Η γερμανή Υπουργός Πολιτισμού Monika Grütters έχει διορίσει μια ομάδα εμπειρογνωμόνων για την εκπόνηση σχεδίων για ένα κεντρικό οργανισμό στον οποίο θα αναθέσει την αρχειοθέτηση και τη δημοσιοποίηση της φωτογραφικής πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας. «Δεν μπορώ και δεν θα παραμείνω αδρανής καθώς απειλείται η απώλεια πολύτιμης πολιτιστικής κληρονομιάς», δήλωσε σε μια εκδήλωση στην Ακαδημία Τεχνών του Βερολίνου τον Ιούλιο. «Δεν είναι καθήκον της ομοσπονδιακής κυβέρνησης να προστατεύσει το έργο σημαντικών φωτογράφων, όπως και τα έργα λογοτεχνίας ή μουσικής; »

Η Grütters είπε ότι μέσα από συνομιλίες της με φωτογράφους και εμπειρογνώμονες από μουσεία, τη βιομηχανία τέχνης και τον ακαδημαϊκό διαπίστωσε «μια σημαντική καθυστέρηση στην εξασφάλιση της οπτικής μνήμης της κοινωνίας μας».

Επισημαίνει ότι γειτονικές χώρες - η Ολλανδία, η Γαλλία, η Αυστρία και η Ελβετία - έχουν δημιουργήσει εθνικά ιδρύματα για να διαχειριστούν τα αρχεία κορυφαίων φωτογράφων. Η διατήρηση, καταλογογράφηση και ψηφιοποίηση του έργου των φωτογράφων αποτελεί τεράστια πρόκληση, όχι μόνο όσον αφορά τις απαιτήσεις του χώρου αλλά και την τεχνογνωσία, λέει η Katrin Pietsch, συντηρήτρια στο Nederlands Fotomuseum στο Ρότερνταμ και ένα από τα τέσσερα μέλη της ομάδας εμπειρογνωμόνων της Grütters.

Οι άλλοι είναι ο Thomas Weski του Ιδρύματος Φωτογραφίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης στο Ανόβερο, ο επιμελητής και ακαδημαϊκός Ute Eskildsen και ο Thomas Gaehtgens, διευθυντής του ερευνητικού ινστιτούτου Getty.

«Οι διαστάσεις του αρχείου ενός φωτογράφου μπορεί να είναι πολύ μεγάλες - μπορείτε γρήγορα να ανακαλύψετε σε εκατοντάδες χιλιάδες αρνητικά», λέει η Pietsch. «Τα μουσεία συχνά τα απορρίπτουν».

Το Nederlands Fotomuseum συλλέγει, αποκαθιστά και εκθέτει την ολλανδική φωτογραφική κληρονομιά. Το Fotostiftung Schweiz, με έδρα το Winterthur, έχει παρόμοιο ρόλο στην Ελβετία, διασφαλίζοντας περισσότερα από ένα εκατομμύριο διαφάνειες ή αρνητικά. Επίσης, διοργανώνει τακτικές εκθέσεις

Στη Γερμανία, όπου η πολιτική πολιτισμού είναι κατά κύριο λόγο η αποστολή των 16 κρατιδίων, η διαχείριση φωτογραφικών αρχείων έχει μέχρι στιγμής ανατεθεί σε ιδρύματα, συμπεριλαμβανομένων των μουσείων και των πανεπιστημιακών και κρατικών αρχείων. Αλλά τα μουσεία συχνά στερούνται πόρων και οι συλλογές δεν μπορούν να βρουν ένα σπίτι. Μερικοί φωτογράφοι καταφεύγουν στη δημιουργία των δικών τους αρχείων.

Ωστόσο, ο Hubert Locher, διευθυντής του γερμανικού κέντρου τεκμηρίωσης ιστορίας της τέχνης στο Marburg, δεν είναι πεπεισμένος ότι είναι απαραίτητο ένα κεντρικό αποθετήριο. Η οργάνωσή του διαχειρίζεται κάποια φωτογραφικά αρχεία, αν και εστιάζει περισσότερο στη φωτογραφία που χρησιμοποιείται στην ιστορία της τέχνης παρά στο έργο καλλιτεχνών. Ο Locher λέει ότι θα μπορούσε να φανταστεί ένα δίκτυο φωτογραφικών ιδρυμάτων, το καθένα με συγκεκριμένη εστίαση, ίσως υποστηριζόμενο από ένα κεντρικό ομοσπονδιακό γραφείο.

Σημειώνει ότι δεν είναι πάντοτε εύκολη να διαχωρίσεις τους εικαστικούς φωτογράφους από αυτούς που εργάζονται στη δημοσιογραφία ή στη μόδα. Ένας φωτογράφος γνωστός για το πολεμικό ρεπορτάζ μπορεί επίσης να εμφανίζεται σε εκθέσεις μουσείων. «Πού τραβάς τη γραμμή;», λέει ο Locher. «Πότε είναι ένας φωτογράφος και καλλιτέχνης;»

Γερμανικά μουσεία όπως το Pinakothek der Moderne στο Μόναχο δέχονται περιστασιακά μεμονωμένα φωτογραφικά αρχεία, λέει ο Inka Graeve Ingelmann, επικεφαλής της συλλογής φωτογραφιών και νέων μέσων. Το Pinakothek διατηρεί τα αρχεία του Karl Blossfeldt και του Albert Renger-Patzsch, τα οποία περιλαμβάνουν 2.400 και 3.500 πρωτότυπες εκτυπώσεις αντίστοιχα. Επιπλέον, τα δύο αρχεία περιλαμβάνουν περίπου 11.000 αρνητικά γυαλιού, καθώς και πολλά έγγραφα και σπάνια βιβλία.

«Αλλά αυτοί είναι δύο από τους σημαντικότερους φωτογράφους και πολύ σημαντικοί για τη γερμανική πολιτιστική κληρονομιά», λέει ο Graeve Ingelmann. «Δεν μπορείτε να κάνετε τα πάντα. Δεν είναι μόνο ζήτημα συντήρησης, αλλά και το να διατήρηθεί το αρχείο ζωντανό με εκθέσεις και έρευνες. » Ακόμα και ένας κεντρικός φορέας θα πρέπει να είναι επιλεκτικός στα αρχεία που θα δέχεται, προειδοποιεί.

Παρά τις ανησυχίες της, η Graeve Ingelmann αναφέρει ότι καλωσορίζει την πρωτοβουλία της Grütters. «Ένας νέος κεντρικός φορέας θα μπορούσε να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, θέτοντας ένα παράδειγμα και ευαισθητοποιώντας το πόσο σημαντικό είναι αυτό το θέμα».

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ:Achillea clavennae and Dating (both 1915-25), Karl Blossfeldt, Pinakothek der Moderne. Grütters: Olaf Kosinsk

ΠΗΓΗ: The Art Newspaper