πρώτο αεροπλάνο για την άλλη άκρη του κόσμου, εκμεταλλεύσου ό,τι φέρει μπροστά σου η ζωή και γύρνα πίσω με νέες ιδέες και στόχους. Γνωρίζεις καλά ότι τα ταξίδια έχουν να σου μάθουν και να σου προσφέρουν πολλά, και αυτά δεν είναι τίποτε άλλο παρά όμορφες στιγμές! Γίνε συλλέκτης στιγμών, γιατί ουσιαστικά αυτές είναι που έχουν αξία! Ο χρόνος της απόλαυσης είναι ο μοναδικός και πραγματικός χρόνος που έχουμε ζήσει, έγραψε ο Χόρχε Μπουκάι.

Όσο για τους ανθρώπους, δεν ξέρω αν μπορώ να σου πω κάτι. Σίγουρα ξέρεις πολύ περισσότερα από εμένα! Υποθέτω θα συνάντησες πολλούς ανθρώπους στον δρόμο σου, και καλύτερους και χειρότερους από αυτούς που γνωρίζω τώρα εγώ. Γιατί, όπως λέει και η μαμά μου, στην αγορά κυκλοφορούν όλα τα είδη φρούτων... Μάλλον θα απογοητεύτηκες ξανά, αλλά δεν σε φοβάμαι. Είμαι σίγουρη πως δεν έχασες το κουράγιο και την αισιοδοξία σου. Το μόνο που εύχομαι είναι να περιτριγυρίζεσαι από όμορφους ανθρώπους που να σε σέβονται, να σε εκτιμούν και να σε αγαπούν.

Αυτά από εμένα αγαπητέ μελλοντικέ εαυτέ. Κράτα αυτό μόνο γιατί δεν νομίζω να μπορέσουμε να τα πούμε ποτέ από κοντά...

Υ.Γ. Αν βρεις το νόημα της ζωής ενημέρωσέ με...

Με αγάπη,
Ο δεκαεφτάχρονος εαυτός σου

Ιόλη Κασκάνη



Αγαπημένε μου μελλοντικέ εαυτέ,

Είμαι τώρα ακριβώς δεκαεπτάμισι χρονών και μίας ημέρας. Και δεν λέω ούτε είμαστε, ούτε είσαι. Είμαι. Διότι σκέφτομαι συχνά πόσο διαφέρω από εκείνο το άτομο που έτυχε να φέρει το ίδιο όνομα με εμένα πριν από μερικά χρόνια - ένα θρησκόληπτο, συντηρητικό ρατσιστάκι (θυμάσαι;). Εγώ κι εσύ, κι αυτό το άτομο, είμαστε παραδόξως διαφορετικοί άνθρωποι (και τώρα θα μπορούσε να ξεκινήσει και το φιλοσοφικό παραλήρημα περί του πώς μπορούν οι άνθρωποι να εφαρμόζουν συμπεριφορές, όπως κοινωνικά στίγματα ή πρακτικές του τύπου η διά βίου φυλάκιση, εφόσον κανείς δεν είναι το ίδιο πράμα που ήταν πριν είκοσι τόσα χρόνια, αλλά δεν είναι της ώρας να τσακωνόμαστε με τον Φρόιντ και με Αμερικανούς Ρεπουμπλικάνους. Εξάλλου, τρέφω μια ελπίδα πως στην ηλικία σου μπορείς να απαντήσεις τέτοια ερωτήματα, έστω λίγο πιο ξεκάθαρα απ’ ό,τι εγώ).

Από την άλλη (δεν ξέρω αν το συλλογίζεσαι τώρα που είσαι σπουδαίος και τρανός), εγώ κι εσύ είμαστε απίστευτα αναγκαίοι ο ένας για τον άλλο και (όχι πως θέλω να το παινευτώ) δέχομαι με περηφάνια τις ευχαριστίες σου (ή και τις κατάρες σου) για το πόσο συνέβαλα σε ό,τι κατάφερες.

