Το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υπουργείο Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων, ανακοινώνει την ολοκλήρωση της αρχαιολογικής επισκόπησης και δοκιμαστικής τομής που διενεργήθηκαν κατά το 2022 για τον εντοπισμό Επιπαλαιολιθικών αποθέσεων στην περιοχή του Ακάμα. Η έρευνα διεξήχθη υπό τη διεύθυνση της Δρ. Θεοδώρας Μούτσιου, μεταδιδακτορικής ερευνήτριας της Ερευνητικής Μονάδας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, σε συνεργασία με τον Δρ. Christian Reepmeyer, ειδικό επιστήμονα της Ερευνητικής Μονάδας Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Η έρευνα πεδίου εντάσσεται στο ερευνητικό πρόγραμμα Prehistoric Landscapes of Cyprus (PLACe) το οποίο χρηματοδοτείται από την Κυπριακή Δημοκρατία μέσω του προγράμματος RESTART 2016-2020 του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας, στο πλαίσιο της δράσης Κυπριακό Βραβείο Έρευνας – Νέος Ερευνητής (CULTURE AWARD-YR0418/0005) που απονεμήθηκε στην Δρ Θεοδώρα Μούτσιου. Το πρόγραμμα συντονίζεται από το Πανεπιστήμιο Κύπρου με ακαδημαϊκή υπεύθυνη την καθηγήτρια Βασιλική Κασσιανίδου.

Τον Απρίλιο 2022, η ερευνητική ομάδα, υπό τη διεύθυνση των Δρ. Μούτσιου και Dr. Reepmeyer διεξήγαγε συστηματική επιφανειακή επισκόπηση με την χρήση καννάβου και συλλογή λίθινων τέχνεργων στην παράκτια ζώνη της χερσονήσου του Ακάμα σε τεμάχιο που είχε αναγνωριστεί από την ομάδα ως περιοχή υψηλού ενδιαφέροντος για τη διατήρηση προ-Νεολιθικών επιχώσεων (Εικόνα 1). Επιπλέον, προέβησαν στην ανασκαφή μιας δοκιμαστικής τομής 1x1 μέτρου στο πιο πλούσιο σε ευρήματα τμήμα του καννάβου. Στόχος της τομής ήταν ο καθορισμός της στρωματογραφίας και ο εντοπισμός υλικού για χρονολόγηση (ξυλάνθρακας) και λίθινων τέχνεργων in situ.

Η έρευνα κατέγραψε πάνω από χίλια λίθινα αντικείμενα που φέρουν τυπο-τεχονολογικά χαρακτηριστικά της Επιπαλαιολιθικής – πρώϊμης Ακεραμικής Νεολιθικής περιόδου. Επίσης, έφερε στο φως τμήμα λίθινης κατασκευής, ο ρόλος της οποίας παραμένει προς το παρόν αδιευκρίνιστος. Δείγματα ξυλάνθρακα εντοπίστηκαν στην έκταση της ανασκαφής και πρόκειται να σταλούν για αναλύσεις ραδιοχρονολόγησης στο άμεσο μέλλον. Η παρουσία πληθώρας λίθινων απολεπισμάτων μικρότερων του ενός εκατοστού, τόσο επιφανειακά όσο και in situ εντός της δοκιμαστικής τομής, υποδηλώνει πολύ περιορισμένη μετακίνηση από την αρχική θέση απόθεσής τους. Τα αρχαιολογικά αντικείμενα που συλλέχθηκαν στο πλαίσιο των ερευνών, μελετώνται με στόχο τον προσδιορισμό των χαρακτηριστικών τους (διαστάσεις, σύσταση, τυπολογία, τεχνολογία).

Η ανακάλυψη της νέας αυτής αρχαιολογικής θέσης σε ένα τόσο μακρινό και απόμερο τμήμα του νησιού, θέτει σε αμφισβήτηση την κυρίαρχη αντίληψη πως η χερσόνησος του Ακάμα αποτελούσε μια πολιτιστικά περιθωριακή περιοχή κατά την πρώιμη προϊστορία της Κύπρου. Με την ολοκλήρωσή της, η έρευνα του Πανεπιστημίου Κύπρου στον Ακάμα το 2022, προσθέτει νέα δεδομένα στη μελέτη της κυπριακής προϊστορίας και δημιουργεί νέα ερωτήματα που μελλοντικές έρευνες στην περιοχή θα κληθούν να απαντήσουν.

Εικόνα 1: Μικρολεπίδα από οψιανό από τη θέση ΑΚ-1, μια νέα προ-Νεολιθική αρχαιολογική θέση στην χερσόνησο Ακάμα.