Έναν χρόνο μετά, παρουσιάζει κινητικότητα το θέμα που τέθηκε γύρω από το οίκημα του σωματείου ΕΙ.ΚΑ - Εικαστικών Καλλιτεχνών και Θεωρητικών Τέχνης (φυτώριο). Ο Δήμος Λευκωσίας, μετά από τη δημοσιοποίηση της «έξωσης», αποφάσισε να δώσει απαντήσεις και διευκρινίσεις ενώ ενημέρωσε ότι καταρτίζεται σχέδιο συμφωνίας το οποίο θα παρουσιαστεί στο «φυτώριο» για να διαβουλευθούν και να καταλήξουν σε ένα νέο πλαίσιο διαχείρισης του χώρου, που βρίσκεται εντός του Δημοτικού Κήπου Λευκωσίας και αξιοποιούσαν εδώ και περίπου μία δεκαετία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Φαντάζεστε το φυτώριο συνεδριακό κέντρο;
Αφετηρία της «ρήξης των σχέσεων», μια ενημερωτική επιστολή του Δήμου Λευκωσίας η οποία εστάλη πέρσι και ενημέρωνε ότι θα αναλάμβαναν την ανακαίνιση και συντήρηση του κτίσματος που φέρει την υπογραφή του Νεοπτόλεμου Μιχαηλίδη. Το «φυτώριο», πρέπει να πούμε ότι, είχε στείλει προηγουμένως αιτήματα για συντήρησή του στον δήμο, ο οποίος είναι ο νόμιμος ιδιοκτήτης του χώρου. Επομένως, η εξέλιξη της συντήρησης θα μπορούσε να πει κανείς πως ήταν μία καλή κίνηση, εάν, όπως υποστηρίζουν οι καλλιτέχνες, υπήρχε ενημέρωση για τη διαδικασία. Μάλιστα, τέτοια περίοδο, πέρσι, το «φυτώριο» είχε εκφράσει τις ανησυχίες του όσον αφορά τους σκοπούς του δήμου για τον χώρο και τη συνέχεια της δράσης τους, εκεί. Σε εκείνο το δημόσιο κάλεσμα, για λόγους καταγραφής, να πούμε ότι πραγματοποιήθηκε στο οίκημα, είχαν ανταποκριθεί μόνο δύο βουλευτές, ο Χαράλαμπος Θεοπέμπτου και ο Νίκος Τορναρίτης - ο τελευταίος είχε αναφέρει κιόλας πως θα ενέγραφε θέμα στη Βουλή.
Ωστόσο, τίποτα ουσιαστικό δεν συνέβη αφού μέχρι την Παρασκευή, 11 Ιουλίου 2025, δεν φαίνεται να είχε δοθεί μια ξεκάθαρη απάντηση ενώ ούτε είχε ξεκινήσει κάποια εργασία για συντήρησή του, με αποτέλεσμα ο χώρος να μοιάζει εγκαταλελειμμένος και παρατημένος από τη μέρα που «έφυγαν» τα μέλη του «φυτωρίου». Χαρακτηριστική είναι και η φωτογραφία η οποία τραβήχτηκε από τη γράφουσα, περί τα τέλη του Ιουνίου. Αυτή τη στιγμή, όμως, κρατάμε ότι το θέμα για το οίκημα, σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», θα συζητηθεί στο δημαρχείο και αναμένεται να δούμε κάποια ουσιαστική κινητικότητα αυτή την εβδομάδα, δηλαδή από σήμερα [Δευτέρα, 14 Ιουλίου 2025]. Κρατάμε, επίσης, τη δήλωση του δήμου ότι συνεχίζει να δηλώνει «πρόθυμος να προχωρήσει σε συζήτηση για κατάρτιση νέας συμφωνίας μη αποκλειστικής άδειας χρήσης, ώστε να συνεχιστεί η συνεργασία μεταξύ των δύο μερών». Μία συμφωνία, της οποία η προετοιμασία, όπως σημείωσαν από τον δήμο, ήδη άρχισε.
