Συνέντευξη στη Χριστίνα Λάμπρου

Δύο βδομάδες πριν από τα εγκαίνια της 55ης Μπιενάλε Βενετίας, ο Raimundas Malasauskas ο οποίος επιμελείται την έκθεση Oo που θα εκπροσωπήσει την Κύπρο και τη Λιθουανία στην Μπιενάλε, απαντά στις απορίες μας. [Δεν τις λύνει όμως, μάλλον τις δένει]

"Δεν ήθελα να δώσω ένα τίτλο που θα προσδιόριζε με ένα συγκεκριμένο τρόπο την εμπειρία της έκθεσης, ήθελα όμως να έχω ένα τίτλο που να παρουσιάζει στη δομή του ορισμένες κινήσεις του πρότζεκτ: τουλάχιστον δύο πράγματα που συνδέονται χωρίς σταθερό συσχετισμό", λέει μεταξύ άλλων για το Οο του τίτλου της κυπριακής αποστολής στη Βενετία, ο Raimundas Malasauskas, στη συνέντευξη που ακολουθεί.

Επιμελείστε την εκπροσώπηση της Κύπρου και της Λιθουανίας στην 55η Μπιενάλε Βενετίας. Ποια είναι η μορφή του Οο; Πρόκειται για έκθεση ή πρότζεκτ; Ποιος είναι ο χώρος του;
Το Οο είναι ένα ευρύτερο πρότζεκτ, το οποίο διατυπώνεται κυρίως μέσα από μια έκθεση. Ως ευρύτερο πρότζεκτ διαπερνά την ιστορία, το διαδίκτυο αλλά και διάφορες μορφές εκδόσεων. Ως έκθεση θα παρουσιαστεί στο Palasport "Giobatta Gianquinto" [Palasport Arsenale], ένα μοντερνιστικό κτήριο της δεκαετίας του '70, όπου οι Βενετσιάνοι συνεχίζουν να αθλούνται καθημερινά. Δεν είμαι βέβαιος αν το Οο θα συνεχίσει να εξελίσσεται μετά το πέρας της έκθεσης στη Βενετία.

Τι κάνει την επιμέλεια μιας έκθεσης για την Μπιενάλε Βενετίας διαφορετική από οποιαδήποτε άλλη έκθεση;
Τουλάχιστον δύο σημαντικά πράγματα: Η Βενετία ως νομικό, κοινωνικό και αισθητικό σύστημα από τη μια και από την άλλη ένας σημαντικός αριθμός από ατζέντες που διακυβεύονται: διπλωματικά ενδιαφέροντα, καλλιτεχνικές φιλοδοξίες και ευρύτερα οργανωτικά πλαίσια.
Έχοντας συνθέσει μια ομαδική έκθεση η οποία θα αντιπροσωπεύσει την εθνική συμμετοχή δύο χωρών ποιες είναι οι σκέψεις σας γύρω από το θέμα της εθνικής εκπροσώπησης;
Πιστεύω πως είναι ενδιαφέρον να δούμε το πεδίο του "εθνικού" σε σχέση με την παραγωγή τοποθετήσεων πάνω στη σύγχρονη κοινωνική συνθήκη, γενικά. Δεν είμαι όμως σίγουρος αν έχω πολλές ενδιαφέρουσες ιδέες πάνω στο συγκεκριμένο θέμα. Ήδη, το γεγονός ότι δύο μικρές χώρες όπως η Κύπρος και η Λιθουανία τόλμησαν και προχώρησαν σε αυτό το μεγάλης κλίμακας "κοσμοπολίτικο" πρότζεκτ, με κάνει αρκετά χαρούμενο. Αυτό τώρα μας φέρνει στην κλίμακα του πολυ-εθνικού ή του μετα-εθνικού; Δεν είμαι σίγουρος.

