Μια ανοιχτή δοκιμή της καλοκαιρινής παραγωγής του ΘΟΚ με το έργο του Ευριπίδη «Ιππόλυτος» πραγματοποιήθηκε στη Νέα Σκηνή ΘΟΚ την Πέμπτη 18 Ιουνίου.

Στην ανοιχτή δοκιμή δόθηκε μια πρώτη -πολύ ενδιαφέρουσα- εικόνα της παραγωγής, την οποία σκηνοθετεί ο Νεοκλής Νεοκλέους.

Σημαντική παράμετρος της καλοκαιρινής παραγωγής του οργανισμού είναι πως η σκυτάλη έχει εξ ολοκλήρου δοθεί στη νέα γενιά ηθοποιών.

Επί σκηνής πρωταγωνιστούν ως Ιππόλυτος ο Προκόπης Αγαθοκλέους, ως Φαίδρα η Νιόβη Χαραλάμπους, ως Θησέας ο Γιώργος Κυριάκου και ως Τροφός η Άννα Γιαγκιώζη.

Εκ πρώτης όψεως, η κινησιολογία είναι ένα από τα μεγάλα ατού σε αυτό το σύγχρονο ανέβασμα του Ν. Νεοκλέους, ο οποίος έχει επίσης διασκευάσει την τραγωδία σε συνεργασία με τον μεταφραστή και βοηθό σκηνοθέτη, Φώτη Φωτίου.

Τη χορογραφία υπογράφει ο Φώτης Νικολάου και την κίνηση ο ίδιος σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη.

Τα σκηνικά και κοστούμια είναι του Χάρη Καυκαρίδη και της Μελίτας Κούτα.

Η επίσημη πρώτη του Ιππόλυτου θα δοθεί στις 8 Ιουλίου στο Αμφιθέατρο αρχ. Μακαρίου Γ' στη Λευκωσία και θα ακολουθήσουν παραστάσεις σε Λεμεσό, Πάφο, Λάρνακα, Ελεύθερη Αμμόχωστο και ενδεχομένως στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ|ΘΟΚ

Αναφέρει στο σκηνοθετικό του σημείωμα ο Νεοκλής Νεοκλέους:

Διασχίζουμε την ιστορία και μεταφερόμαστε από την παράσταση της Αθήνας του 5ου π.χ. αιώνα στο σήμερα, βάζοντας ένα στοίχημα με τους εαυτούς μας: να γίνουμε εμείς η μηχανή του χρόνου που θα γεφυρώσει αυτό το χάσμα αιώνων, προσφέροντας μια ολοκληρωμένη θεατρική εμπειρία στους θεατές.

Στόχος και σκοπός μας είναι να βοηθήσει η παράσταση τον σημερινό θεατή να δει με καθαρότερο μάτι και να συλλάβει, έστω σε ένα μικρό βαθμό, ένα εκπληκτικό επίτευγμα του ελληνικού παρελθόντος, τον Ιππόλυτο του Ευριπίδη.

Στο κέντρο της τραγωδίας στέκεται ο Άνθρωπος, γεμάτος θάρρος και δύναμη, αντιμετωπίζοντας το πεπρωμένο του, έχοντας ταυτόχρονα αδράξει και το δικαίωμα να ζήσει με τα πάθη του και να καεί στη φωτιά τους.

Η νέα τάξη πραγμάτων μάς επιβάλλει ένα «μέτρο». Όποτε οι δράσεις, οι πράξεις μας που αναβλύζουν από τον χαρακτήρα μας ξεπερνούν αυτό το μέτρο, σε προσωπικό ή και συλλογικό επίπεδο, επιφέρουν φθορά και καταστροφή. Ο Ιππόλυτος, η Φαίδρα και ο Θησέας, πάντοτε ζωντανά δείγματα μέσα στον χρόνο και στον χώρο, στέκονται απέναντι μας σαν καθρέφτες.

Οι θεσμοί, οι αξίες, η θρησκεία, η εξουσία και η δύναμη όλων αυτών έχουν κλονιστεί στην τότε αθηναϊκή κοινωνία, ακριβώς όπως συμβαίνει και σήμερα. Η διαχρονικότητα του έργου φωνάζει. Στεκόμαστε πάνω σε σάπια, χαλασμένα θεμέλια. Υπάρχει τώρα περισσότερο από ποτέ η ανάγκη να ανασυγκροτηθούμε και να ορίσουμε μια ανοδική πορεία ζωής.

Περί τίνος ο Ιππόλυτος;

Πιστός οπαδός της θεάς Αρτέμιδας, ο Ιππόλυτος απαξιώνει τις χαρές του έρωτα και αρνείται να αποδώσει τιμές στην Αφροδίτη. Για να τον τιμωρήσει, η Κύπριδα θεά του έρωτα εμπνέει στη μητριά του, Φαίδρα, σφοδρό έρωτα για τον Ιππόλυτο. Πρόκειται για τον γιο του Θησέα και της αμαζόνας Ιππολύτης. Ο Θησέας αργότερα παντρεύεται την Φαίδρα και έτσι ο Ιππόλυτος αποκτά μητριά.

Ενώ αρχικά διστάζει, η Φαίδρα πείθεται τελικά από την Τροφό να φανερώσει τον έρωτά της στον Ιππόλυτο. Η Τροφός δένει προκαταβολικά με όρκο σιωπής τον νέο και στη συνέχεια τού αποκαλύπτει το πάθος της Φαίδρας. Εκείνος όμως την αποκρούει, απειλώντας να πει τα πάντα στον πατέρα του, Θησέα.