Η νεανική φωνή, έτσι άγουρη και αυθόρμητη, χάνεται, ξεχνιέται, δεν λαμβάνεται υπόψη, παρόλο που μπορεί να μας πει πολλά. Αυτό είναι εκ διαμέτρου αντίθετο με την αξία του να μαθαίνει κανείς από την Ιστορία. Είναι λες και σταματούμε να μελετούμε το παρελθόν, απλούστατα διότι πλέον δεν συμμεριζόμαστε τις απόψεις των ανθρώπων που ζούσαν τότε. Μα, μην παρεξηγείς το παρελθόν - είναι ένας άλλος κόσμος και κάνουν αλλιώς τα πράγματα εκεί. Ο λόγος που με γοητεύει η Ιστορία (και ελπίζω να σε γοητεύει κι εσένα ακόμα, αλλιώς κάτι πήγε στραβά) είναι διότι απαντάει στο «γιατί;». Όταν ο άνθρωπος σταματήσει να αναζητά αυτήν την απάντηση για το κάθε τι και επαναπαυτεί στην ευκολία του «πίστευε και μη ερεύνα» ξεθωριάζει, αργοπεθαίνει, και μαζί του αργοπεθαίνει και ολόκληρη η ανθρωπότητα.

Να είσαι δραστήριος. Θυμάσαι τη γιαγιά σου την Ανθούλα; Θυμάσαι τον κύριο Ηρόδοτο από το δημοτικό; «Άμα σταματήσει να κάμνει πράματα ο άνθρωπος, σβήνει το μηχάνημα. Ετέλειωσε». Το μηχάνημα επίσης σβήνει άμα σταματήσεις να μαθαίνεις, να προσπαθείς για το τι πιστεύεις, άμα γίνεις έρμαιο της καθημερινότητας και των κοινωνικών συμβάσεων (εντάξει σταματώ εδώ - αν θέλεις κι άλλα τράβα διάβασε λίγο Καβαφούλη).

Το νοητό ταξίδι στο παρελθόν το λέμε αναπόληση και, όπως όλα τα ταξίδια, γίνεται για κάποιον λόγο -για να μας φανερώσει κάτι ας πούμε- αλλιώς είναι επικίνδυνο (κάτι σαν την προπαγάνδα των τετραδίων του δημοτικού). Αυτά τα ταξίδια μάς βοηθούν να καταλάβουμε πράγματα που ξέρουμε, ενώ τα άλλα -αυτά με τρένα και αεροπλάνα- μας μαθαίνουν κάτι καινούργιο. Ελπίζω να έκανες και να κάνεις αμέτρητα τέτοια -με τρένα και αεροπλάνα- και να σε πήραν σε τόπους με ωραία φαγητά και μουσικές σε γλώσσες που δεν καταλαβαίνεις ή που έμαθες (ελπίζω να μιλάς 5-6).

Και μέσα στις πολλές προσπάθειες να προσφέρεις κι εσύ κάτι, να αφήνεις και λίγη ώρα για τα νοητά ταξίδια. Να αφήνεις και λίγη ώρα για κανέναν περίπατο, λίγη ώρα για να βγεις από το σπίτι και να περιπλανηθείς χωρίς κάποιον ιδιαίτερο σκοπό. Και λίγη ώρα να ακούσεις ένα δίσκο των Pink Floyd (ελπίζω τώρα που τρέχεις να προλάβεις το γραφείο και τις επιχειρήσεις σου και δεν ξέρω κι εγώ τι άλλο, να μην χαλάσανε τα γούστα σου στη μουσική. Στις μέρες μας, η μουσική είναι σαν το φαΐ: οι βιαστικοί και ανούσια πολυάσχολοι άνθρωποι τρώνε πρόχειρες, κακομαγειρεμένες μελωδίες που βλάπτουν σοβαρά την υγεία).

Στην τελική, εγώ απλώς σου εύχομαι να είσαι ευτυχισμένος και να κάνεις αυτό που πραγματικά αγαπάς. Κι αν όλα αυτά σου φαίνονται αμπελοφιλοσοφίες, ξαναδιάβασε το πρώτο μισό του γράμματός μου. Κι αν πάλι σου φαίνονται τέτοιες, θυμήσου τι σου είπε μια νύχτα ο καλύτερός σου φίλος ο Μιχάλης (δεν ξέρω, κρατάτε ακόμα επαφές;): «Δεν ήσουν πάντα αυτό που είσαι σήμερα».