Ποιο είναι το "εννοιολογικό μοντέλο εργασίας" του οΟ;
Ξεκίνησα με την ιδέα του 'sequencer' ως μοντέλο για το πρότζεκτ. Το 'sequencer' αντιπροσώπευε ένα σύστημα κανόνων και χαρακτηριστικών τα οποία δημιουργούν τις δικές τους διατυπώσεις. Σκέφτηκα, λοιπόν, πως η έκθεση θα μπορούσε να περιλαμβάνει κάποιους από αυτούς τους κανόνες και τα χαρακτηριστικά, τα οποία κάθε φορά θα δημιουργούσαν νέα περάσματα, αναλόγως των κινήσεων του επισκέπτη. Μετά, βρήκα συναρπαστική την ιδέα ενός 'sequencer' που κάνει τις δικές του διατυπώσεις ασχέτως του επισκέπτη -σαν μηχανή- ας πούμε ένα βίντεο που σβήνει μπροστά σου ενώ παρακολουθείς ταινία, διότι μετακινήθηκε ένας τοίχος στον κάτω όροφο εξαιτίας της αστάθειας του ηλεκτρικού ρεύματος κλπ.
Ο Tarek Atoui με βοηθούσε να φτιάξω κάποια σχέδια για τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος. Μετά όμως με όλη την ομάδα του οΟ μπήκαμε σε ένα στάδιο όπου όλα αυτά τα εννοιολογικά μοντέλα ήταν πια υπό την επίδραση του πραγματικού: συνθήκες και περιστάσεις που είναι πέρα από την εννοιολογία. Η κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος στην Κύπρο για παράδειγμα, ή οι διαπραγματεύσεις μας με τις αθλητικές οργανώσεις στη Βενετία. Έτσι, η ιδέα του 'sequencer' ανοίχτηκε στις πιθανές επιδράσεις. Το οΟ είναι ένα πρότζεκτ ανοικτό στις επιδράσεις που είναι λιγότερο προσδιορισμένο από ό,τι θεωρούσα πως έπρεπε να είναι στην αρχή.

Πείτε μας για τον τίτλο οΟ
Δεν ήθελα να δώσω ένα τίτλο που θα προσδιόριζε με ένα συγκεκριμένο τρόπο την εμπειρία της έκθεσης, ήθελα όμως να έχω ένα τίτλο που να παρουσιάζει στη δομή του ορισμένες κινήσεις του πρότζεκτ: τουλάχιστον δύο πράγματα που συνδέονται χωρίς σταθερό συσχετισμό. Το οΟ μπορεί να γίνει Οο, ή ΟΟ κλπ. Επίσης, μου αρέσει η όψη του: μοιάζει με φακό, o για σμίκρυνση, Ο για μεγέθυνση. Ή, όπως παρατήρησε ο Gintaras Didziapetris [εκ των συμμετεχόντων στην έκθεση καλλιτεχνών] είναι σαν αστέρια στον ουρανό που μπορεί να φαίνονται κοντά, αλλά στην πραγματικότητα απέχουν έτη φωτός.

Πώς αναπτύσσεται η ιδέα της έκθεσης σε σχέση με τον γενικό τίτλο της 55ης Μπιενάλε "Το Εγκυκλοπαιδικό Παλάτι";
Μου αρέσουν οι εγκυκλοπαιδικές έννοιες όπως "Το Εγκυκλοπαιδικό Παλάτι". Είναι κτισμένες ως ελαστικά παραδείγματα όπου οτιδήποτε μπορεί να ενταχθεί και να νοηματοδοτηθεί. Έτσι, λοιπόν, δεν υπήρξε ανάγκη να ευθυγραμμιστεί το οΟ με το "Εγκυκλοπαιδικό Παλάτι" διότι είναι ήδη εγγεγραμμένο στον κώδικά του με τέτοιο τρόπο ώστε οτιδήποτε προκύψει στο συμβολικό του πεδίο να έχει νόημα ως κάποιου είδους μοναδικότητα. Ακόμα κι αν κάποιος αποφάσιζε να αρνηθεί την ύπαρξη ενός τέτοιου "Παλατιού" ή αποφάσιζε να διευθύνει μια επιχείρηση πορνό στις εγκαταστάσεις του, θα συνέχιζε να διατηρεί τη θέση του στην "Εγκυκλοπαίδεια".

