Οι ειδικοί της τέχνης αγωνίζονται εδώ και πολύ καιρό να εξηγήσουν την έμπνευση πίσω από το έργο του Βίνσεντ βαν Γκογκ «Έναστρη Νύχτα», στο οποίο απεικονίζονται πανύψηλα κυπαρίσσια σε έναν νυχτερινό ουρανό που στροβιλίζεται πάνω από ένα χωριό στην πλαγιά ενός λόφου.

Δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού του στο άσυλο κοντά στο Saint-Rémy στη νότια Γαλλία και είναι ένας από μια σειρά πινάκων με κυπαρίσσια που ερμηνεύονται ως μια εξερεύνηση της αφαίρεσης ή μια μυστικιστική επίκληση της φύσης.

Για την ιστορία, τα κυπαρίσσια ήταν το αγαπημένο του θέμα, στο οποίο θα στηριχτεί μια ολόκληρη έκθεση στο ΜΕΤ, τα «Κυπαρίσσια του βαν Γκογκ» από τον Μάιο του 2023.

Τώρα ο ιστορικός τέχνης και καθηγητής Τζέιμς Χολ, πρώην κριτικός τέχνης του Guardian, έχει μια νέα θεωρία για να εξηγήσει τη σχέση του Βαν Γκογκ με αυτά τα κολοσσιαία αειθαλή δέντρα: τον Πύργο του Άιφελ.

Υποστηρίζει ότι ο καλλιτέχνης ξεκίνησε αυτήν τη σειρά τον Ιούνιο του 1889, λίγο μετά τα αποκαλυπτήρια του παρισινού μνημείου ως το πρωταγωνιστικό αξιοθέατο της Διεθνούς Έκθεσης στο Παρίσι, τα εγκαίνια της οποίας συνοδεύτηκαν από ένα θεαματικό νυχτερινό σόου πυροτεχνημάτων, ηλεκτρικού φωτός και εκρήξεων που επαναλαμβάνονται, όπως λέει, στην «πυροτεχνική μουσική των άστρων, του ουρανού και των σύννεφων» του πίνακα του βαν Γκογκ.

Ο Χολ δήλωσε: «Ο βαν Γκογκ είναι ο πιο δημοφιλής καλλιτέχνης που έχω δει ποτέ: Για εκείνον το κυπαρίσσι είναι μια φυσική εναλλακτική λύση για τον Πύργο του Άιφελ, το επίκεντρο της έκθεσης. Η Έναστρη Νύχτα είναι ένα αγροτικό και κοσμικό αντίστοιχο της παράστασης φωτός που σηματοδότησε τα εγκαίνια της έκθεσης».

Τον Ιούνιο του 1889, ο βαν Γκογκ έγραψε στον αδελφό του Tεό: «Τα κυπαρίσσια εξακολουθούν να με απασχολούν, θα ήθελα να κάνω κάτι με αυτά, όπως τους καμβάδες με τα ηλιοτρόπια, γιατί με εκπλήσσει το γεγονός ότι κανείς δεν τα έχει κάνει ακόμη όπως τα βλέπω εγώ. Είναι όμορφα όσον αφορά τις γραμμές και τις αναλογίες, σαν αιγυπτιακός οβελίσκος».

Ο Πύργος του Άιφελ προωθήθηκε σαν έργο αντίστοιχο των πυραμίδων και μάλιστα πιο εντυπωσιακό από αυτές και όλοι γνωρίζουν ότι ο βαν Γκογκ εξιδανίκευε την αρχαία Αίγυπτο και θεωρούσε ότι το κυπαρίσσι ήταν τόσο όμορφο και με σωστές αναλογίες όσο ένας οβελίσκος. Όταν ο βαν Γκογκ έφτασε στο Παρίσι, είχε προκηρυχθεί διαγωνισμός για την κατασκευή του μνημείου, τον οποίο κέρδισε ο μηχανικός άθλος του Γκουστάβ Άιφελ με το ανοιχτό πλέγμα από σφυρήλατο σίδερο, και ο σχεδιασμός και η προετοιμασία του ήταν συνεχώς στην επικαιρότητα.

Το 1887, μια παρισινή εφημερίδα δημοσίευσε μια επιστολή υπογεγραμμένη από κορυφαίους καλλιτέχνες και συγγραφείς που τον καταδίκαζαν ως έναν «ιλιγγιωδώς γελοίο πύργο».

Οι εφημερίδες και τα περιοδικά, συμπεριλαμβανομένης της Le Monde Illustré, την οποία ο βαν Γκογκ διάβαζε στο Saint-Rémy, μετέδιδαν εικονογραφημένα ρεπορτάζ για τα εγκαίνια.

Ο Χολ υποστηρίζει ότι η Έναστρη Νύχτα είναι η απάντηση της φύσης και της ιστορίας στο ανατριχιαστικό μεταλλικό τέρας του Άιφελ που επιδίωκε να ξεπεράσει τους Αιγυπτίους. Το κυπαρίσσι του πίνακα δεσπόζει στο Saint-Rémy και στην κορυφή της εκκλησίας του με τον ίδιο τρόπο που ο Πύργος του Άιφελ των 300 μέτρων δεσπόζει στο Παρίσι.

Πηγή: lifo.gr