Ένα έργο του Λεονάρντο ντα Βίντσι εντυπωσιάζει στην έκθεση με την οποία εγκαινιάζεται την Τρίτη το Δημοτικό Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή, στη Λευκωσία. Ωστόσο, δεν επιβάλλεται στα υπόλοιπα, εξίσου επώνυμα, χαρακτικά έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση και αποτελούν ένα μικρό μόνο δείγμα της μεγάλης συλλογής του νεοσύστατου μουσείου.

Ενός μουσείου που γεννήθηκε σαν ιδέα στο μυαλό του χαράκτη Χαμπή Τσαγγάρη το 2005, ξεκίνησε σαν έμπρακτη προσπάθεια το 2014 και παίρνει υπόσταση σήμερα, πέντε χρόνια μετά, στην οδό Αμμοχώστου, έναν δρόμο της εντός των τειχών Λευκωσίας γεμάτο πολιτισμό: βρίσκεται έναντι της Πύλης Αμμοχώστου, με τη νεοσύστατη Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης στην αρχή της, τον πολυχώρο Γκαράζ και το τέμενος Ταχτ Ελ Καλέ στο τέρμα της, το συναυλιακό The Shoe Factory και το Κέντρο Εικαστικών Τεχνών και Έρευνας στην προέκτασή της. Κι ανάμεσά τους, μικροί χώροι παραγωγής τέχνης και πολιτισμού.

Το Δημοτικό Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή αποτελεί το πρώτο μουσείο αφιερωμένο στη χαρακτική τέχνη, στη Λευκωσία. Προηγήθηκε το Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή στα Πλατανίστεια το 2008.

«Ενιώσαμε το ενδιαφέρον του κόσμου για τη χαρακτική που ό,τι εκάμναμε στα Πλατανίστεια με τη Σχολή στην αρχή», λέει στο «Π» ο χαράκτης Χαμπής Τσαγγάρης. «Τούτο το ενδιαφέρον εγέννησε το Μουσείο στα Πλατανίστεια τζαι το μουσείο στα Πλατανίστεια εγέννησε την ανάγκη να πάμε σε ένα κέντρο πόλης. Στην αρκή εσκεφτήκαμε τη Λεμεσό. Εκάμαμε μιαν προσπάθεια που δεν είσιε καλή έκβαση τζαι στο τέλος είπαμε γιατί εν πάμε στη Λευκωσία; Επήαμε στη Λευκωσία τζαι ήβραμε το κτήριο τούτο που ήταν σε άθλια κατάσταση. Στα πέντε χρόνια 'που τότε που μας το εδώσαν τζαι αφού υπήρχαν διάφορα εμπόδια που εν εξαρτούνταν 'που λλόου μας, επιάσαμεν την άδεια οικοδομής τζαι επροχωρήσαμε με πολλή αγάπη 'που φίλους μας εθελοντές τζαι εφτάσαμε δαμαί. Τζαι είναι σαν το ψέμα. Τζιαμαί που νομίζαμε ότι εν μπορούμε να το κάμουμε, η αγάπη των φίλων μας εβοήθησε μας να κάμουμε τούτο το μουσείο.»

Το Δημοτικό Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή στεγάζεται σε ένα αναπαλαιωμένο κτίσμα. Πρόκειται για δύο ξεχωριστά κτήρια που ενώθηκαν κάποια στιγμή και αναπαλαιώθηκαν: το ένα ήταν οικία, το δεύτερο είχε μέσα έναν τεράστιο διπλό φούρνο, που διατηρήθηκε και δεσπόζει στον χώρο, στην είσοδο του μουσείου.

Πολλοί άνθρωποι συνέβαλαν στο να μετατραπεί αυτό το κτήριο σε μουσείο: «Συγκινούμαι όταν σκέφτομαι ότι ο Γιώργος (Τσαγγάρης, διευθυντής του Μουσείου) δεν κάμνει τίποτε άλλο, μέρα νύχτα δουλεύκει για το μουσείο. Ο φίλος μου ο Χρίστος ο Αγιομαμίτης, έγινε ο πρωταρκάτης. Ο Μιχάλης ο Σορόκκος –εγώ λαλώ τον κτίστη του πολιτισμού– στην απελπισία μας είπε ‘μπαίνω μέσα’ τζι ετράβησε μας ούλλους τζαι εξεκινήσαμε ξανά δουλειά, όταν ενομίζαμε ότι εχάθηκε η ελπίδα να γίνει το μουσείο», σημειώνει ο Χαμπής, αναφέροντας και τον δήμαρχο Λευκωσίας, Κωνσταντίνο Γιωρκάτζη, μέσα σε αυτούς που επέμειναν για την επίτευξη του σκοπού. «Ενδιαφέρτηκε πολλά, τζαι σε κάθε δυσκολία που εφαίνετουν, έβρισκε λύσεις τζι έν' τιμή του τούτο το πράμα. Όμως, δεν θα εφτάναμε δαμαί αν δεν είχαμε τζαι τους αμέτρητους φίλους μας που εγοράσαν την μεταξοτυπία που εκάμαμε ειδικά για το μουσείο. Είναι τούτα τα λεφτά που μας εβοηθήσαν ουσιαστικά να χτιστεί το μουσείο τζαι μόλις συμπληρωθεί ο κατάλογος, τα ονόματά τους θα μπουν σε μια πινακίδα τζαι θα βρίσκονται μόνιμα στο μουσείο.»