Η αλλαγή κλειδαριάς
Ένα θέμα το οποίο απασχόλησε πολύ ήταν η αλλαγή κλειδαριάς και απαγόρευση της εισόδου στο «φυτώριο». Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το σωματείο, στις 4 Ιουνίου 2025, χωρίς καμία προηγούμενη ειδοποίηση ή διαβούλευση, ο Δήμος Λευκωσίας προχώρησε σε αλλαγή της κλειδαριάς του κτηρίου και κατ' επέκταση στην έξωση του σωματείου από το οίκημα, καθώς τους απέστειλαν και νομική επιστολή στην οποία υπογράμμιζαν πως η είσοδός τους στον χώρο κρίνεται παράνομη και υπόκειται σε νομικές συνέπειες. Αποτέλεσμα αυτού, το σωματείο έχασε αιφνιδιαστικά την πρόσβαση στο οίκημα, καθώς και πολύτιμο υλικό και αρχεία που σχετίζονται με την πολυετή τους δράση. Ο δήμος, ωστόσο, για το ίδιο θέμα, επισημαίνει πως πρώτη αλλαγή κλειδαριάς έγινε από το «φυτώριο», πράγμα που επιβεβαιώνεται σε δημοσίευση του σωματείου που έκαναν μία σύντομη σειρά αναφορών -τύπου χρονικό- για την παρουσία τους στο οίκημα. Εντούτοις, δικές μας πληροφορίες τονίζουν πως είχαν παραδώσει κλειδί σε πρόσωπο του δήμου, ενώ ουδέποτε αρνήθηκαν να παραδώσουν τα κλειδιά, όπως υποστηρίζει ο δήμος. Επιπλέον, για το αρχείο και την περιουσία του «φυτωρίου» η οποία βρίσκεται εντός του οικήματος, ο δήμος απαντά ότι προέβη «σε λεπτομερή απογραφή όλων των αντικειμένων που βρίσκονταν εντός του «φυτωρίου» και κάλεσε τον σύνδεσμο να ελέγξει την απογραφή και να διεκδικήσει την επιστροφή οποιωνδήποτε αντικειμένων θεωρεί ότι του ανήκουν». Μέχρι και σήμερα, όπως τονίζει ο δήμος, δεν υπήρξε ανταπόκριση εκ μέρους του συνδέσμου.
Πάντως, κάποιες από τις αναφορές για τη μεταξύ τους ανταλλαγή παρουσιάστηκαν και σε εικαστική παρέμβαση της εικαστικού και μέλους του σωματείου, Κυριακής Κώστα, που έγινε στον Δημοτικό Κήπο Λευκωσίας, στις 19-22 Ιουνίου 2025, στο πλαίσιο του Alternative Brains Rule Festival - ABR. Συγκεκριμένα, είχαν εκτεθεί, στην πίσω πλευρά του οικήματος, μερικές από τις επιστολές με τον δήμο, καθώς η εικαστικός επέλεξε, στην ουσία, να στρέψει το ενδιαφέρον ξανά στο θέμα του οικήματος του σωματείου, ενώ εστίασε επίσης στην επιστολή - ως αναπόφευκτο πλέον εργαλείο, «υλικό», αλλά και μέσο έκφρασης.
Υπήρξε διάλογος;
Κάποια επικοινωνία μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πως υπήρξε, αφού οι επιστολές είναι πολυάριθμες. Από πλευράς «φυτωρίου» γίνεται λόγος πως τον τελευταίο καιρό «η επικοινωνία περιορίστηκε αποκλειστικά σε ανταλλαγή νομικών επιστολών, γεγονός που δυσχέραινε κάθε ουσιαστική προσπάθεια διαβούλευσης». Παρά τις συνεχείς προσπάθειές τους για επικοινωνία και ρύθμιση συνάντησης με τον δήμαρχο Λευκωσίας, Χαράλαμπο Προύντζο, όπως υποστήριξαν, δεν είχαν λάβει καμία απάντηση σχετικά με τον ορισμό ημερομηνίας. Ένα σημείο, το οποίο επιβεβαιώνει ο δήμος, αφού στην ανακοίνωσή τους, υπογραμμίζεται ότι ο κ. Προύντζος «είχε εκτενέστατη τηλεφωνική επικοινωνία, με εκπρόσωπο του συνδέσμου, κατά την οποία συζητήθηκαν όλα τα ζητήματα». Όντως, δηλαδή, μίλησαν με τον κ. Προύντζο αλλά τελικά δεν έγινε εφικτό να οριστεί μία συνάντηση μαζί του.