Εις το επανιδείν,

Ο εαυτός σου,

δεκαεπτάμισι χρονών και μίας ημέρας

Ερωτόκριτος Νικολάου



Αγαπητέ μου, πεισματάρη, αλλόκοτε, ενήλικε εαυτέ,

Που έχεις προσπαθήσει ήδη τόσο πολύ για να ενταχθείς στη μάζα, να μοιάζεις μεγαλύτερη, να τους ευχαριστείς όλους - σταμάτα. Είσαι πλέον ενήλικη και η γνώμη σου μετράει, ή τουλάχιστον έτσι σου έχουν πει. Σου δίνουν ακόμη και το δικαίωμα να ψηφίζεις, κάτι θα σημαίνει αυτό, οπότε πήγαινε διάβασε καμιά εφημερίδα να μάθεις τι γίνεται. Όμως είναι όντως έτσι;

Έχω ισχυρές αμφιβολίες πως ακόμη θα μιλάς και η φωνή σου θα σβήνει, θα διαφωνείς και θα χαμηλώνεις το κεφάλι, θα συμβιβάζεσαι με αποφάσεις που σου φαίνονται παράλογες. Και ξέρω πως τώρα, διαβάζοντας αυτό, θα τσιμπάς τον εαυτό σου προσπαθώντας να βγάλεις την οργή σου προς εμένα που δεν άλλαξα τόσο καιρό, όμως ποτέ δεν είναι αργά. Βγάλε από τη ζωή σου εκείνην τη φιλία που σε βαραίνει, μην αναλύεις ξανά και ξανά την κάθε λέξη που είπες σε εκείνο το αγόρι που σου αρέσει (εκτός κι αν δεν είναι πρόβλημα αυτό πια - ποιον κοροϊδεύω όμως...) και εμπιστεύσου τον εαυτό σου λίγο περισσότερο. Αν δεν μετράς για τον εαυτό σου, τότε κανείς δεν θα σε ακούσει μέσα στον πολύβουό μας κόσμο. Φέρε στο μυαλό σου τα προβλήματα που σαν παιδί νόμιζες πως είναι ανέφικτα να ξεπεράσεις, τα οποία τώρα θα σου φαίνονται σαν μια σταγόνα σε ωκεανό με υποχρεώσεις. Παρόλο που σίγουρα θα τα αντιμετωπίζεις με το ίδιο άγχος, κατάλαβε πως δεν καθορίζουν τη ζωή σου. Οι άνθρωποι που σε περιτριγυρίζουν καθημερινά, και πάνω απ’ όλα ο άνθρωπος στον οποίο έχεις εξελιχθεί, αυτοί είναι που σε καθορίζουν.

Ξέρω πολλά για σένα, αλλά υπάρχουν και τόσα άλλα που δεν γνωρίζω. Ό,τι και να κάνεις, όπου και να βρίσκεσαι, θυμήσου για λίγο εμένα. Θυμήσου πόσο σημαντικό ήταν να εκφράζεσαι μέσα από τον χορό, οπότε αν βρίσκεσαι κλεισμένη σε ένα γραφείο, να περιφέρεσαι σε μέρες πανομοιότυπες, σήκω πάνω και χόρεψε. Γύρνα στους φίλους που κάποτε ήταν όλη σου η ζωή γιατί, όσο και να αλλάξατε, η αγάπη σας θα έχει μείνει αναλλοίωτη. Γύρνα στα όνειρα που σου έδιναν ελπίδα για τον κόσμο, αν κάπου στον δρόμο τα έχεις αφήσει πίσω σου. Και όσο πολυάσχολη κι αν νομίζεις ότι είσαι, πάρε ένα τηλέφωνο τη μαμά σου γιατί σίγουρα, ακόμη και τώρα, θα βρει τον τρόπο να σε κάνει να νιώσεις γαλήνια και θα χαρίσεις ένα χαμόγελο στο πρόσωπό της για την υπόλοιπη μέρα.

Αβεβαιότητα, αναποφασιστικότητα, αναβολή και χίλια άλλα μειονεκτήματά σου με τα οποία έρχεσαι αντιμέτωπη κάθε μέρα -αν όχι, τότε με εκπλήσσεις- θα σε κάνουν να νιώθεις πως έχεις μείνει στάσιμη, όμως μην σκοτίζεσαι. Αν τελειώνοντας την κάθε σου μέρα έχεις προσφέρει κάτι στον κόσμο, σαν μια απλή βοήθεια στον άστεγο που μπορούσες απλώς να προσπεράσεις, ή αν εκπλήρωσες τo όνειρό σου να γίνεις γιατρός και να δουλεύεις ευσεβώς, τότε κάνεις τον έφηβό σου εαυτό ευτυχισμένο. Τώρα, κοίταξε τελειώνοντας αυτό το γράμμα να ρωτήσεις τον ενήλικο εαυτό σου ένα πράγμα: είμαι ευτυχισμένη; Απάντησε και ρύθμισε κατάλληλα.