Αποψη του χώρου στο Δημοτικό Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή. Διακρίνεται το χαρακτικό του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Φωτογραφία: ©ΕΛΕΝΗ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Η συλλογή

Δεν είναι μόνο το κτήριο που δομήθηκε με τη συμβολή φίλων. Τα έργα που περιλαμβάνονται στην έκθεση με την οποία εγκαινιάζεται ο χώρος, όλα σχεδόν αποτελούν δωρεές στη μεγάλη σήμερα συλλογή του Μουσείου, που αριθμεί περί τα 4 χιλιάδες χαρακτικά έργα.
«Το 2005, έβαλα τον εαυτό μου μπροστά στες ευθύνες του. Έρκουνταν πολλοί που εμαθαίναν χαρακτική στη Σχολή στα Πλατανίστεια αλλά εδιδάσκαμε μόνο λινογραφία. Όσοι έρκουνταν, ελαλούσαν λινογραφία τζαι ενομίζαν ότι τούτη έν' η χαρακτική τζαι έν' δαμαί που έβαλα την ευθύνη να μάθω στον κόσμο την χαρακτική, ούλες τες τεχνικές της, τα εργαλεία της, την ιστορία της. Ποια είναι η αληθινή εικόνα της χαρακτικής. Έτσι είπα ότι έννα κάμω ένα μουσείο. Σε τρία χρόνια εκάμαμε το Μουσείο στα Πλατανίστεια. Επήα στους Κύπριους χαράκτες τζαι εζήτησα να γοράσω έργα τους για τη συλλογή του Μουσείου. Κανένας δεν τα επούλησε. Εδωρίσαν μας τα. Έτσι εξεκίνησε το Μουσείο στα Πλατανίστεια, με 250 χαρακτικά.
Στα 11 χρόνια που επεράσαν, η συλλογή εξεπέρασε τες 4 χιλιάδες έργα, 'που κορυφαίους χαράκτες 'που ούλλο τον κόσμο. 'Που τη μια εγοράζαμεν ώσπου έφτανε το σιέρι μας. Τα παραπάνω έργα όμως έν' δωρεές 'που συγκεκριμένους συλλέκτες τζαι καλλιτέχνες.»

Από ντα Βίντσι μέχρι Βότση: Στην πρώτη έκθεση του Μουσείου περιλαμβάνονται εξαιρετικά δείγματα χαρακτικής από τον διεθνή χώρο και την Κύπρο, από τον 16ο αιώνα έως τις μέρες μας

Η έκθεση

Με ένα έργο του Άλμπρεχτ Ντίρερ, του μεγάλου Γερμανού χαράκτη που σημείωσε την έναρξη της Αναγέννησης στη Βόρεια Ευρώπη τον 16ο αιώνα, ξεκινά η έκθεση «Από τον Ντίρερ στον Κάνθο», με την οποία εγκαινιάζεται το μουσείο την Τρίτη. Την έκθεση επιμελήθηκε με πολλή προσοχή και αφοσίωση η επιμελήτρια του μουσείου, Ελέν Ρεμπ Τσαγγάρη και σ’ αυτήν περιλαμβάνονται, επιπλέον, έργα κορυφαίων χαρακτών από όλο τον κόσμο: του μεγάλου του κλασικού γαλλικού μπαρόκ Νικολά Πουσέν, του διάσημου για τις σατιρικές πολιτικές του εικονογραφήσεις Άγγλου Ουίλιαμ Χόγκαρθ, των σπουδαίων Ουταμάρο και Χιροσίγκε από την Ιαπωνία, το τελευταίο χαρακτικό που φιλοτέχνησε ο Τουλούζ Λοτρέκ, το 1900, προτού πεθάνει έναν χρόνο αργότερα. Δεν πρόλαβε καν να το τυπώσει ο ίδιος. Το έργο εντόπισε ο Χαμπής σε μια υπαίθρια αγορά και το πήρε για 10 ευρώ. Οι συντηρητές του έργου επιβεβαίωσαν τη γνησιότητά του.
Μέσα σε έργα αυτών των μεγάλων ονομάτων, και έργα πιο κοντινών σε μας: του Φασιανού, του Τάσσου, της Κατράκη, του Γαλάνη. Και των οικείων μας: Κάνθου, Αβερκίου, Παράσκου, Χατζηαδάμου, Κώστα Οικονόμου. Των Κύπριων καλλιτεχνών που τίμησαν τη χαρακτική τέχνη. Η έκθεση ολοκληρώνεται με ένα υπέροχο τρίπτυχο που φέρει την τόσο φρέσκια ματιά του Στέλιου Βότση.
«Εν το κάμνει ένα άτομο το μουσείο, ούλλοι μαζί το εστήσαμε.»

+ Εγκαίνια στις 17 Δεκεμβρίου στις 18:30. Δωρεάν ξεναγήσεις από την επιμελήτρια του Μουσείου, Ελέν Ρεμπ Τσαγγάρη, στις 21 και 22 Δεκεμβρίου στις 11:00 και 12:00. Αφηγήσεις ιστοριών με τους καλικάντζαρους από τον Χαμπή στις 28 και 29 Δεκεμβρίου στις 11:00 και 12:00.

ΑΡΧΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Άποψη του Δημοτικού Μουσείου Χαρακτικής Χαμπή | ©Ελένη Παπαδοπούλου