Ακόμη, ένα θέμα που αναδείχθηκε είναι το αίτημά τους να χρησιμοποιήσουν τον χώρο για προγραμματισμένες τους εκδηλώσεις. Ο δήμος, από πλευράς του, ενημέρωσε ότι προτάθηκε να επιτραπεί η πρόσβαση του συνδέσμου στον χώρο αποκλειστικά για τη διεξαγωγή των ήδη προγραμματισμένων πολιτιστικών εκδηλώσεων. Ωστόσο, «οι εκπρόσωποι του συνδέσμου απαίτησαν την άμεση και πλήρη κατοχή του χώρου, χωρίς να αποδεχθούν οποιοδήποτε ενδιάμεσο διακανονισμό, με αποτέλεσμα να προχωρήσουν σε ακύρωση των εκδηλώσεων ιδία βουλήσει». Οι δικές μας πληροφορίες λένε ότι η πρόταση που τέθηκε έκανε λόγο για χρήση επί πληρωμή και με την παρουσία επιτηρητή - επιπλέον χρέωση.
Τέλος, θέτουμε ότι σε μία από τις επιστολές, ο δήμος ισχυρίστηκε ότι δεν είναι εγγεγραμμένοι, με απαντητική επιστολή του σωματείου να ξεκαθαρίζει και να δίνει τα στοιχεία του. Κάτι που εξέφρασαν και στο δημόσιο τους κάλεσμα, την Παρασκευή, διευκρινίζοντας ότι «η ονομασία και τα λογότυπα βασίζονται στο καταστατικό που αποδέχτηκε ο Έφορος Σωματείων και Ιδρυμάτων το 2015». Μάλιστα, μας πληροφόρησαν ότι ακόμη «εκκρεμεί ενώπιον του εφόρου η αξιολόγηση του νέου επικαιροποιημένου καταστατικού του σωματείου σύμφωνα με τον περί Σωματείων και Ιδρυμάτων νόμο του 2017».
Η παρουσία του σωματείου ΕΙ.ΚΑ [φυτώριο]
Ως μία υπενθύμιση για τη δράση του «φυτωρίου» και τη συμβολή τους στην πολιτιστική σκηνή, πρέπει να πούμε ότι δεν είναι ένας τυχαίος σύνδεσμος ή σωματείο. Έχουν δώσει μάχες για τους εργαζόμενους καλλιτέχνες, ενώ μέλη τους ήταν που κατάφεραν να πετύχουν και την εφαρμογή του περί του ελάχιστου υποχρεωτικού ποσοστού εμπλουτισμού των δημόσιων κτηρίων με έργα τέχνης 1% νόμου.
Το σωματείο ΕΙ.ΚΑ - Εικαστικοί Καλλιτέχνες Κύπρου [Σ|29955 / Σύνδεσμος Εικαστικών Καλλιτεχνών και Θεωρητικών Τέχνης - φυτώριο] ιδρύθηκε το 2006 στη Λευκωσία, αρχικά ως σύλλογος, από μια ομάδα πέντε καλλιτεχνών. Μέχρι σήμερα είναι μια αυτοοργανωμένη πολιτιστική πρωτοβουλία και αποτελεί συλλογικό εγχείρημα άνω των 120 επαγγελματιών εικαστικών, θεωρητικών και ερευνητών της τέχνης, οι οποίοι στοχεύουν στην ανάπτυξη σύγχρονων μορφών καλλιτεχνικής έκφρασης, την προώθηση του δημόσιου διαλόγου και την καλλιέργεια πολιτιστικής κριτικής, τόσο στην Κύπρο όσο και διεθνώς.
Το 2010, ο Δήμος Λευκωσίας, κατά τη δημαρχία της Ελένης Μαύρου, παραχώρησε στο σωματείο τον χώρο όπου στεγάζεται σήμερα. Ο χώρος αυτός, που αρχικά ήταν το φυτώριο του δημόσιου κήπου και σχεδιάστηκε το 1969 από τον αρχιτέκτονα Νεοπτόλεμο Μιχαηλίδη, βρισκόταν σε εξαιρετικά κακή κατάσταση και δεν ήταν λειτουργικός.
Το σωματείο ανέλαβε εξ ολοκλήρου τα έξοδα και την επίβλεψη για την αναστήλωση και αποκατάστασή του. Από το 2011 φιλοξενεί εκθέσεις, εργαστήρια, διαλέξεις, εκδόσεις και συνεργασίες με εγνωσμένου κύρους ιδρύματα, εικαστικούς, επιμελητές, θεωρητικούς, πανεπιστημιακές κοινότητες και πολίτες από την Κύπρο και το εξωτερικό, με 100 και πλέον εκθέσεις στο ενεργητικό του.
