Τριάντα χρόνια μετά την πρώτη παρουσίαση του ποιητικού έργου «Ορέστης» στο θεατρικό πάλκο, ο Γιάννης Ιορδανίδης «επισκέπτεται» ξανά τον Γιάννη Ρίτσο, παρουσιάζοντας την «Επιστροφή» με καινούρια σύνθεση κειμένων και σκηνοθετική προσέγγιση.

«Τότε, τον ρόλο του Ορέστη κρατούσαν δύο ηθοποιοί οι οποίοι παρουσίαζαν τον ’Ορέστη της σκέψης’ και τον ’Ορέστη της πράξης», λέει στο «Π» ο Γιάννης Ιορδανίδης. Ο Έλληνας σκηνοθέτης βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο προβών, πριν την παρουσίαση της θεατρικής παράστασης «Η Επιστροφή» σε πανελλήνια πρώτη το Σάββατο 8 Σεπτεμβρίου, στο Αρχοντικό της οδού Αξιοθέας, στο πλαίσιο του πολιτιστικού φεστιβάλ του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Από αριστερά, ο Νικόλας Μπράβος, η Ναταλι Αμμάν και ο Γιώργος Αναγιωτός κρατούν τους ρόλους του Πυλάδη, της Ηλέκτρας και του Ορέστη αντίστοιχα.

Ορέστης σε δίλημμα
Την προηγούμενη θεατρική σεζόν, ο μύθος του «Ορέστη» είχε την τιμητική του: τον είδαμε στην καλοκαιρινή παραγωγή του ΘΟΚ «Ορέστης και Ηλέκτρα, Η Δίκη», στη γερμανική παραγωγή «Τα παιδιά του Αγαμέμνονα» και αλλού.

Ο «Ορέστης» του Ρίτσου, τον οποίο μεταφέρει τώρα στη σκηνή ο Ιορδανίδης, παρουσιάζεται ως ένας άνθρωπος «του διαμελισμού», κατά τον σκηνοθέτη.

«Αν θα σκοτώσει τη μάνα του, θέλει να ξέρει το γιατί», εξηγεί ο Γ. Ιορδανίδης, σημειώνοντας πως η αδελφή του Ορέστη, Ηλέκτρα, επιζητεί την εκδίκηση για τον θάνατο του πατέρα της -τον οποίο σκότωσε η μητέρα τους, Κλυταιμνήστρα- και πείθει τον Ορέστη να την σκοτώσει.

Οι στενοί δεσμοί του Γ. Ιορδανίδη με την Κύπρο τον φέρνουν ξανά στο νησί για την πανελλήνια πρώτη της νέας του δουλειάς, η οποία βασίζεται σε ποίηση του Ρίτσου.

Βιογραφικά στοιχεία
«Πιστεύω πως ο ’Ορέστης’ είναι μέρος της αυτοβιογραφίας του Γιάννη Ρίτσου, χωρίς ο ίδιος ο ποιητής να μου το έχει ποτέ επιβεβαιώσει», υποστηρίζει ο Γ. Ιορδανίδης, σκηνοθετική δουλειά του οποίου παρακολουθήσαμε πολλές φορές στην Κύπρο («Η νύχτα είναι μάνα της μέρας», «Βρυκόλακες» κ.ά).

Ο Ιορδανίδης γνώρισε τον Ρίτσο το 1983, όταν ζήτησε την άδειά του για να ανεβάσει στο θέατρο τα ποιήματά του. Η άδεια δόθηκε και ο «Ορέστης» ανέβηκε το 1984 σε παγκόσμια πρώτη στο Παρίσι, έργο για το οποίο ο Ιορδανίδης απέσπασε το Χρυσό Μετάλλιο Σκηνοθεσίας της Διεθνούς Ακαδημίας του Παρισιού.

Θεωρεί, λοιπόν, ο σκηνοθέτης πως πίσω από τον «Ορέστη» κρύβεται ο ίδιος ο Ρίτσος, «σε σχέση με τη θέση του στο Κομμουνιστικό Κόμμα».

Και εξηγεί ότι το δίλημμα του Ορέστη αντικατοπτρίζει ίσως την εσωτερική περιπέτεια του ποιητή (υπαρξιακή και ιδεολογική), την αγωνία και τον προβληματισμό του σε σχέση με την Αριστερά, η οποία από το 1966 (οπότε γράφτηκε το ποίημα) μέχρι το 1969, αντιμετώπισε κρίση στους κόλπους της.

«Ωστόσο, κάθε φορά που ρωτούσα τον Ρίτσο, ακολουθούσε πάντα ένα μυστηριώδες χαμόγελο και άλλαζε τη συζήτηση».

Υπόνοια ερωτισμού
Στη σκηνοθετική του προσέγγιση, ο Ιορδανίδης (βασισμένος στο ίδιο το ποίημα) υπαινίσσεται την ερωτική σχέση ανάμεσα στον Ορέστη (τον ρόλο κρατά ο Γιώργος Αναγιωτός) και στον φίλο του Πυλάδη (Νικόλας Μπράβος). Ο Πυλάδης συμμετέχει ως ακροατής επί σκηνής, «σε έναν πολύ δύσκολο ρόλο», αναφέρει ο σκηνοθέτης. Στον ρόλο της Ηλέκτρας θα δούμε τη Νάταλι Αμμάν, η οποία, μαζί με τον Αναγιωτό, υπήρξαν μαθητές του Ιορδανίδη στη δραματική σχολή.
«Ελπίζω ότι τουλάχιστον το κοινό θα θέλει να ανακαλύψει ξανά την ποίηση του Ρίτσου», απαντά ο ίδιος στην ερώτηση για όσα μπορεί να κερδίσει ο θεατής από την «Επιστροφή».

Μία παράσταση που τριάντα χρόνια μετά δεν αναβιώνει αλλά ξαναστήνεται, αφήνοντας ένα πιο πολιτικό στίγμα, στο πλαίσιο του ότι «όλα είναι πολιτική πράξη».

+ «Η Επιστροφή» ανεβαίνει σε σκηνοθεσία και σύνθεση κειμένου του Γιάννη Ιορδανίδη και σκηνικά και κοστούμια του Σταύρου Αντωνόπουλου. Τους φωτισμούς επιμελείται ο Γρηγόρης Παπαγεωργίου και τη μουσική ο Κωνσταντίνος Δημητρίου. Η παράσταση θα δοθεί στις 8 Σεπτεμβρίου στο Αρχοντικό της οδού Αξιοθέας, στις 20:30. Εισιτήρια προς 10 και 5 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 22894531 - 22894532.

ΠΗΓΗ: ΠΑΡΑΘΥΡΟ | ΠΟΛΙΤΗΣ