Ο Αλέκος Φασιανός, ο οποίος έφυγε από τη ζωή το βράδυ της Κυριακής, σε ηλικία 87 ετών, θα μπορούσε να θεωρηθεί επίγονος της γενιάς του ’30, επισήμαιναν οι επιμελήτριες μεγάλης αναδρομικής έκθεσης του ζωγράφου, που είχε τιτλοφορηθεί «Μυθολογίες του καθημερινού» και είχε οργανωθεί το 2004 στην Εθνική Πινακοθήκη.

Πυξίδα του έργου του: «ο κυρίαρχος μύθος της ‘ελληνικότητας’», της πίστης στις αιώνιες ελληνικές αξίες, «τις μόνες που, σύμφωνα με την ιδεολογία της περιώνυμης γενιάς, παρείχαν εχέγγυα αυθεντικότητας και ιθαγένειας στην δημιουργία ενός Έλληνα καλλιτέχνη. Τα παιδικά του χρόνια στην Πλάκα, στη σκιά της Ακρόπολης, η φιλόλογος μητέρα του και η θητεία του στο εργαστήριο του Γιάννη Μόραλη στη Σχολή Καλών Τεχνών πρέπει να λειτούργησαν σαν καταλύτες, επιταχύνοντας αυτό τον προσανατολισμό», παρατηρούσαν οι ιστορικοί τέχνης Έφη Αγαθονίκου και Άρτεμις Ζερβού στην αναδρομική έκθεση εκείνη.

Παρέμεινε πιστός στην παραστατική ζωγραφική και στις ελληνικές καταβολές του, διατηρώντας μέχρι τέλους τον σεβασμό του για κάποια διδάγματα της γενιάς του ’30, την αγάπη του για την ελληνική τέχνη (αρχαία, βυζαντινή, λαϊκή), και τους ισχυρούς δεσμούς του με τη βιωμένη εμπειρία του ελληνικού χώρου. Η αρχαία ελληνική αγγειογραφία, η βυζαντινή και λαϊκή παράδοση, η ζωγραφική του Θεόφιλου αλλά και τύποι της σύγχρονης τέχνης βρίσκονται στο υπόβαθρο της καλλιτεχνικής δημιουργίας του Φασιανού, που, μέσα από το καθαρό και ενιαίο χρώμα, το ελεύθερο και δεξιοτεχνικό σχέδιο, την παιδικότητα και την ευαισθησία της απόδοσης, καταλήγει σε προσωπικές διατυπώσεις.

Η αρπαγή της Ελένης, λάδι σε καμβά, 1966

Η αρπαγή της Ελένης, λάδι σε καμβά, 1966

Ο Ποδηλάτης Καπνίζων, λάδι σε καμβά, 196

Ο Ποδηλάτης Καπνίζων, λάδι σε καμβά, 1966

Ωραία χώρα στο φως, λάδι σε καμβά και φύλλα χρυσού (1976)

Ωραία χώρα στο φως, λάδι σε καμβά και φύλλα χρυσού (1976)

Συγκέντρωση, λάδι σε καμβά, 1977

Συγκέντρωση, λάδι σε καμβά, 1977

Τα άλογα του Αχιλλέα, λάδι σε καμβά, 1985

Τα άλογα του Αχιλλέα, λάδι σε καμβά, 1985

Κίρκη και Οδυσσέας, λάδι σε καμβά και φύλλα χρυσού, 1995

Κίρκη και Οδυσσέας, λάδι σε καμβά και φύλλα χρυσού, 1995

Στα θέματά του κυριαρχεί η ανθρώπινη φιγούρα, η οποία αποδίδεται αρχικά με μια ηθελημένη απλοϊκότητα, αλλά με τον καιρό εξελίσσεται και αποκτά μια κυρίαρχη παρουσία στο χώρο: Σχεδιάζεται σχηματοποιημένα, με λιτά και καθαρά περιγράμματα, σε συνθέσεις επίπεδες με ελάχιστη φωτοσκίαση. Συχνάμ, το χρώμα απλώνεται έντονο και ενιαίο σε όλη την επιφάνεια της μορφής, δίνοντας μια εντυπωσιακή μνημειακότητα στην εικόνα, η οποία λειτουργεί κυρίως ποιητικά και όχι ρεαλιστικά. Τα μοτίβα που κατά καιρούς εμφανίζονται στη ζωγραφική του, τόσο τα καθαρώς ανθρωποκεντρικά (ποδηλάτες, καπνιστές, ερωτικά ζευγάρια κ.ά.) όσο και εκείνα που περιγράφουν αντικείμενα ή χώρους, προέρχονται καταρχήν από μια οικεία καθημερινότητα, η οποία όμως παίρνει μια μυθική διάσταση, ιδίως όταν υπάρχουν και άμεσες αναφορές σε πρόσωπα της ελληνικής μυθολογίας.

