Το βραβείο Ζαχάρωφ 2011 του ΕΚ θα απονεμηθεί στην Asmaa Mahfouz [Αίγυπτος], στον Ahmed al-Zubair Ahmed al-Sanusi [Λιβύη], στην Razan Zaitouneh [Συρία], στον Ali Farzat [Συρία] και στον αποθανόντα Mohamed Bouazizi [Τυνησία], οι οποίοι αγωνίστηκαν με θάρρος για τις θεμελιώδεις ελευθερίες. Η υποψηφιότητα των πέντε αυτών προσώπων υποβλήθηκε από κοινού από τις πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, των Σοσιαλιστών, των Φιλελευθέρων και των Πρασίνων.

«Οι άνθρωποι αυτοί συνέβαλαν στη συντέλεση ιστορικών αλλαγών στον αραβικό κόσμο και αυτό το βραβείο επιβεβαιώνει την αλληλεγγύη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τη σταθερή του υποστήριξη στον αγώνα τους για ελευθερία, δημοκρατία και κατάργηση των αυταρχικών καθεστώτων», ανέφερε ο πρόεδρος Μπούζεκ σχετικά με την επιλογή των φετινών νικητών. Σημείωσε ακόμη ότι η απονομή του βραβείου στα πρόσωπα αυτά αποτελεί «ένα σύμβολο για όσους εργάζονται για την αξιοπρέπεια, τη δημοκρατία και τα θεμελιώδη δικαιώματα στον αραβικό κόσμο και όχι μόνο».
Asmaa Mahfouz: Η κ. Mahfouz προσχώρησε το 2008 στο αιγυπτιακό Κίνημα Νεολαίας της 6ης Απριλίου, βοηθώντας στην οργάνωση απεργιών υπέρ των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Η συνεχής παρενόχληση των δημοσιογράφων και ακτιβιστών από το καθεστώς του Μουμπάρακ και της Τυνησίας οδήγησε την κ. Mahfouz να οργανώσει τις δικές της διαμαρτυρίες. Τα βίντεο της στο Youtube και οι δημοσιεύσεις της στο Facebook και το Twitter κινητοποίησαν τους Αιγύπτιους να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους στην πλατεία Ταχρίρ. Μετά την κράτηση της από το Ανώτατο Συμβούλιο των Ενόπλων Δυνάμεων, αφέθηκε ελεύθερη με περιοριστικούς όρους χάρη στην πίεση που άσκησαν εξέχοντες ακτιβιστές.
Ahmed Al-Zubair Ahmed al-Sanusi: Ο κ. Ahmed al-Sanusi, επίσης γνωστός και ως ο "κρατούμενος για λόγους συνείδησης" με τη μακρύτερη παραμονή σε φυλακές, πέρασε 31 χρόνια στις φυλακές της Λιβύης, ως αποτέλεσμα μιας απόπειρας πραξικοπήματος κατά του συνταγματάρχη Καντάφι. Σήμερα, ο κ. Ahmed al-Sanusi είναι μέλος του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου και εργάζεται για την επίτευξη ελευθερίας και την εφαρμογή δημοκρατικών αξιών στην μετα-Καντάφι Λιβύη.
Razan Zaitouneh: Η κ. Zaitouneh, δικηγόρος που ασχολείται με τα ανθρώπινα δικαιώματα,  δημιούργησε το συριακό blog Σύνδεσμος Πληροφοριών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα [Syrian Human Rights Information Link], το οποίο παρέχει πληροφορίες σχετικά με τις τρέχουσες ωμότητες που λαμβάνουν χώρα στη Συρία. Η ίδια αποκάλυψε δημοσίως δολοφονίες και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται από το συριακό στρατό και την αστυνομία. Οι δημοσιεύσεις της έχουν καταστεί σημαντική πηγή πληροφοριών για τα διεθνή μέσα ενημέρωσης. Σήμερα, η ίδια κρύβεται από τις αρχές, οι οποίες την κατηγορούν ότι είναι ξένος πράκτορας, ενώ ο σύζυγος της και ο μικρότερος αδελφός της έχουν ήδη συλληφθεί.
Ali Farzat: Ο κ. Farzat σατιρίζει τους πολιτικούς και είναι γνωστός για την κριτική που ασκεί στο συριακό καθεστώς και στον Προέδρό του Bashar al-Assad. Ο ίδιος άρχισε, μετά την έναρξη των εξεγέρσεων το Μάρτιο του 2011, να περνάει πιο ξεκάθαρα μηνύματα μέσω των σκίτσων του. Οι καρικατούρες του που σατίριζαν το καθεστώς του Bashar al-Assad ενέπνευσαν την εξέγερση στη Συρία. Τον Αύγουστο του 2011, οι συριακές δυνάμεις ασφαλείας τον ξυλοκόπησαν, σπάζοντας «ως προειδοποίηση» τα δύο του χέρια, ενώ κατέσχεσαν και όλα τα σχέδιά του.
Mohamed Bouazizi: Ο Mohamed Bouazizi, ένας Τυνήσιος λαχανέμπορας, αυτοπυρπολήθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη συνεχή ταπείνωση και παρενόχληση από τις αρχές της Τυνησίας. Η δημόσια οργή και συμπαράσταση για την πράξη αυτή ​​ενέπνευσαν το κίνημα που οδήγησε στην εκδίωξη του προέδρου της Τυνησίας Zine El Abidine Ben Ali. Η αυτοθυσία του Mohamed Bouazizi ενέπνευσε και άλλες  εξεγέρσεις σε αραβικές χώρες όπως η Αίγυπτος και η Λιβύη. Οι εξεγέρσεις αυτές αποκαλούνται σήμερα «αραβική άνοιξη».

 

Βραβείο Ζαχάρωφ για την ελευθερία της σκέψης

Το βραβείο Ζαχάρωφ για την ελευθερία της σκέψης, που πήρε το όνομα του από το Σοβιετικό επιστήμονα και αντικαθεστωτικό Andrei Sakharov, δημιουργήθηκε από το ΕΚ το Δεκέμβριο του 1988, και απονέμεται σε πρόσωπα ή οργανώσεις που αφιερώνουν τη ζωή τους στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας. Το βραβείο συνοδεύεται από ένα έπαθλο € 50.000

Οι άλλοι δύο φιναλίστ για φέτος ήταν ο Λευκορώσος ακτιβιστής και δημοσιογράφος Dzmitry Bandarenka και η ειρηνευτική κοινότητα San José de Apartado από την Κολομβία.