Κάποιες από τις αρχαιότερες ζωγραφικές τοιχογραφίες σπηλαίων κινδυνεύουν να αφανιστούν λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με νέα έρευνα επιστημόνων από το πανεπιστήμιο Γκρίφιθ της Αυστραλίας.

Οι σπηλιές του Σουλαουέσι φιλοξενούν αυτό που περιγράφουν οι ερευνητές ως «πιθανότατα το πιο πρώιμο γνωστό έργο αφηγηματικής σκηνής σε προϊστορική τέχνη» όπου αποτυπώνεται μια κυνηγετική σκηνή, την αρχαιότερη αναπαράσταση ζώου, έναν αγριόχοιρο ηλικίας τουλάχιστον 45.000 ετών φτιαγμένου με κόκκινη χρωστική, καθώς και το αρχαιότερο αποτύπωμα παλάμης στον κόσμο, άνω των 39.900 χρόνων.







Τα άλατα, η ζέστη, τα κατά καιρούς ακραία καιρικά φαινόμενα συμβάλλουν στην υποβάθμιση των σπουδαίων αυτών σημείων, εξηγούν οι ερευνητές. Η διαρκής εναλλαγή μεταξύ έντονης ξηρασίας και μουσώνων προκαλεί τη συσσώρευση αλάτων στις επιφάνειες των σπηλαίων, κάτι που οδηγεί στο ξεφλούδισμά τους.

«Όταν το διάλυμα εξατμιστεί, σχηματίζονται κρύσταλλοι που διαστέλλονται και συστέλλονται αναλόγως ζέστης και κρύου, προκαλώντας επαναλαμβανόμενη πίεση στα τοιχώματα». Αυτή η κρυσταλλοποίηση των αλάτων, γνωστή και ως αλοκλαστική, προκαλεί φθορά στις ασβεστολιστικές επιφάνειες των σπηλαίων, με αποτέλεσμα οι τοιχογραφίες να ξεραίνονται και να ξεφλουδίζουν.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως ο ρυθμός «αποφολίδωσης» των επιφανειών αυξάνεται. Και οι ντόπιες κοινότητες, θεματοφύλακες εδώ και πολλές γενιές των σπουδαίων βραχογραφιών, παρατηρούν πως η αλλοίωσή τους έχει επιταχυνθεί, «με τη μεγαλύτερη φθορά να καταγράφεται τις τελευταίες δεκαετίες σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη εποχή στη σύγχρονη ιστορία».







Όπως επιβεβαιώνουν οι επιστήμονες, η κλιματική κρίση «επισπεύδει την επιδείνωση των μοναδικών, αναντικατάστατων αρχείων της πρώιμης ανθρώπινης τέχνης». «Η ζημιά είναι πιθανότατα μη αναστρέψιμη», σημειώνει η Τζιλ Χάντλεϊ, επικεφαλής ερευνήτρια της ομάδας μελέτης.

«Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής πλήττουν χειρότερα τις τροπικές περιοχές του Ισημερινού λόγω του ιδιαίτερου κλίματός του. Είναι το μέρος με την πιο δυναμική ατμόσφαιρα στη Γη. Επίσης, οι τροπικοί μπορούν να βιώσουν έως και τρεις φορές την αύξηση της θερμοκρασίας υπό την κλιματική αλλαγή σε σύγκριση με άλλα μέρη του κόσμου», λέει η Χάντλεϊ.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα σπήλαια αυτά χρειάζονται το ίδιο επίπεδο παρακολούθησης με τις διάσημες σπηλιές Λασκώ και Αλταμίρα, σε Γαλλία και Ισπανία αντιστοίχως, που φιλοξενούν διάσημες προϊστορικές βραχογραφίες.

Βεβαίως, όπως διευκρινίζει η Χάντλεϊ, τα σημεία των προϊστορικών τοιχογραφιών σε Γαλλία και Ισπανία βρίσκονται σε ένα σταθερότερο και εύκρατο κλίμα, σε σύγκριση με εκείνα της Ινδονησίας.

«Η άλλη διαφορά έγκειται στο ότι εκείνα τα σπήλαια είναι πολύ βαθιά και η τέχνη συχνά βρίσκεται στη «σκοτεινή ζώνη» τους. Αντιθέτως, η τέχνη της Αυστραλασίας  βρίσκεται στις φωτεινές ζώνες ή στις εισόδους των σπηλαίων. Υπάρχουν ζωγραφιές σε βάθος στις σπηλιές του Μαρός-Πανγκέπ, ωστόσο η συντριπτική πλειονότητα βρίσκεται σε σημεία που βλέπει το φως» εξηγεί η ίδια.

LiFO