Προσπάθησα τόσο να σου δώσω τα εφόδια να συνεχίσεις, οπότε κάνε με περήφανη. Μην χαθείς στη σοβαρότητα του κόσμου. Ζήσε.

Κωνσταντίνα Παναγιώτου



Αγαπητέ μελλοντικέ εαυτέ,

Ελπίζω, όταν θα διαβάζεις αυτό το γράμμα, να έχουν εκπληρωθεί όλες οι προσδοκίες μου και να ζω σε έναν κόσμο πιο όμορφο από αυτόν που ζω τώρα.

Το μέλλον είναι ένα μυστήριο για μένα, παρ' όλα αυτά εύχομαι να μην σταματήσω να υπερασπίζομαι και να παλεύω για τα πιστεύω μου. Δεν θέλω να είμαι ακόλουθος κανενός άλλου ανθρώπου, θέλω να είμαι ένας ανεξάρτητος άνθρωπος μοναδικός, με κριτική σκέψη. Μεγαλώνοντας, ευελπιστώ να μην χάσω την ελπίδα μου για την ανθρωπότητα, αλλά να αρχίσω να πιστεύω περισσότερο σ’ αυτήν. Είναι πεποίθησή μου ότι όλοι οι άνθρωποι πρέπει να είμαστε ενωμένοι και να υπάρχει αγάπη μεταξύ μας, πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε αυτό σύντομα και να σταματήσουμε τις βαρβαρότητες και τους πολέμους, που το μόνο που καταφέρνουν είναι να σπέρνουν τον θάνατο και τη δυστυχία. Κάτι άλλο που με λυπεί ιδιαίτερα και είναι αναγκαίο κατ’ εμένα να σταματήσει, είναι οι διακρίσεις και ο ρατσισμός. Όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως χρώματος, θρησκείας, σεξουαλικής προτίμησης, φύλου κ.λπ. έχουν τα ίδια δικαιώματα και είμαστε όλοι ίσοι. Αν απλώς αρχίσει να υπάρχει αγάπη και σεβασμός μεταξύ μας, ολόκληρος ο κόσμος θα βελτιωθεί και θα ενοποιηθεί.

Η μεγάλη μου αγάπη είναι ο χορός και ο λόγος που τον αγαπώ είναι διότι μέσω του χορού μπορώ να εκφράσω αυτά που δεν μπορώ να πω με λόγια, τα συναισθήματά μου. Στο μέλλον, θέλω μέσα από τον χορό να βοηθήσω κι άλλους ανθρώπους να ξεφύγουν από τα προβλήματά τους αλλά και να μεταφέρω όμορφα μηνύματα για την αποδοχή της διαφορετικότητας. Ο χορός στην παρούσα φάση της ζωής μου είναι ο μόνος τρόπος για να ξεκουραστώ και να ξεφύγω από τη βαρετή ρουτίνα της καθημερινότητάς μου. Έτσι, ελπίζω να μην σταματήσω ποτέ να χορεύω και να μην χάσω ποτέ την ενεργητικότητα και τη ζωντάνια μου. Ο φόβος μου είναι ότι δεν θα καταφέρω να εκπληρώσω τα όνειρά μου γιατί αυτός ο κόσμος είναι φτιαγμένος για να προσφέρει ευκαιρίες στους λίγους.

Ένα πράγμα που με χαρακτηρίζει ως άνθρωπο είναι η αγάπη μου για τα ζώα και γι' αυτό έγινα χορτοφάγος. Πιστεύω ότι τα ζώα είναι όμορφες μικρές ψυχούλες που μας ομορφαίνουν τη ζωή και μας προσφέρουν αγάπη. Η βία και η κακή μεταχείρισή τους μου ραγίζουν την καρδιά και επιθυμώ στο μέλλον να συμβάλω ώστε αυτό να σταματήσει.

