Δύο διπλές, αδιατάρακτες ταφές νεαρών ενηλίκων, ανδρών και γυναικών, σε στάση εναγκαλισμού, έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στον περιβάλλοντα χώρο του σπηλαίου Αλεπότρυπα, στον Διρό της Ανατολικής Μάνης [Ελλάδα].
Πρόκειται για σημαντικότατα ευρήματα καθώς οι διπλές ταφές δεν είναι συχνό φαινόμενο και -πολύ περισσότερο- συχνό αρχαιολογικό εύρημα.
Σύμφωνα, δε, με ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας [ΥΠΠΟ], οι ταφές σε στάση εναγκαλισμού είναι εξαιρετικά σπάνιες ενώ αυτή του Διρού αποτελεί μια από τις αρχαιότερες, αν όχι την αρχαιότερη, στον κόσμο, μέχρι σήμερα.
Η ταφή έχει τοποθετηθεί χρονικά, με τη χρήση άνθρακα C14, στο 3800 π.Χ., ενώ ανάλυση DNA των οστών των δύο ατόμων απέδειξε ότι πρόκειται για έναν άνδρα και μία γυναίκα.
Τάφοι παιδιού και εμβρύου
Σε στρώματα της Τελικής Νεολιθικής από το 4200 έως το 3800 π.Χ. αποκαλύφθηκαν επίσης διπλή αδιατάρακτη, πρωτογενής παιδική ταφή σε αγγείο, καθώς και αδιατάρακτη ταφή εμβρύου.
Και οστεοφυλάκιο
Στα υπερκείμενα στρώματα αποκαλύφθηκε κυκλικό οστεοφυλάκιο, διαμέτρου τεσσάρων μέτρων, ορισμένο από αργούς λίθους, που φέρει βοτσαλόστρωτο δάπεδο. Μεγάλη ποσότητα ανθρώπινων σκελετικών καταλοίπων, που αντιπροσωπεύουν δεκάδες ατόμων, περισυλλέχθηκε από την επιφάνεια του δαπέδου σε συνάφεια με χαρακτηριστικά ευρήματα της Μυκηναϊκής Εποχής, όπως κεραμική, χάντρες, εγχειρίδιο.
Η συγκεκριμένη αρχιτεκτονική κατασκευή για την προσχεδιασμένη μεταφορά και δευτερογενή ταφή δεκάδων ατόμων, αποτελεί μοναδικό παράδειγμα στη Μυκηναϊκή Εποχή.
Χώρος απόθεσης νεκρών
Όπως αναφέρει το ΥΠΠΟ, η προκαταρκτική μελέτη κατέδειξε ότι βρίσκονται σε δευτερογενή απόθεση, μεταφέρθηκαν δηλαδή από την αρχική θέση ταφής τους στο «Ξαγκουνάκι».
Στην ευρύτερη περιοχή του σπηλαίου δεν έχουν μέχρι στιγμής εντοπισθεί κατάλοιπα οικισμού της Μυκηναϊκής Εποχής, παρά τη συστηματική επιφανειακή έρευνα. Η πλησιέστερη θέση αυτής της εποχής βρίσκεται στον Άγιο Βασίλειο, σε απόσταση τουλάχιστον 40 χιλιομέτρων από την Αλεπότρυπα.
Η συνέχιση της έρευνας θα συμβάλει στην αποσαφήνιση αυτών των ζητημάτων. Προς το παρόν μπορεί να διατυπωθεί με ασφάλεια η υπόθεση ότι η περιοχή του σπηλαίου λειτούργησε επί χιλιετίες στη συλλογική μνήμη των ομάδων ως χώρος απόθεσης των νεκρών τους, αναφέρει το υπουργείο.
Η ανασκαφή εντάσσεται στο πλαίσιο του πενταετούς ανασκαφικού και μελετητικού έργου Διρού, το οποίο πραγματοποιήθηκε υπό τη διεύθυνση του επίτιμου εφόρου Αρχαιοτήτων δρος Γ.Α. Παπαθανασόπουλου, από διεπιστημονική ομάδα της Εφορείας Παλαιοανθρωπολογίας και Σπηλαιολογίας Νοτίου Ελλάδας σε συνεργασία με Έλληνες και ξένους επιστήμονες και ολοκληρώθηκε το 2014.