Η Φαίδρα αποφασίζει να δώσει τέλος στη ζωή της. Ωστόσο, για να μην σπιλωθεί τ' όνομά της μετά θάνατον, αφήνει ένα γράμμα στον Θησέα, με το οποίο κατηγορεί τον Ιππόλυτο πως την προσέβαλε επιχειρώντας ν' απλώσει χέρι πάνω της.

Επιστρέφοντας από το μαντείο, ο Θησέας βρίσκει τη γυναίκα του νεκρή και, διαβάζοντας το γράμμα, πείθεται πως υπαίτιος για τον θάνατο της Φαίδρας είναι ο γιος του.

Ο Ιππόλυτος αποσιωπά τα κίνητρά της και αφήνεται στην οργή του Θησέα, ο οποίος ζητά από τον Ποσειδώνα την τιμωρία του γιου του.

Όταν η Άρτεμις αποκαλύπτει στον Θησέα την αλήθεια, είναι πια αργά. Η θεά αποκαθιστά την τιμή του πιστού της, αλλά ο Ποσειδώνας, με τη βοήθεια ενός ταύρου, τραυματίζει θανάσιμα τον Ιππόλυτο, γκρεμίζοντας το άρμα του στα βράχια. Ο νέος πεθαίνει στα χέρια του Θησέα, αφού προηγουμένως, μετά την προτροπή της Άρτεμης, έχει συγχωρέσει τον πατέρα του.

Ένα κείμενο για τον Ιππόλυτο: Για την ελευθερία της επιλογής

ΙΠΠΟΛΥΤΟΣ: Δε γίνεται ν' ακούω τα τρομερά και να σωπαίνω

Ποιος είναι λοιπόν ο τραγικός ήρωας σ' αυτό το έργο; Όταν η δράση είναι μοιρασμένη ανάμεσα σε τέσσερις χαρακτήρες,* η συνοχή του έργου δεν μπορεί να εξαρτηθεί από έναν μόνο, αλλά πρέπει να βασίζεται στη φύση της σχέσης και των τεσσάρων.

Στον Ιππόλυτο, κρίσιμο στοιχείο είναι ακριβώς η συνθήκη στην οποία τοποθετούνται τα τέσσερα πρόσωπα. Και η συνθήκη είναι κοινή: αυτή που επιβάλλει την επιλογή μεταξύ δύο εναλλακτικών λύσεων, της σιωπής και της ομιλίας. Το έργο καταδεικνύει ότι η επιλογή αυτή δεν είναι ελεύθερη. Τα σχόλια του Αριστοτέλη σχετικά με τον τραγικό ήρωα θεωρούν δεδομένη, μέχρι ενός σημείου, την ελευθερία επιλογής του ανθρώπου. Αλλά τόσο η ελευθερία της θέλησης όσο και η δυνατότητα της επιλογής έχουν, από τον πρόλογο κιόλας του Ιππόλυτου, κατηγορηματικά απορριφθεί. [...]

Σε καμία άλλη ελληνική τραγωδία δεν γίνεται τόσο απόλυτα σαφής ο προκαθορισμός της ανθρώπινης δράσης από εξωτερικές δυνάμεις. [...] Η Αφροδίτη είναι μια από τις δυνάμεις που ελέγχουν το σύμπαν και, παρόλο που τα λεγόμενά της μπορούν να σοκάρουν, εμείς πρέπει να τα αποδεκτούμε ως θέσφατα. [...] Το έργο φωτίζει την ειρωνική αντιπαράθεση μεταξύ της ατομικής επιλογής και του προκαθορισμένου, κοινοποιημένου αποτελέσματος. Η φαινομενική επιλογή μιας εναλλακτικής λύσης και κατόπιν μιας άλλης, με την ανθρώπινη σκέψη να ταλαντεύεται ανάμεσα σε ηθικές αποφάσεις, σ' ένα σχήμα που δίνει έμφαση στην υποτιθέμενη ελευθερία και στο απρόβλεπτο της ανθρώπινης θέλησης, δεν είναι τίποτε άλλο παρά η επαλήθευση των προθέσεων της Αφροδίτης.

[...] Η φαινομενική επιλογή ανάμεσα στη σιωπή και στον λόγο είναι κάτι παραπάνω από ενωτικός παράγοντας του έργου, είναι μια κατάσταση με οικουμενικές συνέπειες, μια μεταφορά της λειτουργίας της ανθρώπινης ελεύθερης θέλησης σε όλες τις περίπλοκες εκφάνσεις της.

Bernard M.W. Knox, The Hippolytus of Euripides μτφ. Σάββας Κυριακίδης, Yale University Press 1932

Το έργο ερμηνεύουν [με σειρά εμφάνισης]:

Κρίστη Παπαδοπούλου (Αφροδίτη)

Προκόπης Αγαθοκλέους (Ιππόλυτος)

Δημήτρης Αντωνίου (Θεράπων)

Άννα Γιαγκιώζη (Τροφός)

Νιόβη Χαραλάμπους (Φαίδρα)

Γιώργος Κυριάκου (Θησέας)

Δημήτρης Αντωνίου, Παναγιώτης Λάρκου, Ηρόδοτος Μιλτιάδους, Ανδρέας Παπαμιχαλόπουλος, Ανδρέας Τσέλεπος (Άγγελος), Μαρίνα Μανδρή (Άρτεμις)

Γυναικείος Χορός: Άντρη Αγγελίδου, Νάγια Αναστασιάδου, Άννα Γιαγκιώζη, Μαρίνα Μανδρή, Κρίστη Παπαδοπούλου, Κύνθια Παυλίδου, Αντωνία Χαραλάμπους, Νιόβη Χαραλάμπους

Ανδρικός Χορός: Δημήτρης Αντωνίου, Παναγιώτης Λάρκου, Ηρόδοτος Μιλτιάδους, Ανδρέας Παπαμιχαλόπουλος, Ανδρέας Τσέλεπος