Ο κύριος φόβος μου για το μέλλον είναι ότι οι άνθρωποι που βρίσκονται στην εξουσία θα συνεχίσουν να καταχρώνται τη θέση τους και να ενισχύουν το μίσος στον κόσμο αντί της αγάπης. Επίσης, ένας άλλος φόβος μου είναι ότι οι άνθρωποι θα γίνουν ακόμα πιο εγωκεντρικοί και δεν θα προσφέρουν βοήθεια στους συνανθρώπους τους, που την έχουν ανάγκη.

Ίσως προς το παρόν να είναι λίγο θολή η εικόνα για το πώς θα μοιάζει η ζωή μου στο μέλλον, αλλά όπως και να 'χει, όπου και να είμαι, ό,τι και να κάνω, εύχομαι να είμαι ευτυχισμένη. Θα ήθελα να υπενθυμίσω εσένα μελλοντικέ μου εαυτέ να μην κάνεις εκπτώσεις στα όνειρά σου και να μην τα παρατάς ασχέτως των εμποδίων που θα έχεις να αντιμετωπίσεις. Μην χάσεις ποτέ την ελπίδα σου και να αγωνίζεσαι πάντα για τους στόχους σου.

Με αγάπη,

Ο εαυτός σου το 2018

Σεμίνα Ξενοφώντος



Οδός Ψυχής
Αριθμός Καρδιάς
Παντού και πάντοτε

Αγαπημένε μου εαυτέ,

Λένε πως η ζωή είναι σαν το πιάνο: τα άσπρα πλήκτρα είναι οι καλές μέρες. Τα μαύρα πλήκτρα είναι οι δύσκολες μέρες. Χρειάζεσαι όμως όλα τα πλήκτρα για να παίξεις γλυκιά μελωδία.

Ξέρω τις ανησυχίες σου, σε έχω μάθει πια. Από μένα δεν κρύβεσαι, τελεσίδικο. Στη ζωή υπάρχουν σκαμπανεβάσματα, πάντοτε υπήρχαν, πάντοτε θα υπάρχουν. Είναι, βλέπεις, και κάποια πράγματα που δεν μπορούμε να αποφύγουμε.

Η αγωνία σου για το αύριο είναι μεγάλη, το ξέρω. Δεν σε αδικώ. Ανοίγουμε τα φτερά μας και φεύγουμε από τη ζεστή αγκαλιά του σχολείου και της οικογένειας για να αρμενίσουμε σε ξένες θάλασσες. Το ταξίδι προβλέπεται δύσκολο. Εξάλλου, κανείς δεν είπε πως η ζωή είναι εύκολη.

Ως νέοι όμως, κατά βάθος ευαίσθητοι και πάντοτε ρομαντικοί, ελπίζουμε σε νέες μέρες. Σκέψου μονάχα τη στιγμή που ο ήλιος δύει, χάνεται το φως και τη θέση του παίρνει το πυκνό σκοτάδι. Τα πάντα βρίσκονται στη γνώση -στην ελπίδα καλύτερα, αν θες- πως κάποτε θα ανατείλει ξανά.

Μην σκέφτεσαι αρνητικά και αντιμετώπισε λοιπόν το μέλλον με αισιοδοξία.

Οφείλω παρ' όλα αυτά να συμμεριστώ τις σκέψεις σου σχετικά με το τι πραγματικά επιφυλάσσει το αύριο. Μάλλον ξέρουμε τι μας περιμένει, απλώς δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε στον εαυτό μας, ίσως επειδή ακόμη δεν το 'χουμε καλά-καλά χωνέψει.

Θα βγούμε σε μια κοινωνία διεφθαρμένη από όλες τις πλευρές. Μια κοινωνία ανθρώπων που τολμούν να απαιτούν να λέγονται άνθρωποι, τη στιγμή που δεν έχουν τα στοιχειώδη που διαμορφώνουν πρόσωπα και όχι σώματα. Αγάπη, συμπόνια, ευαισθησία, μα κυρίως ανθρωπιά.

Εμείς πρέπει να ριζοβολήσουμε βαθιά στο χώμα της ανθρωπιάς, να γίνουμε δέντρα που θα πετάξουν βλαστούς αγάπης. Να μην παρασυρθούμε από τον τυφώνα του εγωισμού, που μας παρακολουθεί διαρκώς και μας χαρακτηρίζει ως όντα.

