Γράφει η Μερόπη Μωυσέως

Τριακόσιες εννέα κυπριακές αρχαιότητες ταξίδεψαν τις προηγούμενες βδομάδες από την Κύπρο στην Ολλανδία και θα αποτελέσουν τα κύρια εκθέματα της έκθεσης «Cyprus: a dynamic island» που ανοίγει στις 11 Οκτωβρίου στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ολλανδίας

Μια μεγάλη έκθεση με περισσότερες από 300 κυπριακές αρχαιότητες εγκαινιάζεται στις 11 Οκτωβρίου στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ολλανδίας. Πρόκειται για μια μοναδική έκθεση αφιερωμένη «σε ένα από τα σημαντικότερα σταυροδρόμια των αρχαίων πολιτισμών της λεκάνης της Μεσογείου», όπως αναφέρει ανακοίνωση του ολλανδικού μουσείου, το οποίο βρίσκεται στο Λάιντεν και αποτελεί μέρος του περίφημου Rijksmuseum [Ρικσμουζέουμ]. Η έκθεση έχει τον τίτλο «Cyprus: a dynamic island» [Κύπρος, ένα δυναμικό νησί] και αποτελεί τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα έκθεση κυπριακών αρχαιοτήτων που πραγματοποιείται στην Ολλανδία.

Η έκθεση εστιάζει στη θεματική της κινητικότητας και της διακίνησης ανθρώπων, πολιτισμών και ιδεών, ενώ παράλληλα με τις κυπριακές αρχαιότητες θα παρουσιάζονται έργα του Πικάσο με επιρροές από την αρχαία κεραμική, η «Μπλε Αφροδίτη» του Ιβ Κλάιν και φωτιστικά του Μιχάλη Αναστασιάδη

«Πριν από δύο χρόνια ο διευθυντής του Μουσείου του Λάιντεν και το εκεί προσωπικό ενδιαφέρθηκαν για μια έκθεση αφιερωμένη στην Κύπρο, κάτι που συνηθίζει αυτό το μουσείο για μεγάλους πολιτισμούς», εξηγεί μιλώντας στο «Π» η κ. Δέσπω Πηλείδου, έφορος Μουσείων του Τμήματος Αρχαιοτήτων και συνεπιμελήτρια μιας ειδικής έκδοσης που συνοδεύει την έκθεση. «Είχαν προηγηθεί εκθέσεις για την Αίγυπτο, τους Ετρούσκους και άλλους πολιτισμούς, οι οποίες δημιούργησαν μια μικρή παράδοση για το μουσείο, με τον κόσμο να αναμένει τις εκθέσεις του, γι' αυτό και καταγράφεται μεγάλη επισκεψιμότητα».

Όπως αναφέρει η κ. Πηλείδου, μια ομάδα από το ολλανδικό μουσείο επισκέφθηκε την Κύπρο, όπου εισέπραξε τη θετική ανταπόκριση του Τμήματος Αρχαιοτήτων για μια έκθεση στο Λάιντεν αποκλειστικά για τη χώρα μας. Έπειτα μια ομάδα του Τμήματος Αρχαιοτήτων Κύπρου ταξίδεψε στο Λάιντεν: «Είδαμε τους εκθεσιακούς χώρους του μουσείου, που είναι αρκετά μεγάλοι, και έτσι υπολογίσαμε πόση έκταση θα πρέπει να έχει η έκθεση για να προβληθεί επαρκώς η Κύπρος. Έπειτα αρχίσαμε να σκεφτόμαστε τη θεματική της έκθεσης. Καταλήξαμε στο ότι θα είναι μια έκθεση αφιερωμένη στην κινητικότητα: στη μετακίνηση ανθρώπων και πολιτισμών, στην κίνηση στην τέχνη, στη διακίνηση εμπορευμάτων και ιδεών, καλλιτεχνικών τάσεων κ.λπ. Στη συνέχεια, λειτουργοί του Τμήματος Αρχαιοτήτων επέλεξαν τα αντικείμενα για την κάθε υποενότητα».

Εικόνες από την προετοιμασία της έκθεσης

Κινητικότητα

Σύμφωνα με το σκεπτικό της έκθεσης, «χάρη στη στρατηγική του θέση, το νησί της Κύπρου βρισκόταν στο επίκεντρο επαφών και εμπορίου ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς της Ανατολικής και Δυτικής Μεσογείου για χιλιάδες χρόνια. Η συνεχής δυναμική διακίνηση ανθρώπων, εμπορευμάτων και ιδεών στην Κύπρο και τους γύρω πολιτισμούς, αλλά και η συγχώνευση πολιτιστικών επιρροών, τονίζονται σε αυτή την έκθεση». Η θάλασσα, τα τοπία και η φυσική ομορφιά της Κύπρου θα προβάλλονται δεόντως χάρη στις υπερμεγέθεις φωτογραφίες που τράβηξε Ολλανδός φωτογράφος σε ειδική αποστολή στην Κύπρο, ακριβώς για τους σκοπούς της έκθεσης.

Σε ένα δεύτερο επίπεδο, η έκθεση θα αναφέρεται σε ιστορικές μορφές και αρχαιολογικές ανασκαφές από τις αρχές του 19ου αιώνα, με έμφαση στο παράνομο εμπόριο αρχαιοτήτων.

