Γράφει η Χριστίνα Χριστόφια*

Κάθε 27 Μαρτίου γιορτάζεται η παγκόσμια μέρα θεάτρου. Έλαχε μια τέτοια μέρα να γράφεται κι αυτό το σημείωμα.

Το επαγγελματικό θέατρο της Κύπρου είναι σε μια σημαντική του στιγμή ως προς τις ζυμώσεις και την αμφισβήτηση που το ταλανίζει. Και εξηγούμαστε: Από τη μια τα τελευταία χρόνια καταγράφεται μια σημαντική άνθιση ως προς την κυπριακή θεατρική παραγωγή (συγγραφή και ανεβάσματα), ανεξάρτητες ομάδες και όχι μόνο προτείνουν αξιόλογες παραστάσεις με επίκεντρο κοινωνικό, ιστορικό και πολιτικό προβληματισμό, που τόση ανάγκη έχουμε ως κυπριακός λαός, υπάρχει έντονη δραστηριοποίηση του νεανικού θεατρικού δυναμικού του τόπου μας και μια σύμπλευση και συνεργασία με τους πιο έμπειρους καταξιωμένους καλλιτέχνες του χώρου. Από την άλλη υπάρχει η πολιτεία που αντί να αφουγκραστεί και να στηρίξει μέσα από έναν πραγματικά δημοκρατικό διάλογο τις προσπάθειες αυτές, επιλέγει από καθέδρας να εξαγγέλλει τομές.

Αναφερόμαστε στο Δ.Σ. του ΘΟΚ που έχει την ευθύνη για την ανάπτυξη και τη χρηματοδότηση του θεάτρου στην Κύπρο. Πώς αλλιώς μπορεί να ερμηνεύσει κανείς την αναστάτωση που υπάρχει στους κόλπους της θεατρικής κοινότητας του τόπου μας από τις επιλογές στις οποίες προβαίνει:

• Το πρόγραμμα play on που τα τελευταία μερικά χρόνια πραγματοποιείται (ξεκίνησε με πρωτοβουλία του ΙΤΙ Κύπρου με τη συνδιοργάνωση από τον ΘΟΚ) που τόσο πολύ βοήθησε στην ανάπτυξη της κυπριακής θεατρικής γραφής, το ΔΣ ΘΟΚ αποφάσισε να πάψει να το χρηματοδοτεί, με αποτέλεσμα όλη η ευθύνη να μένει στο ΙΤΙ (Διεθνές Ινστιτούτο θεάτρου Κύπρου), με τα πενιχρά οικονομικά μέσα που διαθέτει
• Θυμέλη (πρόγραμμα επιχορηγήσεων επαγγελματικών παραστάσεων): ενώ εξήγγειλε δικαιοσύνη στον τρόπο κατανομής των πόρων και κατάληξη μέσα από δημοκρατικό διάλογο στις αλλαγές του συστήματος, η πράξη έχει δείξει ότι το θυμέλη έχει σημαντικές παθογένειες και διέπεται από φιλοσοφία που αντί να στηρίζει το κύτταρο της θεατρικής δημιουργίας δηλ. τον ηθοποιό, τελικά τον στοχοποιεί. Πώς αλλιώς να ερμηνευτεί η «δυνητική» κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων και η εισδοχή των ατομικών συμβολαίων στο Θυμέλη; Πως αλλιώς να ερμηνευτεί το ότι στο σύνολο τους τα σχήματα μεγαλύτερα και μικρότερα έχουν σημαντικές ενστάσεις σε σχέση με το πώς ερμηνεύονται τα μετρήσιμα κριτήρια κοκ. Διάλογος έγινε αλλά για τα μάτια του κόσμου. Κάποιοι προχώρησαν με προσυνεννοήσεις και παρασκήνιο ώστε το Θυμέλη να γίνει αποδεκτό. Αυτό είναι που ενοχλεί.
• Έλλειψη εμπιστοσύνης στο καλλιτεχνικό δυναμικό της Κύπρου: Αυτό είναι το κεφαλαιώδες ζήτημα και γι' αυτό ελέγχεται περισσότερο από όλα το Συμβούλιο του ΘΟΚ.