Γιατί, διά του λόγου το αληθές, δεν μπορείς να ανεβείς σε αυτήν την κοινωνία, αν δεν πατήσεις επί πτωμάτων.

Πόσο δίκαιο είχε τελικά ο Σινόπουλος, όταν έλεγε πως «ο ποιητής μοιράζεται στα δύο».

Εδώ προκύπτει το βασανιστικό και θεμελιώδες ερώτημα: να ακολουθήσει κανείς τον εύκολο δρόμο, τον δρόμο που θα του χαρίσει απολαύσεις, θυσιάζοντας όμως το πολυτιμότερο αγαθό που χάρισε ο Θεός στον άνθρωπο - το δικαίωμα να έχει καρδιά γεμάτη που ξεχειλίζει από συναισθήματα, ή να βαδίσει στο δύσβατο μονοπάτι της αρετής που θα τον οδηγήσει όμως σε συνείδηση καθαρή;

Βλέπω τον φόβο σου. Νιώθω την αγωνία σου. Το μέλλον διαγράφεται αβέβαιο, όμως είναι στο χέρι μας να ακολουθήσουμε κατά γράμμα τα χιλιοειπωμένα λόγια: «Έχεις τα πινέλα, έχεις τα χρώματα, ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα». Από σένα εξαρτάται αν θα δεις μισοάδειο ή μισογεμάτο το ποτήρι.

Δεν θέλω να σου καλλιεργήσω ψεύτικες ελπίδες. Το ανέφερα ήδη, η ζωή είναι δύσκολη. Αλλά είναι και γλυκιά, πολύ γλυκιά. Μην τη σπαταλάς σε ανούσια πράγματα και σε μικρότητες. Η ζωή είναι φευγαλέα. Φρόντισε να τη ρουφήξεις μέχρι την τελευταία σταγόνα, να την απολαύσεις μέχρι το τελευταίο λεπτό.

Και προς Θεού, πάψε να σκέφτεσαι τόσο πολύ. Κάποτε είναι καλύτερα να αφήνουμε τα πράγματα να έρθουν όπως έχουν οριστεί. Κάποτε, πρέπει να εμπιστευόμαστε το ένστικτό μας και να πράττουμε με την καρδιά και όχι με το μυαλό. Και κάποτε θα γυρίσουμε να κοιτάξουμε πίσω, και είναι προτιμότερο να μετανιώνουμε για αυτά που κάναμε παρά για αυτά που δεν κάναμε.

Σε αποχαιρετώ, αγαπημένε, και συνάμα σου εύχομαι να πραγματοποιήσεις τα όνειρά σου. Το χειρότερο πράγμα που μπορεί να κάμει ο άνθρωπος είναι να σταματήσει να ονειρεύεται. Κυνήγησε λοιπόν τα όνειρά σου, πάλεψε για αυτά, και θα δεις πως τότε θα κατακτήσεις τη ζωή!

Παντοτινά δικός σου,

Ο εαυτός σου

Κυριάκος Ευαγγέλου





Αγαπητέ ενήλικε εαυτέ μου,

Είναι φανερό ότι επιδιώκεις να εισβάλεις και κατ' επέκταση να εγκατασταθείς μέσα μου διώχνοντας έτσι τον εφηβικό μου εαυτό, αφού δεν χωράτε και οι δύο. Αλλά κοίταξέ με καλά! Είμαι ακόμη μια έφηβη η οποία παρόλο που αποζητά την ανεξαρτησία από τους γονείς της, δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτούς. Είμαι ακόμη ένα κορίτσι που συνεχίζει να κάνει χαζομάρες και να γελά με ανοησίες. Ίσως να θεωρείς παράλογη τη στάση μου απέναντι σου, αλλά ας σκεφτούμε τις αλλαγές που θα επιφέρεις με τον ερχομό σου στην ανέμελη ζωή μου.