 Μεγάλο ταξίδι

Ιδιαίτερη κινητικότητα σημειώθηκε για την ίδια την έκθεση, στην οποία θα παρουσιάζονται συνολικά 400 μοναδικής αξίας αρχαιολογικά αντικείμενα, εκ των οποίων τα 309 ταξίδεψαν από την Κύπρο. Είναι η πρώτη φορά που περνά τα σύνορα της χώρας επί δανείω ένας τόσο μεγάλος αριθμός αρχαιοτήτων. Πρόκειται για αντικείμενα προερχόμενα από τις συλλογές του Κυπριακού Μουσείου και των Επαρχιακών Αρχαιολογικών Μουσείων αλλά και από ανασκαφές, αντικείμενα δηλαδή που δεν έχουν παρουσιαστεί σε έκθεση. Ένα αντικείμενο προέρχεται από ιδιωτική συλλογή στην Κύπρο, ενώ επί δανείω ταξίδεψαν στην Ολλανδία και αντικείμενα -κυρίως μεσαιωνικά- από τις συλλογές του Λεβέντειου Δημοτικού Μουσείου Λευκωσίας, του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Κύπρου και από το Κέντρο Εικαστικών Τεχνών και Έρευνας του Ιδρύματος Κώστα και Ρίτας Σεβέρη.

Την έκθεση συμπληρώνουν αντικείμενα που βρίσκονται στις συλλογές του Βρετανικού Μουσείου και του ίδιου του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου της Ολλανδίας.

Ανάμεσα στα εκθέματα βρίσκεται ένα από τα εντυπωσιακά φυσικού μεγέθους ειδώλια της Αγίας Ειρήνης, που ταξίδεψε από το Μουσείο Αρχαιοτήτων της Μεσογείου και της Εγγύς Ανατολής [Medelhavsmuseet] της Στοκχόλμης για τις ανάγκες της έκθεσης. Περιλαμβάνονται, επίσης, γλυπτά και προτομές από μάρμαρο και τερακότα, πήλινα δοχεία διακοσμημένα με πρόσωπα και ζώα, κοσμήματα από χρυσό, χάλκινοι λέβητες, χρωματιστά ψηφιδωτά και πολλά άλλα.

Με Πικάσο και Ιβ Κλάιν

Παρομοίως με την έκθεση που ολοκληρώθηκε πριν από μερικές βδομάδες στο Κυπριακό Μουσείο, στην έκθεση στο Λάιντεν θα παρουσιαστεί αριθμός έργων σε πηλό του Πάμπλο Πικάσο που έχουν αναφορές στην αρχαιότητα. Από το Μουσείο Voorlinden φτάνει στο Λάιντεν για την έκθεση η περίφημη «Μπλε Αφροδίτη» του Ιβ Κλάιν.

Επιπλέον, τρεις σύγχρονοι καλλιτέχνες θα παρουσιάσουν τη δουλειά τους στο περιθώριο της κεντρικής έκθεσης: η Bastienne Kramer εμπνέεται από ένα γλυπτό γυναικείας μορφής της Εποχής του Χαλκού και δημιουργεί την «Αφροδίτη της Λευκωσίας» σε τρισδιάστατη μορφή. Η Samantha Thole εμπνέεται από τις κυπριακές κανάτες για τη σειρά της από κεραμικά βάζα. Τρίτος στην παράλληλη έκθεση συμμετέχει ο σπουδαίος Μιχάλης Αναστασιάδης, με τους κινούμενους πολυελαίους του. Ο Κύπριος με βάση το Λονδίνο ντιζάινερ εμπνέεται από τη μορφή και την κίνηση για τη δημιουργία αυτών των φωτιστικών, που είδαμε πρόσφατα σε ατομική / αναδρομική του έκθεση στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών της Λευκωσίας.

Στενή συνεργασία

Η σχέση του Κυπριακού Μουσείου με το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ολλανδίας δεν είναι πρόσφατη. Τα δύο μουσεία έχουν πολύ καλή συνεργασία στον τομέα της παράνομης διακίνησης και εμπορίας αρχαιοτήτων και, σύμφωνα με την έφορο Μουσείων κ. Πηλείδου, «συνεργασίες όπως η παρούσα για την έκθεση οδηγούν σε ακόμη μεγαλύτερη σύσφιγξη των καλών σχέσεων, με αποτέλεσμα οι συνεργασίες να καθίστανται ακόμη πιο εύκολες και αποδοτικές».

Επιπλέον, μέσα από τέτοιου είδους εκθέσεις το κοινό θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει την Κύπρο, την κουλτούρα της και τον πολιτισμό της. Μάλιστα, οι προσκλήσεις του μουσείου για την έκθεση φέρουν την πρόταση «Visit Cyprus With Us», που παραπέμπει και σε κυριολεκτικά ταξίδια στην Κύπρο, όχι μόνο στα νοερά διαμέσου της έκθεσης.

+ «Cyprus: a dynamic island» στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ολλανδίας από τις 11 Οκτωβρίου μέχρι τις 15 Μαρτίου 2019.