Tην πρώτη του ατομική έκθεση, που παρουσιάστηκε το 1960 στην γκαλερί Α23 στην Αθήνα, ακολούθησε μια πολυπληθής σειρά παρουσιάσεων στην Ελλάδα αλλά και στον διεθνή χώρο, σε πόλεις όπως το Παρίσι, το Μόναχο, το Αμβούργο, το Μιλάνο, η Ζυρίχη, η Στοκχόλμη, το Λονδίνο και το Τόκιο. Στις συμμετοχές του σε διεθνείς εκθέσεις συγκαταλέγονται οι Μπιενάλε του Σάο Πάολο (1971), της Βενετίας (1972) και η Μπιενάλε Γραφιστικής του Μπάντεν – Μπάντεν (1985). Το 2004 πραγματοποιήθηκε στην Εθνική Πινακοθήκη αναδρομική έκθεση των έργων του με τίτλο «Φασιανός, Μυθολογίες του καθημερινού».

Ο Φασιανός υπήρξε ένας ιδιαίτερα παραγωγικός καλλιτέχνης. Εκτός από τη ζωγραφική και τη χαρακτική, έχει επίσης ασχοληθεί με την εικονογράφηση βιβλίων —έχει εικονογραφήσει έργα γνωστών ποιητών και συγγραφέων στην Ελλάδα και τη Γαλλία (των Ελύτη, Ταχτσή, Καβάφη, Αραγκόν, Απολινέρ κ.ά.), ενώ έργο του κοσμούσε ακόμα και σχολικά βιβλία στην Ελλάδα—, τις εφαρμοσμένες τέχνες αλλά και τη συγγραφή κειμένων και τη σκηνογραφία· συνεργάστηκε μάλιστα με το Εθνικό Θέατρο (1975, 1976, 1978).

Το βιβλίο Ελληνικών της ΣΤ' Δημοτικού

Το βιβλίο Ελληνικών της ΣΤ’ Δημοτικού

Εξώφυλλο δίσκου του Ζορζ Μουστακί

Εξώφυλλο δίσκου του Ζορζ Μουστακί

Ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο, το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν και άλλους θιάσους, σε παραστάσεις αρχαίου δράματος και σύγχρονων έργων. Επίσης έχει εκδώσει δικά του κείμενα, πεζά και ποιητικά. Το 2000 φιλοτέχνησε έργα για τον Σταθμό Μεταξουργείο του Μετρό. Eχουν γυριστεί τέσσερις ταινίες για το έργο του, από την ελληνική και τη γαλλική τηλεόραση, ενώ κυκλοφορούν αρκετές μονογραφίες του. Το 1999 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών και το 2010 τιμήθηκε από τη γαλλική κυβέρνηση με το παράσημο της Legion d’Honneur (Officier des Lettres et des Arts).

Ο χρωματικός καμβάς του Φασιανού, οι ρίζες του στην παραδοσιακή τέχνη, έκαναν τον ζωγράφο λαοφιλή, ανυψώνοντας το εικαστικό του ιδίωμα σε εξέχουσα θέση.

Το όραμα του Αλέκου Φασιανού να στεγάσει το έργο του σε μουσείο στο πατρικό του σπίτι, στην περιοχή του σταθμού Λαρίσης, στη συμβολή των οδών Ν. Μεταξά και Χίου, έγινε πραγματικότητα «δια χειρός» του σπουδαίου αρχιτέκτονα Κυριάκου Κρόκου. Οι δυο φίλοι συνεργάστηκαν για την αναδημιουργία της αθηναϊκής πολυκατοικίας του ’70 και οι εργασίες ξεκίνησαν στις αρχές του ’90.Ολοκληρώθηκαν το 1995. Το κτίριο λειτούργησε ως χώρος-εκθετήριο έργων του καλλιτέχνη, όπου κατά καιρούς ο Αλέκος Φασιανός έδινε διαλέξεις. Η κόρη του ζωγράφου, Βικτώρια Φασιανού, δίνει νέα πνοή στο αρχιτεκτόνημα ώστε να εκπληρώσει τον σκοπό για τον οποίο προοριζόταν το κτίριο και να εγκαινιαστεί εντός 2022.

Πέρα από τις τοιχογραφίες και τις εικαστικές παρεμβάσεις του Αλέκου Φασιανού στο κτίριο, το μουσείο έχει στόχο να παρουσιάσει σταδιακά όλες τις εικαστικές περιόδους του καλλιτέχνη, από το 1959 έως το 2019, στο σύνολο του έργου του και με τον τρόπο που αυτό εκφράστηκε σε όλους τους τομείς που καταπιάστηκε ο Αλέκος Φασιανός: θέατρο, εικονογράφηση βιβλίων, κεραμεική τέχνη...

ΠΗΓΗ: ΑΠΕ-ΜΠΕ / protagon.gr