Από πού να αρχίσω και πού να τελειώσω; Οι αλλαγές αυτές είναι πολυάριθμες. Αλλάζει ολοκληρωτικά η ζωή σου και μαζί ο τρόπος που αντιμετώπιζες τον κόσμο έως τώρα. Μόλις φτάσεις την ηλικία των δεκαοκτώ, είσαι πλέον ενήλικας και έχεις το δικαίωμα ή την υποχρέωση να ακολουθείς τους νόμους και τις απόψεις της κοινωνίας. Είσαι αναγκασμένος να πάρεις αποφάσεις, να δείξεις υπευθυνότητα και να αποδείξεις τόσο στον ίδιο σου τον εαυτό όσο και στον κοινωνικό σου περίγυρο ότι είσαι ικανός να ανεξαρτητοποιηθείς σε όλους τους τομείς από τους γονείς σου και να αντιμετωπίσεις διάφορα προβλήματα.

Ωστόσο, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή! Έχει πλέον καθιερωθεί ότι μετά την αποφοίτηση από το λύκειο πηγαίνεις αμέσως για σπουδές. Η πιθανότητα να περάσεις στο Πανεπιστήμιο Κύπρου είναι μικρή, λόγω μειωμένων θέσεων, επομένως αναγκάζεσαι να αναζητήσεις θέσεις σε πανεπιστήμια του εξωτερικού. Έτσι, αναγκάζεσαι να ζήσεις μακριά από την οικογένειά σου, τους φίλους και την πατρίδα σου, για να εγκατασταθείς είτε προσωρινά είτε μόνιμα σε μια άλλη χώρα. Πρέπει να συμβιβαστείς με τον τρόπο ζωής της νέας χώρας, να κοινωνικοποιηθείς και να αντεπεξέλθεις μόνος σου στα διάφορα οικονομικά και κοινωνικά σου προβλήματα. Επίσης, γνωρίζεις συνεχώς καινούργια άτομα τα οποία σου αλλάζουν τον τρόπο σκέψης, σε επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά και σε βοηθούν να ανακαλύψεις διάφορες πτυχές του εαυτού σου. Αλλάζει η κοσμοθεωρία σου και προτεραιότητα έχει η οικονομική σου ανάπτυξη και όχι η ευτυχία σου. Η παιδικότητα σου χάνεται και τίποτα πλέον δεν είναι αθώο. Παντού κρύβονται συνωμοσίες και συμφέροντα.

Οι φόβοι και οι ανασφάλειες με κρατούν πίσω. Φοβάμαι να αφήσω όσα έμαθα ως δεδομένα και να μπω σε καινούργιες καταστάσεις. Φοβάμαι να μεγαλώσω. Στο μυαλό μου υπάρχουν αμέτρητα όνειρα, που νιώθω ότι στο τέλος θα είμαι ανίκανη να τα εκπληρώσω. Δεν θέλω να ξυπνήσω μια μέρα μέσα στη μιζέρια έχοντας ξεχάσει όσα ονειρεύτηκα, όσες στιγμές έζησα και όσα πρόσωπα γνώρισα.

Όλα αυτά, ίσως, είναι προφάσεις για να σε αποφύγω, αλλά ξέρω καλά πως ό,τι και να γίνει εσύ θα με αγνοήσεις και θα έρθεις στη ζωή μου. Το μόνο που σου ζητώ είναι να μπεις στη ζωή μου ομαλά και να μην με αλλάξεις πολύ. Να με ωριμάσεις αφήνοντάς μου στοιχεία της ανέμελης ζωής μου. Ελπίζω να ακούσεις τα αιτήματά μου και να με βοηθήσεις.

Με αγάπη,
Η έφηβη που καραδοκείς

Εύη Αγγελή



Αγαπητέ ενήλικε εαυτέ,

Το φεγγάρι σκεπάζεται από γκρίζα σύννεφα. Ωστόσο, η νύχτα μού φαίνεται γλυκιά και μαγική. Εγώ περπατάω σε αγαπημένα, μα ξεχασμένα από τον υπόλοιπο κόσμο, στενά. Ίσως βρέξει. Στο βάθος αρχίζω να διακρίνω μια γυναικεία μορφή, μόνη. Σχεδόν τρέχει. Πλησιάζει ολοένα και πιο πολύ, τα βλέμματα συναντώνται, με προσπερνά. Δεν με γνώρισες μα εγώ... Τρέχω ξωπίσω σου και δεν με βλέπεις. Φωνάζω το όνομά σου και τότε σταματάς. Γυρνάς πίσω και με βλέπεις με διαπεραστικό βλέμμα, και λες «ποια είσαι;». Εγώ σε κοιτάω προσεκτικά από πάνω έως κάτω και αδυνατώ να σου απαντήσω. Φαίνεσαι εκνευρισμένη, πας να φύγεις μα σου φωνάζω με τρεμάμενη φωνή: «Είμαι ο δεκαεφτάχρονός σου εαυτός». Έβαλα όλη μου τη θέληση να φανώ πειστική. Για ένα-δυο δευτερόλεπτα το βλέμμα σου έμεινε καρφωμένο στο δικό μου. Η σιωπή κόντευε να με τρελάνει μέχρι που είπες «σε θυμάμαι». Σου πέρασε τώρα ο θυμός.