Αιτιολογούμαι:

1. Από την αρχή της συζήτησης σε σχέση με τον καλλιτεχνικό διευθυντή, ήταν διάχυτο ότι θα προτιμηθεί άνθρωπος εξ Ελλάδος. Να αναφέρουμε ότι ο κ. Κυριακίδης που έχει τελικά επιλεγεί είναι όντως αξιόλογος θεατρολόγος, ουδείς το αμφισβητεί. Αυτό που τίθεται σε αμφισβήτηση είναι ο τρόπος που έχει γίνει η όλη διαδικασία. Το παρασκήνιο και η σπουδή που επέδειξε η πλειοψηφία του ΔΣ ΘΟΚ ώστε να προαποκλειστούν οι υπόλοιποι υποψήφιοι με την επίκληση έλλειψης προσκόμισης αποδεικτικών που να συνεπικουρούν στην αίτηση που υπέβαλαν. Αναφέρουμε ενδεικτικά ότι σε άλλους δημόσιους οργανισμούς, καθώς και στη δημόσια υπηρεσία, τα συμβούλια σε τέτοιου είδους προκηρύξεις έδωσαν τη δυνατότητα προσκόμισης αποδεικτικών εντός μίας εβδομάδας, κάτι που το ΔΣ ΘΟΚ επέλεξε να απορρίψει.

2. Συμμετοχή στο Φεστιβάλ Επιδαύρου. Τόση είναι η αγωνία μας για επιστροφή στην Επίδαυρο, που το ΔΣ δέχτηκε τα εκβιαστικά διλήμματα που τέθηκαν ενώπιον του από τους διοργανωτές, αποδεχόμενο ένα πακέτο συντελεστών εξ ολοκλήρου εξ Ελλάδος, αγνοώντας και υποτιμώντας τους Κύπριους δημιουργούς στο σύνολό τους.

3. Βραβεία ΘΟΚ: Και σε αυτή την περίπτωση επέλεξαν την καλλιτεχνική διεύθυνση και την παρουσίαση να την εμπιστευτούν σε ανθρώπους από την Ελλάδα, παρόλο που η κ. Καραμπέτη επικαλούμενη κώλυμα την τελευταία στιγμή επέλεξε να μην παρευρεθεί.

Είναι πάρα πολλά που μπορεί κάποιος να απαριθμήσει ακόμα. Το ζήτημα είναι ότι έχουμε πρόβλημα ταυτότητας. Δεν εμπιστευόμαστε το Κυπριακό καλλιτεχνικό δυναμικό. Κάποιοι έχουν αιωνίως στραμμένο το βλέμμα στο Εθνικό Κέντρο, είναι ετερόφωτοι. Το Θέατρο της Κύπρου όμως μέσα από την πλούσια ιστορία του και το παρόν του, αποδεικνύει ότι είναι αυτόφωτο και δυναμικό. Όσοι λοιπόν έχουν την ευθύνη για τη χάραξη πολιτικής, ας το αποδεχτούν και να το στηρίξουν για αυτό που είναι. Είμαστε Κύπριοι που μιλούν ελληνικά, και συνυπάρχουμε με Κύπριους που μιλούν τουρκικά, αρμένικα και μαρωνίτικα. Ας κτίσουμε πάνω σ' αυτό αποδεχόμενοι τον εαυτό μας. Και σημειώνουμε εμφαντικά, πως όσοι επιχειρούν να θέσουν αυτή τη συζήτηση σε δήθεν ρατσιστική βάση έναντι στους καλλιτέχνες του θεάτρου από την Ελλάδα, λειτουργούν εκ του πονηρού. Επαφή, ανταλλαγή εμπειριών, συνεργασία σκηνική και άλλη, είναι χαρά μεγάλη και επιβάλλεται να υπάρχει. Ακύρωση της κυπριακής καλλιτεχνικής δημιουργίας είναι που επιτελείται, κι αυτό είναι ντροπή.

ΥΣ: Το σχόλιο του ανώτερου άρχοντα στην τοποθέτησή του στα βραβεία ΘΟΚ ότι το θέατρο παίρνει τη μερίδα του λέοντος έναντι στις υπόλοιπες τέχνες, σεμνύνομαι να πω ότι δεν περιποιεί τιμή για όποιον το εκστομίζει. Μια πολιτεία που σέβεται τον εαυτό της πρέπει να διεκδικεί ολοένα και περισσότερα για το σύνολο των τεχνών και όχι να κάνει αυτού του είδους τις συγκρίσεις. Είναι στο χέρι του ΠτΔ να αποδώσει και στις υπόλοιπες τέχνες αυτό που τους αξίζει και όχι εμμέσως να υποσημειώνει στον κόσμο του θεάτρου ότι λίγο πολύ, δεν εκτιμά αυτό που του δίνεται.

* Η Χριστίνα Χριστόφια είναι ηθοποιός. Λάβαμε την ανοιχτή επιστολή της και τη δημοσιεύουμε αυτούσια.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Η Χριστίνα Χριστόφια στην παράσταση «Η Αϊσέ πάει διακοπές», της θεατρικής ομάδας Σόλο Για Τρεις