Γράφει ο Παναγιώτης Σταυρινίδης, Αναπληρωτής καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου

Είναι προφανές ότι οι κοινωνικές παθογένειες θα συνεχίσουν να υπάρχουν στον τόπο μας και μετά το πέρας αυτής της πανδημίας. Είναι, επίσης, ενδιαφέρον για κάθε παρατηρητή της κοινωνίας ότι η πανδημία λειτούργησε κατά κάποιο τρόπο και ως καταλύτης για να εκδηλωθούν κοινωνικές παθολογίες με πιο έντονο ύφος απ ό,τι στο παρελθόν.

Ομάδες πληθυσμού με τάση προς την παρανοϊκή σκέψη είναι πλέον αμετάκλητα πεπεισμένες ότι η πανδημία είναι ένα ψέμα, για άλλους ο ιός προϊόν πειράματος και ότι πίσω απ όλα αυτά βρίσκονται σκοτεινές δυνάμεις που έχουν στόχο την παγκόσμια κυριαρχία και τον έλεγχο των μαζών.

Μαζί με αυτή τη σαχλαμάρα βεβαίως, αν προσθέσει κανείς ένα μείγμα ακραίων ιδεολογιών και ενός θρησκευτικού φονταμενταλισμού, καταλήγει στα φαινόμενα που είδαμε, που κατά έναν ειρωνικό τρόπο ακυρώνουν και όλα τα θετικά που μπορεί να αντλήσει ένας πιστός με υγιή θρησκευτική πίστη.

Σε όλες αυτές τις περίεργες συμπεριφορές που βλέπουμε σήμερα, δεν μπορεί κανείς να παραγνωρίσει και τη σημασία της διαδικτυακής εποχής. Σε παλαιότερες εποχές, μεμονωμένα άτομα που εξέφραζαν θεωρίες συνωμοσίας ήταν συνήθως περιθωριοποιημένα από την άσκηση μαζικής επιρροής, ενώ σήμερα βλέπουμε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους σε διαδικτυακές ομάδες να οργανώνονται τροφοδοτώντας ο ένας την παράνοια του άλλου, όντας πεπεισμένοι από το λεγόμενο πανεπιστήμιο της ζωής ότι αποτελούν το κομμάτι των αφυπνισμένων με διπλώματα από το YouTube, μεταπτυχιακά στο Πανεπιστήμιο Facebook και διδακτορικά σε ιστοσελίδες συνωμοσιολογικού περιεχομένου, καταδεικνύοντας σε όλους εμάς τους αδαείς την απάντηση στο βαθύ ερώτημα των ημερών: Τι μας κρύβουν;

Αντίδοτο σε όλα αυτά, δεν μπορεί παρά να είναι το σχολείο, και δη ένα καθαρά κοσμικό σχολείο.

Μία παιδεία απαλλαγμένη από τη θρησκοληψία και την κατήχηση και μία ιστορική παιδεία που θα υπηρετεί την αλήθεια και όχι τη δημιουργία εθνικά φρονίμων πολιτών.

Μαζί με αυτά, ένα σχολείο που καλλιεργεί την επιστημονική σκέψη, την παρατήρηση, το πείραμα και την επαλήθευση. Και θα πρόσθετα φυσικά βαθύτερη γνώση της Βιολογίας, της εξελικτικής πορείας των οργανισμών και της Ψυχολογίας.

Ένα τέτοιο σχολείο, πιστεύω, μπορεί να αποτελέσει το εμβόλιο της κοινωνίας, έτσι ώστε τουλάχιστον σε μελλοντικές γενεές να πάψει το ανόητο π.χ. εξελικτικό ερώτημα «πώς γίνεται να υπάρχουν ακόμα πίθηκοι;», κατανοώντας, επιτέλους, την έννοια του κοινού προγόνου.

Συνεπώς, απάντηση στο ερώτημα υπάρχει. Το μόνο που μένει είναι οι κοινωνίες να αποφασίσουν τι θέλουν. Αν θέλουν πολίτες που μπερδεύουν τον μύθο με τη γνώση, αυτά τα φαινόμενα παρανοϊκής σκέψης θα εμφανίζονται ξανά και ξανά.

Από την άλλη, αν θέλουν πολίτες που θα μπορούν, για παράδειγμα, να διακρίνουν τη διαφορά ανάμεσα σε μία λοιμώδη μεταδοτική νόσο από μία χρόνια μη μεταδοτική ασθένεια, θα έχουν, αν μη τι άλλο, σε μία μελλοντική πανδημία λιγότερα ευτράπελα από αυτά που ζούμε σήμερα.

Στο χέρι μας είναι.