Μέχρι στιγμής αποφύγατε να περιγράψετε την έκθεση. Νομίζετε ότι θα μπορούσατε να μας δώσετε μιαν ιδέα του ποια μπορεί να είναι η εμπειρία του θεατή στο Οο;
Η έκθεση του oO θα εμφανίζεται ως μέρος των μορφών, φορμών και ρυθμών που συνθέτουν την καθημερινή ταυτότητα του Palasport Arsenale. Ο επισκέπτης θα εισέρχεται σε έναν οργανισμό που αφορά τη συμβίωση όλων των ειδών ασκήσεων: σωματικών, αισθητικών, επιμελητικών. Ίσως αυτό το σημείο στο δελτίο Τύπου να δίνει μια καλύτερη ιδέα: "Μια έκθεση της οποίας η επιμέλεια ξεκινά από τη μέση σαν όνειρο ή με πέντε καλλιτέχνες που συναντιούνται στο Ίντερνετ [ένας εκ των οποίων συναντά ζωντανά γλυπτά στους δρόμους της Βενετίας], περνά το τεστ της παιδικής ηλικίας ή γράφει ένα νέο επικήδειο για ένα χρόνια νεκρό ιλουζιονιστή, περνά από ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα γυμναστικής, ή κινείται παράλληλα με τις γραμμές των επίπλων και του σινεμά, αναβοσβήνει με σκυλίσια μάτια ή ανάβει νέον Μάγια, φέρνει μια μοτοσυκλέτα πιο κοντά στη μοντερνιστική αρχιτεκτονική ή παγώνει ή πυροδοτεί ηλεκτρικά ρεύματα, πυροβολεί για τελευταία φορά ή αναρωτιέται σαν αστέρι στο σκρίνσεϊβερ του υπολογιστή, μετατρέπεται σε αντίστροφη ακολουθία τοίχων, ή γυρίζει μονές και ζυγές σελίδες ταυτόχρονα, περπατά το πέρασμα δύο ανθρώπων σε διαφορετικές πόλεις, συντονίζει ένα κτήριο σε ένα κτύπο καρδιάς, παίζει ένα αλγόριθμο για το μέλλον των νεροχυτών σε ένα λάκκο ορχήστρας, [τραγουδά σε ανταπόκριση ή ρωτά τον αναγνώστη], ακούγεται σαν παλάτι στο στόμα κάποιου ή συμμετέχει στο βιβλίο των μελλοντικών παιδιών, γεύεται την αρχή και το τέλος ταυτόχρονα".

+ Η 55η Διεθνής Έκθεση Σύγχρονης Τέχνης με τίτλο "Il Palazzo Enciclopedico" και καλλιτεχνικό διευθυντή τον Massimiliano Gioni θα πραγματοποιηθεί στη Βενετία από την 1η Ιουνίου μέχρι τις 24 Νοεμβρίου 2013 [preview στις 29, 30 και 31 Μαΐου].

+ Η έκθεση Οο με τους Liudvikas Buklys, Gintaras Didziapetris, Jason Dodge, Λία Χαράκη, Μαρία Χασάπη, Φάνο Κυριάκου, Myriam Lefkowitz, Gabriel Lester, Elena Narbutaite, Morten Norbye Halvorsen, Algirdas Seskus, Dexter Sinister, Κωνσταντίνο Ταλιώτη, Kazys Varnelis, Νάταλη Γιαξή και Vytaute Zilinskaite θα παρουσιάζεται στο Palasport "Giobatta Gianquinto" - Palaspοrt Arsenale (Castello Calle San Biagio 2132).
+ Η ιστοσελίδα της κυπριακής συμμετοχής: http://oo-oo.bo