Περπατήσαμε ώρα μαζί. Εσύ πριν πήγαινες να συναντήσεις κάτι «φίλους», όπως μου είπες. Είσαι 35 χρονών όμως, δεν παντρεύτηκες, ούτε απέκτησες παιδιά. Φοβάσαι τη δέσμευση και τη σταθερότητα, αναζητάς περιπέτειες. Καθώς τα εκμυστηρεύεσαι αυτά, η φωνή σου αρχίζει να τρέμει, κλαις. Καθόμαστε στο πλατύσκαλο ενός εγκαταλελειμμένου παλιού σπιτιού. Δίπλα μια ξεχασμένη γλάστρα με άγρια τριαντάφυλλα που έχουν καλύψει ολόκληρη την ξύλινη πόρτα. Και αρχίζω να σου μιλάω. «Ελπίζω να εκπλήρωσες τους ακαδημαϊκούς σου στόχους και τώρα να διδάσκεις στο πανεπιστήμιο τα φιλολογικά μαθήματα που λατρεύω. Φοβάμαι όμως πως οι «φίλοι» που θα συναντήσεις είναι απλώς περιστασιακοί και γρήγορα θα φύγεις μακριά τους χωρίς να σε νοιάζει. Πάντα αυτό κάνεις. Στο βάθος όμως σ' αρέσει η μοναξιά, την επιδιώκεις. Ίσως τώρα στόχο έχεις να τελειώσεις κάποιο άλλο πτυχίο, να αγοράσεις τη συλλεκτική σειρά βιβλίων που επανακυκλοφορεί, κάποιου Κάφκα, Ντοστογιέφσκι ή Στέφαν Τσβάιχ. Νιώθεις ελευθερία πλέον που ζεις μόνη. Με την ενηλικίωσή σου έβγαλες φτερά και, όπως φάνηκε, ξέχασες ποια ήσουν πριν». Ξανά σιωπή. Σε παρατηρώ καθώς εσύ κάπου ταξιδεύεις. Η εμφάνισή σου είναι τρομακτικά προσεγμένη, τα ρούχα σου, όπως πάντα, κλασικά.

Οι πρώτες σταγόνες της βροχής άρχισαν να πέφτουν. Ακούγονται σαν πένθιμο εμβατήριο, εσύ κλαις και με σιγανή φωνή μου λες: «Η ζωή σου θα καθοριστεί από σένα, σκέψου τι σε κάνει να γελάς, πώς θα ήθελες να είμαι εγώ ο μελλοντικός σου εαυτός, δημιούργησε την κατάλληλα...». Η φωνή ακούγεται σαν από μακριά πια. «Εγώ είμαι μια ψευδαίσθηση, ένας φόβος σου, μην μ' αφήσεις να σε κυριέψω, σκότωσέ με, εγώ δεν είμαι εσύ, το πεπερασμένο του ανθρώπινου βίου είναι απτόητο». Βγάζει ένα όπλο κι αυτοκτονεί, το σώμα της γίνεται σκόνη. Τώρα σιωπή. Μελλοντικέ εαυτέ, δεν μπορώ να σε φανταστώ ξανά, απομένει να περάσει ο καιρός και εγώ να γίνω εσύ.

Καληνύχτα

Αναστασία Φωτίου

Κάποια αδιόρατη και απροσδιόριστη στγμή όλοι μας κάνουμε μια χειραψία με τον παλιό εαυτό μας.

Ευχή σε όσους συμμετείχαν στο δικό μας πόνημα να έρθει η στιγμή που θα σφίξουν φιλικά και με κατανόηση το χέρι του εαυτού τους.

Εικονογράφηση: Αντώνης Κεντώνης (κύρια εικόνα), Σοφία Αρχόντη ( τελευταία εικόνα)