Γράφει ο Τάκης Χατζηδημητρίου, Επικεφαλής της Τεχνικής Επιτροπής Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Οι ρίζες του κοινωνικού προβλήματος είναι βαθιές. Ήταν αρκετό να πάρουμε την εξουσία στα χέρια μας για να φανερωθεί όλος ο κακός εαυτός μας. Κατάχρηση εξουσίας, παρακράτος, συνωμοτικές τακτικές, εγκλήματα, ξαφνικοί και αδικαιολόγητοι πλουτισμοί συνοδευμένοι από άφθονη πατριδοκαπηλία. Έκτοτε όλα αυτά αναπαράγονται σε διάφορες μορφές και εκδοχές για να φθάσουμε στο σημερινό σημείο αποθέωσης του νεοπλουτισμού, της υπεροψίας και της διαφθοράς. Και στο υπόβαθρο, μια κοινωνία που υποτάσσεται και σιωπά. Που δέχεται τον δεσποτισμό και προσαρμόζεται χάριν του συμφέροντος. Που τελικά υποσκάπτει το ίδιο το κράτος που όφειλε να στηρίζει.

Θύματα ιδεολογικής σύγχυσης που δεν καταλάβαμε ποτέ ποιοι είμαστε. Δεν κατανοήσαμε τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του Έλληνα Κύπριου και ταυτόχρονα του Κύπριου πολίτη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Του Έλληνα που ζει στην Ανατολική Μεσόγειο, μέσα σε διαφορετικές επιδράσεις και ιστορικές συνθήκες. Η πραγματική ιστορία του τόπου είναι ζυμωμένη με όσους πέρασαν από το νησί. Άφησαν μνημεία, επηρέασαν τη γλώσσα, πρόσθεσαν εμπειρίες και πολλοί αφομοιώθηκαν με τον λαό.

Δε συνειδητοποιήσαμε ότι στην Κύπρο εκτός από τους Ελληνοκύπριους υπάρχουν Τουρκοκύπριοι, Μαρωνίτες, Αρμένιοι και Λατίνοι. Και ούτε θελήσαμε να κατανοήσουμε ότι όλοι μαζί αγαπούμε με τον ίδιο τρόπο τον τόπο μας. Έχουμε πολλά κοινά μεταξύ μας, αλλά και διαφορές, στα δόγματα, στη θρησκεία και στη γλώσσα. Αυτό δεν είναι μειονέκτημα, αντίθετα είναι πλούτος για τον λαό και τον πολιτισμό μας.

Η παραγνώριση της πολυεθνικής και πολυπολιτισμικής Κύπρου μας εμπόδισε να κάνουμε την κοινή μας πατρίδα σημείο συνάντησης με τους γείτονες, της Τουρκίας συμπεριλαμβανομένης, και τόπο ειρήνης και αλληλοσεβασμού για τον λαό της.

Οι πνευματικές μας ανεπάρκειες είναι αυτές που δεν μας επιτρέπουν να είμαστε σε αρμονία με τους εαυτούς μας και τον κόσμο. Μας περιορίζουν στη συνεχή αναζήτηση στήριξης από εθνικά κέντρα. Ανεχτήκαμε χούντες και φτάσαμε στην καταστροφή. Δεν τολμήσαμε να αναλάβουμε τις ευθύνες μας και να έχουμε δική μας άποψη για τα δικά μας συμφέροντα. Καταφύγαμε σε λατρεία των αρχηγών, που αντλούν δόξα και βρίσκουν άλλοθι για τα σφάλματά τους στη θυσία των παιδιών της Κύπρου. Ανεχτήκαμε τους επιφανείς κληρονόμους. Όλοι μαζί άφησαν κληρονομιά, όχι την αλληλοκατανόηση και τη συμφιλίωση, αλλά τη σύγκρουση, τη διαίρεση και την αντιπαράθεση.

Δεν αγαπήσαμε τον τόπο μας. Φτάσαμε στο σημείο να θεωρούμε ύβρη τον χαρακτηρισμό «Κύπριος», λάθος την αναφορά σε «κυπριακή ιστορία και λογοτεχνία» και προδοσία την «Ανεξαρτησία». Όταν αρχίσαμε να λογαριάζουμε την Κύπρο τόπο με τη δική του οντότητα, ήταν πια αργά, την είχαμε κιόλας μισοκαταστρέψει. Και τώρα τη νοσταλγούμε και την αναζητούμε.

Παρ' όλα αυτά εξακολουθεί να υπάρχει Κύπρος, να σκεφτόμαστε και να συζητούμε τρόπους σωτηρίας, να μαχόμαστε εναντίον των δυσκολιών. Αυτό οφείλεται σε χαρίσματα του λαού μας, αλλά και σε εκείνους που δουλεύουν σεμνά και αθόρυβα: τους αφανείς που δημιουργούν σε βάρος της ίδιας της ύπαρξής τους. Όλους αυτούς τους αόρατους των τίμιων συναλλαγών, των πνευματικών, πολιτισμικών και επιστημονικών επιτευγμάτων. Τους ανθρώπους που μάχονται για ένα τίμιο κράτος και τους άλλους που λοιδορούνται γιατί εργάζονται για συνεργασία και συμπόρευση με όλους τους συμπατριώτες μας, ανεξαρτήτως φυλής και θρησκείας.

Σήμερα βρισκόμαστε σε μια κατάσταση που προκαλεί στους πολλούς απελπισία. Υπάρχουν όμως και οι άλλοι, εκείνοι που μάχονται με πείσμα και επιμονή για την άλλη Κύπρο, της προοπτικής και της ελπίδας. Δύσκολη και άνιση η προσπάθεια, όμως άξια ως παράδειγμα και ως τρόπος ζωής.