Ανταπόκριση από το Βερολίνο: Πανίκκος Χρυσάνθου

Ακόμα μια ταινία απ’ αυτές που λες «άξιζε τον κόπο». Έρχεται κι αυτή από τη Χιλή, όπως και το «Διαμαντένιο κουμπί», πράμα που μαρτυρά ότι το χιλιανό σινεμά είναι στην άνοιξή του.

Η ταινία λέγεται «El Club», είναι του Pablo Larrain και μας θυμίζει πολύ με την τόλμη του τον πρώιμο Bunuel [«Ναζαρέν» και «Βιριδιάνα»].

Είμαστε σε μια μακρινή κι απομονωμένη παραλιακή πόλη της Χιλής. Σε ένα σπίτι της ζουν τέσσερις άντρες και μια γυναίκα. Αποκαλούνται μεταξύ τους αδελφοί, προσεύχονται και γυμνάζουν ένα σκύλο κούρσας. Ένα αυτοκίνητο μεταφέρει ακόμα ένα ένοικο στο σπίτι. Η γυναίκα, που είναι η επικεφαλής του σπιτιού, του λέει τους κανονισμούς. Απαγορεύεται η επικοινωνία με τους ντόπιους, η ζωή τους είναι προσευχή και ανάταση.

Οι πέντε άντρες είναι τιμωρημένοι παπάδες της καθολικής εκκλησίας, που υφίστανται ένα είδος απομόνωσης και εξορίας.

Η ιστορία όμως παίρνει φόρα, καθώς εμφανίζεται στην αυλή τους ένας άγνωστος μαλιαρός, ο οποίος αποκαλύπτει με δυνατή φωνή, σαν πυροβόλο όπλο, τι έζησε με νεοφερμένο παπά. Κι αυτά που έζησε είναι ακριβώς όσα δεν θα ήθελε να ακούσει ένας παπάς της καθολικής εκκλησίας: Λεπτομερείς περιγραφές αυτού που σήμερα αποκαλούμε «σεξουαλική κακοποίηση» ανηλίκων παιδιών, τα οποία υποτίθεται ότι η εκκλησία προστάτευε. Οι ιερείς παγώνουν. Όχι τόσο για το περιεχόμενο των αποκαλύψεων όσο για το ρεζίλι της γειτονιάς.

Ένας από αυτούς προτείνει ένα πιστόλι στο νεοφερμένο για να φοβιτσιάσει τον νεαρό και να σταματήσει. Αυτός το παίρνει, βγαίνει έξω και διαλύει με μια σφαίρα το ίδιο του το κεφάλι. Ακολουθεί η άφιξη ενός νεαρού ιερέα, που είναι ο εκπρόσωπος της καθολικής εκκλησίας. Έρχεται για να διαλευκάνει το γεγονός. Από τις συνομιλίες του με τους τιμωρημένους ιερείς και την γυναίκα επιστάτη του σπιτιού, καταλαμβαίνουμε ότι ένας είναι παιδόφιλος, ο άλλος ομοφυλόφιλος, ο τρίτος φονιάς κι ο τέταρτος έμπορος βρεφών.

Ο τελευταίος είναι και ο πιο συμπαθής, καθώς είναι ο μόνος που δεν προσπαθεί να κρύψει πίσω από την πίστη στον Κύριο τη συνεοδητοποίησή του για την κατάσταση.

«Είμαστε ένα σπίτι όλο σκατά, εγκληματίες», αποφαίνεται στον ανακριτή παπά. Η ιστορία όμως έχει και συνέχεια. Όσο ανακατώνει ο νεαρός ιερέας τόσο αποκαλύπτονται όχι μόνο τα άπλυτα των συγκεκριμένων παπάδων αλλά και της ίδιας της εκκλησίας, την οποία εκπροσωπεί, η οποία ουσιαστικά χρησιμοποιεί αυτό το σπίτι για να κρύβει την αδυναμία και την ατολμία της να αντιμετωπίσει ριζικά τα θέματα της ομοφυλοφιλίας και της παιδοφιλίας.

Όταν ονειρευόμαστε: μια ταινία για την Ανατολική Γερμανία

Η ταινία «Όταν ονειρευόμαστε» [As We Were Dreaming] του Andreas Dresen θέτει ένα κοινότυπο θέμα, που το συναντούμε συχνά στο σινεμά και τη λογοτεχνία: την εμπειρία της ενηλικίωσης.

Είναι μια από τις πιο έντονες εμπειρίες του ανθρωπίνου όντος, το πέρασμα από την αμεριμνισία του παιδιού στον κόσμο των πλάνων και των ονείρων της ζωής, μαζί με τη συνειδητοποίηση της ευθύνης.

Ασφαλώς η εμπειρία αυτή μπορεί να έχει κοινά, έχει όμως και μια μοναδικότητα για κλειστές κοινωνίες και άτομα. Ο καθένας τη βιώνει σε μια αποκλειστική φόρμα.

Στην εκδοχή της ταινίας του Dresen το περιβάλλον είναι η Λειψία λίγο μετά την αλλαγή.

Η Ανατολική Γερμανία, στην οποία μεγάλωσαν αυτοί οι έφηβοι σαν παιδιά, αποδείχτηκε ένα απατηλό όνειρο και μια ψευτιά. Ούτε όμως τώρα ο κόσμος τους φαίνεται πιο ελπιδοφόρος. Η γειτονιά γεμίζει ολοένα και περισσότερο με ξυρισμένους ναζήδες κι η παρέα διαλύεται από τα ναρκωτικά και την απόγνωση.

Όμορφα καμωμένη ταινία, που μπορεί να λέει πολλά για εκείνους που έζησαν την εμπειρία της ανατολικής Γερμανίας, εμάς όμως τους υπόλοιπους δεν φαίνεται να τα καταφέρνει να συγκινήσει ιδιαίτερα. Φαίνεται πως υπάρχει ένα μυστικό για να περάσει μια ταινία από το μερικό στο ολικό.

Body: η ταινία μίας εκ των τριών γυναικών που διαγωνίζονται για την Χρυσή Άρκτο

Η ταινία «Body» της Πολωνέζας Malgorzata Szumowska αφορά τις σχέσεις ενός πατέρα με την κόρη του μετά το θάνατο της μητέρας. Με δόσεις ψυχολογίας και ειρωνικού χιούμορ, προσπαθεί να χτίσει ένα αισιόδοξο τέλος. Δεν νομίζω ότι πείθει.